Σπορά σόργου

Πυκνότητα φυτών

Από πειράματα έχει βρεθεί ότι μεγάλες αποστάσεις μεταξύ φυτών σόργου στη γραμμή προκαλούν μεγάλη βλαστητική ανάπτυξη και πρόωρη εξάντληση της εδαφικής υγρασίας με δυσμενείς επιπτώσεις στις αποδόσεις. Αντίθετα, μικρές αποστάσεις στη γραμμή και μεγαλύτερες μεταξύ των γραμμών έχουν ευεργετικές επιδράσεις. Ο ανταγωγνισμός μεταξύ των φυτών στη γραμμή καθυστερεί την έντονη βλαστητική τους ανάπτυξη και οι ρίζες τους αναπτύσσονται πλάγια σε ανεκμετάλλευτο έδαφος όπου υπάρχει διαθέσιμη εδαφική υγρασία. Έτσι, οι αποδόσεις είναι αυξημένες και η ωρίμανση πιο ομοιόμορφη.

Οι αποστάσεις μεταξύ των γραμμών υπό ξηρικές συνθήκες σε ξηρές περιοχές πρέπει να είναι 100-110cm, σε ποτιστικά εδάφη ή υγρές περιοχές 40-50cm ενώ μπορούν να φτάσουν και τα 35cm υπό πολύ ευνοϊκές συνθήκες. Οι Myers και Foale συνέθεσαν δεδομένα από πολλές χώρες και πρότειναν τις παρακάτω σχέσεις μεταξύ αποδόσεων και αποστάσεων γραμμών:

• Για αναμενόμενες αποδόσεις >370kg/στρ η απόσταση γραμμών είναι 25cm,
• Για αναμενόμενες αποδόσεις 310-370kg/στρ η απόσταση γραμμών είναι 50cm,
• Για αναμενόμενες αποδόσεις 110-310kg/στρ η απόσταση γραμμών είναι 75cm,
• Για αναμενόμενες αποδόσεις <110kg/στρ η απόσταση γραμμών είναι 200cm.

Οι αποστάσεις στη γραμμή καθορίζονται από τον τρόπο ανάπτυξης της ποικιλίας, την ικανότητά της για αδέλφωμα και τις συνθήκες υγρασίας. Έτσι,

1. για τη Milo (αδελφώνει έντονα) συνιστώνται αποστάσεις 30-60cm,
2. για τις Hegari και Feterita (αδελφώνουν μέτρια) αποστάσεις περίπου 15-30cm,
3. για την Kafir (αδελφώνει λίγο) αποστάσεις περίπου 15cm,
4. για τα διάφορα υβρίδια συνιστώνται αποστάσεις 15-20cm.

Κατά τον Arnon (1972), υψηλές αποδόσεις λαμβάνονται ακόμα και σε αποστάσεις 6-8cm.

Γενικά, ο άριστος πληθυσμός υπό ξηρικές συνθήκες πρέπει να κυμαίνεται μεταξλυ 5-6500 φυτών/στρ. ενώ υπό ποτιστικές μεταξύ 10-20.000 φυτών/στρ. Οπωσδήποτε, το σόργο έχει το αδέλφωμα ικανότητα ρύθμισης της πυκνότητας της φυτείας, αλλά υπό ποτιστικές συνθήκες βρέθηκε ως ελάχιστη πυκνότητα τα 10.000 φυτά και ως μέγιστη τα 50.000 φυτά/στρ. Σε υψηλές πυκνότητες τα φυτά παρουσιάζουν τάση πλαγιάσματος.

Χρόνος σποράς

Το χρόνο στις εύκρατες περιοχές σπείρεται την άνοιξη, ενώ στις τροπικές όλο το χρόνο, ανάλογα με την περίοδο των βροχοπτώσεων.

Συνιστάται η πρωιμότερη δυνατή σπορά για έντονη πρώτη ανάπτυξη, καλύτερη εκμετάλλευση της εδαφικής υγρασίας και μείωση των απωλειών νερού από την επιφάνεια του εδάφους καθώς και αποφυγή βλαβών από υψηλές θερμοκρασίες κατά την άνθηση.

