Ακτινιδιά
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Η καταγωγή της είναι από την Κίνα και καλλιεργείται κυρίως στην Κίνα, Ιαπωνία, Ν. Ζηλανδία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία Ισπανία και Ελλάδα. Είναι φυτό πολυετές, φυλλοβόλο, δίοικο και αναρριχώμενο. Στην Ελλάδα καλλιεργείται στη ζώνη της ροδακινιάς, της ελιάς και σε περιοχές με ευνοϊκές εδαφικές και κλιματικές συνθήκες όπως η Άρτα, η Καβάλα η Λάρισα και σε περιοχές με δενδροκομική παράδοση όπως η Πιερία, η Ημαθία, η Πέλλα. Η σημαντικότερη ζώνη παραγωγής είναι η Μακεδονία. Εφαρμογή της βιολογικής γεωργίας στην καλλιέργεια της ακτινιδιάς έχει ξεκινήσει στο νομό Ημαθίας με δειλά βήματα από το 1994. Η τωρινή κατάσταση είναι η εξής: κατά το έτος 1999 καλλιεργήθηκαν 5.500 στρέμματα με ακτινιδιές εκ των οποίων τα 650 εντάσσονται στη βιολογική γεωργία, παράχθηκαν συνολικά 9.500 tn ακτινίδια ενώ οι δυνατότητες είχαν υπολογιστεί στους 13.000 tn, με μέση υπολογιζόμενη παραγωγή στους 2,3 tn / στρέμμα. Το ακτινίδιο προσφέρεται για βιολογική παραγωγή λόγω των μειωμένων προσβολών από εχθρούς και ασθένειες σε σχέση με άλλες καλλιέργειες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η παραγωγή βιολογικών ακτινιδίων σύμφωνα με τον κανονισμό 2092/91 της Ε.Ε., είναι μια εύκολη υπόθεση. [1]
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Είναι φυτό δικοτυλήδονο και αναρριχόμενο. Μοιάζει με το αμπέλι, οι κλιματίδες του όμως περιελίσσονται και αυξάνουν πολύ γρήγορα. Έχει παρατηρηθεί αύξηση κλιματίδας μέχρι και 10cm την ημέρα, η δε ετήσια βλάστηση ξεπερνά τα 3-4m. Τα φύλλα είναι απλά, μεγάλα, στρογγυλωπά και εναλλάσσονται κανονικά. Στα θηλυκά δένδρα τα άνθη φέρονται σε ταξιανθία τριών ανθέων. Τα αρσενικά δένδρα ανθίζουν όπως και τα θηλυκά με τη διαφορά ότι τα άνθη φέρονται 3-5 μαζί σε ταξιανθία και επιπλέον δεν παρατηρείται ανθόπτωση. Τα άνθη είναι μεγάλα λευκά, φέρουν όλα τα όργανα αλλά μερικά από αυτά είναι ατελή και έτσι το άνθος μορφολογικά είναι ερμαφρόδιτο, λειτουργικά όμως είναι αρσενικό ή θηλυκό. Είναι εντομόγαμο είδος και η μεταφορά της γύρης γίνεται κυρίως με την βοήθεια διαφόρων εντόμων καθώς και της μέλισσας, αν και τα άνθη της ακτινιδιάς είναι γνωστό ότι δεν προσελκύουν ιδιαίτερα την μέλισσα. Ο καρπός είναι ράγα, περιέχει πολλά σπέρματα, μικρά, μαύρα, μέχρι και 1500, ακτινωτά τοποθετημένα. Έχει γεύση υπόξινη, αρωματώδη και ευχάριστη όταν είναι καλά ώριμος. Πιο λεπτομερέστερη ανάλυση στον παρακάτω σύνδεσμο:
Βοτανικά χαρακτηριστικά ακτινιδιάς[1]
Τρόπος καρποφορίας
Η ακτινιδιά φέρει οφθαλμούς ξυλοφόρους και μικτούς καρποφόρους. Οι ξυλοφόροι και οι μικτοί καρποφόροι οφθαλμοί εκπτύσσονται την άνοιξη και ο μεν ξυλοφόρος οφθαλμός δίνει βλαστό, που φέρει ξυλοφόρους και μικτούς καρποφόρους οφθαλμός, ο δε μικτός καρποφόρος δίνει βλαστό με οφθαλμούς προς το κορυφαίο τμήμα του βλαστού και καρπούς προς το βασικό τμήμα του βλαστού. Ανθίζει κατά τα μέσα Μαΐου. Η διαφοροποίηση των νεοσχηματισθέντων οφθαλμών αρχίζει με την έναρξη της έκπτυξης των οφθαλμών του προηγούμενου έτους και συμπληρώνεται μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού. Η διαφοροποίηση των οφθαλμών είναι διαδοχική. Επάκρια των βλαστών δε σχηματίζονται ποτέ άνθη. Τα εμβολιασμένα φυτά ανθίζουν μετά τον 3ο ή 4ο χρόνο από τη στιγμή του εμβολιασμού τους, ενώ τα σπορόφυτα χρειάζονται περισσότερα ακόμα χρόνια. Αναλυτικότερα η θεματική ενότητα περί της καρποφορίας της ακτινιδιάς στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Τρόπος καρποφορίας ακτινιδιάς[2]
Επικονίαση-Γονιμοποίηση
