Ασθένεια ζαχαρότευτλου Μωσαϊκό

Προσβολή φυτείας ζαχαρότευτλου από Μωσαϊκό

Η ασθένεια αυτή είναι διαδομένη στις περισσότερες χώρες καλλιέργειας ζαχαρότευτλων και ιδιαίτερα της εύκρατης ζώνης. Πρόσφατα επισημάνθηκε και στην χώρα μας. Αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, κυρίως όταν τα τεύτλα σποροπαραγωγής και τα ζαχαρότευτλα καλλιεργούνται στις ίδιες περιοχές, όταν οι κλιματολογικές συνθήκες επιτρέπουν τη διαχείμανση των μολυσμένων φυτών ξενιστών και όταν στις περιοχές τευτλοκαλλιέργειας ενδημούν άγρια είδη του γένους Beta. Σε κάθε περίπτωση το μωσαïκό έχει μικρότερες επιπτώσεις από εκείνες της ριζομανίας και του ίκτερου. Αναφέρεται ότι ακόμη και στις σοβαρότερες περιπτώσεις οι απώλειες σε παραγωγή ζάχαρης δεν ξεπερνούν το 10%.

Εκδηλώνεται αρχικά με αποχρωματισμό των νεύρων στα νεαρά φύλλα, ενώ στα σχετικά μεγαλύτερης ηλικίας εμφανίζεται μωσαïκό, που αποτελείται από περιοχές ανοιχτού και σκοτεινού πράσινου χρώματος. Μερικές φορές εμφανίζονται ζώνες σκοτεινού πράσινου χρώματος ανάμεσα στα νεύρα. Τα φυτά έχουν μειωμένη ανάπτυξη.

Ο ιός του μωσαïκού των τεύτλων, ο οποίος ανήκει στο γένος Potyvirus και στην οικογένεια Potyviridae, έχει νηματοειδή σωματίδια. Σε χυμό ζαχαρότευτλων το σημείο θερμικής αδρανοποίησης είναι μεταξύ 55-60^oC, και η μολυσματικότητα διατηρείται για 2–4 ημέρες στους -20^oC τουλάχιστον για ένα χρόνο. Το εύρος των ξενιστών του ιού είναι μέτριο. Οι περισσότεροι ξενιστές ανήκουν στις οικογένειες Chenopodiaceae, Solanaceae και Leguminosae, ενώ είδη δέκα άλλων οικογενειών είναι επίσης ευπαθή στον ιό. Στην Μεγάλη Βρετανία οι έρευνες κατά την περίοδο 1940 -50 έδειξαν ότι σοβαρές προσβολές παρατηρούνται κυρίως στα αγροτεμάχια που βρίσκονταν κοντά σε καλλιέργεια τεύτλων σποροπαραγωγής. Αυτά μαζί με τα άγρια τεύτλα αποτελούν τις κυριότερες πηγές του ιού, αν και άλλα ζιζάνια, όπως τo Chenopodium album, Stellaria media και Papaver rhoeas, βρέθηκαν ευπαθή στον ιό. Σε πρόσφατη μελέτη στη χώρα μας, τα ζιζάνια Galium aparine, Fumaria officinalis, Bilderdykia convulvulus, Heliotropium europaeum, Amaranthus spp. φιλοξενούσαν τον ιό. Τα πιο κοινά ευπαθή στον ιό ζιζάνια ανήκαν στην οικογένεια Papaveraceae. Στον αγρό ο ιός μεταδίδεται με μη έμμονο τρόπο από τουλάχιστον 32 είδη αφίδων. Ο ελάχιστος χρόνος για την πρόσληψη του ιού από το Μ.persicae είναι λίγα δευτερόλεπτα. Τα είδη Aphis fabae και M.persicae θεωρούνται οι πιο αποτελεσματικοί φορείς. Ο μη- έμμονος τρόπος μετάδοσης περιορίζει συνήθως την διασπορά του ιού σε μικρή ακτίνα γύρω από τα μολυσμένα φυτά.

Η απομόνωση των τεύτλων σποροπαραγωγής από καλλιέργειες ζαχαρότευτλων φαίνεται να είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για την αντιμετώπιση του ιού. Απόσταση τουλάχιστον 2 χιλιόμετρα φαίνεται να είναι αρκετά ικανοποιητική. Στην Μεγάλη Βρετανία η εφαρμογή του μέτρου αυτού έδωσε πολύ καλά αποτελέσματα εκτός από τις περιοχές όπου υπήρχαν άγρια είδη τεύτλων. Επιπλέον η πρώιμη καταστροφή των άγριων τεύτλων που βρίσκονται κοντά σε πρόσφατα εγκατεστημένες καλλιέργειες συμβάλλει επίσης στην μείωση των προσβολών από τον ιό.