Η σπορά πρέπει να γίνεται όταν η θερμοκρασία του εδάφους έχει σταθεροποιηθεί στους 16^oC. Χρονικά τοποθετείται περίπου δυο εβδομάδες μετά τη σπορά αραβοσίτου. Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες επέρχεται καθυστέρηση του φυτρώματος και έκθεση των φυταρίων σε κινδύνους προσβολών από εχθρούς και παθογόνα.

Η ταχύτερη ανάδυση (σε 5 ημ.) επιτυγχάνεται όταν η θερμοκρασία εδάφους κυμαίνεται από 18-21^oC.

Το σόργο, και ιδίως οι ποικιλίες και τα υβρίδια μικρού βιολογικού κύκλου, μπορεί να σπείρεται ως επίσπορο μέχρι τις αρχές του θέρους. Αν και οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη ο σκοπός των επίσπορων καλλιεργειών είναι κυρίως η παραγωγή φυτικής μάζας.

Έλεγχοι και χειριμός του σπόρου

Η ελάχιστη βλαστική ικανότητα ενός ικανοποιητικού δείγματος σπόρων στο εργαστήριο είναι 85-90%. Δείγματα με υψηλή βλαστική ικανότητα εξασφαλίζουν την ανάπτυξη ικανοποιητικής φυτείας. Υπολογίζεται ότι το 60-70% των σπόρων θα εξελιχθούν σε φυτά στον αγρό.

Είναι απαραίτητη η απολύμανση του σπόρου με μυκητοκτόνα (κυρίως οργανικά) και εντομοκτόνα διότι κατά τη συγκομιδή το περίβλημα του σπόρου παρουσιάζει ρωγμές, οπότε είναι ευκολότερες και οι προσβολές. Συνήθως ο σπόρος των υβριδίων διατίθεται απολυμασμένος.

Σπορά

Η σπορά γίνεται κυρίως μηχανικά με σπαρτικές μικρών σιτηρών ή βαμβακιού και αραβοσίτου.

Εάν το έδαφος έχει αρκετή υγρασία, η σπορά γίνεται χωρίς πρόβλημα με οποιονδήποτε από τους δύο τύπους σπαρτικών μηχανών που προαναφέρθηκαν. Οι σπαρτικές μικρών σιτηρών μειονεκτούν ως προς τη δυνατότητα ακριβούς ελέγχου της ποσότητας του σπόρου. Επίσης, παρουσιάζεται σχετική ανομοιομορφία ως προς το βάθος σποράς ενώ οι τροχοί τους είναι μικροί και η συμπίεση του εδάφους μετά τη σπορά ατελής. Οι σπαρτικές βαμβακιού και αραβοσίτου (μηχανικές ή πνευματικές) επιτρέπουν ακριβή έλεγχο της ποσότητας του σπόρου, περισσότερο ομοιόμορφο βάθος σποράς και καλύτερη συμπίεση του εδάφους, οπότε βελτιώνονται και οι συνθήκες υγρασίας στη σποροκλίνη.

Εάν το έδαφος είναι πολύ ξηρό θα πρέπει οι σπαρτικές να εφοδιάζονται με αυλακωτήρες που απομακρύνουν το επιφανειακό ξηρό έδαφος και σπέρνουν στον πυθμένα των αυλακιών όπου η υγρασία είναι οπωσδήποτε υψηλότερη. Εάν είναι δύσκολη η προσθήκη αυλακωτήρων στη σπαρτική, συνιστάται να προηγηθεί το αυλάκωμα του αγρού και να ακολουθήσει η σπορά μέσα στα αυλάκια.

Στοιχεία για τις ποσότητες σπόρου που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, δίνονται στον πιο κάτω πίνακα.

Ποσότητες σπόρου που πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά τη σπορά καρποδοτικού σόργου σε διάφορες περιοχές
Ποσότητα σπόρου g/στρ.	Περιοχές	Τελική πυκνότητα φυτά/στρ.
250	Ξηρικές και ξηρές	3300-5500
500	Ξηρικές και ύφυγρες	5000-8800
900-1000	Ξηρικές και υγρές	12500-25000
1100-1400	Αρδευόμενες και γόνιμα εδάφη	25000-30000