Η ακτινιδιά είναι φυτό δίοικο και εντομόφιλο. Για να εξασφαλιστεί ικανοποιητική σοδειά, είναι αναγκαία η φύτευση στον ακτινιδεώνα αρσενικών και θηλυκών φυτών, σύγχρονης άνθησης. Τα αρσενικά φυτά συνήθως διαμορφώνονται υψηλότερα από τα θηλυκά, για λόγους που σχετίζονται με την καλή επικονίαση των ανθέων. Χρειάζεται εντομοεπικονίαση, για την παραγωγή καρπών εμπορεύσιμου μεγέθους. Τα άνθη της ακτινιδιάς δεν είναι και τόσο ελκυστικά στα έντομα (δεν εκκρίνουν νέκταρ και η γύρη τους απελευθερώνεται σε ξηρά συσσωματώματα, που συλλέγονται δύσκολα από τις μέλισσες). Η γύρη της ακτινιδιάς είναι πιο ελκυστική στις μέλισσες, όταν είναι υγρή είτε το πρωί όταν έχει διαβραχεί από τη δροσιά ή μετά από βροχή. Τα θηλυκά άνθη μπορούν να επικονιαστούν και να καρποδέσουν για 7-9 ημέρες μετά το άνοιγμά τους. Τα άνθη αυτά αν και τα επισκέπτονται μέλισσες είναι λιγότερο ελκυστικά. Πλήρης περιγραφή για την επικονίαση-γονιμοποίηση της ακτινιδιάς στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Επικονίαση-Γονιμοποίηση ακτινιδιάς[2]
Πολλαπλασιασμός
Η ακτινιδιά πολλαπλασιάζεται εγγενώς με σπόρο και αγενώς. Με τον εγγενή πολλαπλασιασμό δεν αναπαράγεται πιστά η ποικιλία και τα σπορόφυτα πρέπει να εμβολιαστούν με την επιθυμητή ποικιλία. Τα δενδρύλλια, που παράγονται κατά αυτό τον τρόπο, καθυστερούν να μπουν σε καρποφορία. Ως πιο κατάλληλος θεωρείται ο σπόρος της ποικιλίας Bruno. Πιο αναλυτικές πληροφορίες στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Κλιματικές συνθήκες
Η ακτινιδιά ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο χειμώνα και θερμό υγρό καλοκαίρι. Το ενήλικο δέντρο κατά τη ληθαργική περίοδο ανέχεται θερμοκρασία μέχρι -6 έως -9oC . Κατά το φούσκωμα των οφθαλμών αρχικά και αργότερα, όταν αρχίσει η έκπτυξη της βλάστησης (νωρίτερα από το αμπέλι) η αντοχή της μειώνεται. Θερμοκρασίες -1,5oC για 30' ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντική ζημιά. Τα άνθη δεν διατρέχουν τον κίνδυνο να ζημιωθούν από παγετό, γιατί η ανθοφορία επισυμβαίνει κατά τα μέσα Μαΐου. Οι ανάγκες της σε ψύχος για τη διακοπή του ληθάργου των οφθαλμών είναι σχετικά μικρές (500-700 ώρες κάτω από 7oC). Δεν ανέχεται ισχυρούς ανέμους στις αρχές της βλαστικής περιόδου, γιατί προκαλούν σοβαρά σπασίματα στους νεαρούς βλαστούς και φυλλόπτωση. Η ζημιά είναι πιο έντονη στις παραθαλάσσιες ανεμόπληκτες περιοχές. Συνιστάται η δημιουργία φυτφραχτών για την προστασία της καλλιέργειας.[2]
Εδαφικές συνθήκες
Η ακτινιδιά ευδοκιμεί σε εδάφη αργιλλοπηλώδη, βαθιά, πλούσια σε οργανική ουσία, με καλή αποστράγγιση, μικρή περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο και pH 5,5-7. Σε εδάφη με pH μικρότερο του 5 και μεγαλύτερο του 7 ενδέχεται να εκδηλωθούν τροφοπενιακά προβλήματα μικροστοιχείων. Καλά προσαρμόζεται στα ελαφρά και χαλικώδη εδάφη, αλλά με επαρκές πότισμα, καθώς και με την παροχή ανόργανων και οργανικών λιπάνσεων. Δε θεωρουνται κατάλληλα τα πηλώδη, τα αργιλλώδη, τα πολύ ασβεστώδη και με κακή αποστράγγιση εδάφη.[2]
Ποικιλίες
Οι ποικιλίες της ακτινιδιάς που καλλιεργούνται εκτενώς στην Ελλάδα είναι οι Τσεχελίδης και Hayward. Οι δύο αυτές ποικιλίες μαζί με τις υπόλοιπες αναλύονται στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Ασθένειες
Οι κυριότερες ασθένειες που προσβάλλουν την ακτινιδιά είναι οι κυρίως ασθένειες του λαιμού και οι νηματώδεις. Αναλύονται εκτενώς τα συμπτώματα, ο τρόπος δράσης τους καθώς και οι τρόποι καταπολέμησής τους στον παρακάτω σύνδεσμο.
Εχθροί
Ένα πλεονέκτημα της ακτινιδιάς σε σχέση με τα υπόλοιπα οπωροφόρα είναι πως προσβάλλεται από λιγότερες ασθένειες και εχθρούς, κάτι που καθιστά την εφαρμογή βιολογικής καλλιέργειας πιο εφικτή σε σχέση με άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες. Οι εχθροί αναλύονται εκτενώς στον σύνδεσμο που ακολουθεί.
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Ακτινιδιά-Αντιμετώπιση ζιζανίων, εργασία της Τσαγκούλη Φανής, φοιτήτριας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βόλος 2005.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Ειδική δενδροκομία Τόμος II "Ακρόδρυα-Πυρηνόκαρπα-Λοιπά καρποφόρα", Ποντίκη Κων/νου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
