Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Εδαφικοί παράγοντες που επηρεάζουν την συγκέντρωση των θρεπτικών στοιχείων στα φύλλα"

Αναθεώρηση της 08:57, 27 Απριλίου 2016

Εισαγωγή

Οι επί μέρους βασικοί εδαφικοί παράγοντες που επιδρούν στην περιεκτικότητα των θρεπτικών στοιχείων στα φύλλα είναι οι εξής: PH, αγωγιμότητα, νερό, αερισμός, θερμοκρασία, διαθεσιμότητα των θρεπτικών του εδάφους. Κατωτέρω αναλύεται συνοπτικά η επίδραση του κάθε ένα από αυτούς και καταδεικνύεται η σπουδαιότητα τους καθώς και η ανάγκη συνεκτίμησης τους κατά τη φυλλοδιαγνωστική.^[1]

Επίδραση του pH

Το pH του εδάφους επιδρά ρυθμιστικά στη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στα φυτά. Κατά συνέπεια, οι μεταβολές του pH συνεπάγονται σημαντικές αυξομειώσεις της περιεκτικότητας των θρεπτικών, ανάλογα με το εάν η μεταβολή είναι προς την όξινη ή βασική κατεύθυνση και βεβαίως σύμφωνα με το είδος του θρεπτικού, π.χ. μείωση του pH αυξάνει τη διαθεσιμότητα του βορίου, χαλκού, σιδήρου, μαγγανίου και ψευδάργυρου, ενώ αντίθετα μειώνει εκείνη του Mo. Έτσι, τα όξινα εδάφη είναι κατά κανόνα επαρκώς εφοδιασμένα με αργίλιο και σίδηρο και συνήθως ανεπαρκώς με Φώσφορο, λόγω δέσμευσης του υπό τη δυσδιάλυτη μορφή του φωσφορικού σιδήρου και αργιλίου. Επίσης, αύξηση του pH πέραν του 7,50 συνεπάγεται μείωση της διαθεσιμότητας του Φωσφόρου λόγω ωσταύτως της δέσμευσης υπό την μορφή του δυσδιάλυτου φωσφορικού ασβεστίου (απατίτη). Αντίθετα, η αύξηση της τιμής του pH συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση της διαθεσιμότητας του Μο. Ως προς το άζωτο, αν και προσλαμβάνεται από τα φυτά ανεξάρτητα από τις μεταβολές του pH, το ΝΗ₄-N προσροφάται περισσότερο αποτελεσματικά σε pH 7,0, ενώ η πρόσληψη του μειώνεται σε όξινο pH το οποίο ευνοεί την πρόσληψη του ΝΟ₃-N. Oρισμένα φυτά επειδή παράγουν ιόντα Η⁺ στη ριζοσφαίρα τους μπορούν να επηρεάζουν την πρόσληψη των θρεπτικών και ως εκ τούτου τη συγκέντρωση τους στους φυτικούς ιστούς, λόγω μεταβολής (οξίνισης) του pH. Εξάλλου, οι μεταβολές του pH επιδρούν άμεσα στην νιτροποίηση, δεδομένου ότι σε χαμηλά pH (<6,0) αδρανοποιούνται σε μεγάλο βαθμό οι νιτροποιητικοί μικροοργανισμοί (νιτροβακτηρίδιο και αζωτοβακτηρίδιο), ενώ σε υψηλό pH εξαερώνεται το ΝΗ₄⁺ προς ΝΗ₃ με συνέπεια να λαμβάνουν χώρα απώλειες του αζώτου. Το γεγονός αυτό επιδρά στην περιεκτικότητα του αζώτου στο φυτό. Τέλος, σε pH > 6,0-8,0 η αζωτοδεσμευτική ικανότητα των μικροοργανισμών μειώνεται προοδευτικά με συνέπεια τον ανεπαρκή εφοδιασμό των ψυχανθών με άζωτο. ^[1]

Επίδραση της υγρασίας νερού

Η υγρασία επιδρά σημαντικά στη στοιχειακή σύνθεση των φύλλων. Η επίδραση αυτή μπορεί να είναι θετική χωρίς να αποκλείεται και η αρνητική δράση, π.χ. προσθήκη νερού κατά την άρδευση αυξάνει την περιεκτικότητα του καλίου στα φύλλα της ροδακινιάς, ενώ ανεπαρκής άρδευση μειώνει το κάλιο. Επίσης, στη κερασιά η άρδευση αύξησε την περιεκτικότητα των φύλλων σε νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο και αργίλιο. Η αύξηση της διαθέσιμης υγρασίας πάνω από το επίπεδο του σημείου μάρανσης μέχρι και της υδατοϊκανότητας, που αποτελεί το συνολικό εύρος του διαθέσιμου νερού για τα φυτά, επιδρά κατά κανόνα θετικά στην περιεκτικότητα των θρεπτικών στα φύλλα. Όμως, η ενίσχυση της πρόσληψης των θρεπτικών από την παρουσία στο έδαφος ενός ευνοϊκού επιπέδου νερού μπορεί ωστόσο να εξουδετερωθεί από την αύξηση της παραγωγής βιομάζας σε σημείο ώστε να λειτουργήσει το φαινόμενο της αραίωσης των θρεπτικών, με κατάληξη τη μείωση της περιεκτικότητας τους στα φύλλα. Επομένως, το συμπέρασμα, ως προς την επίδραση του νερού στην περιεκτικότητα των θρεπτικών στα φύλλα μπορεί να είναι θετική ή αρνητική ή ακόμη και ουδέτερη. Αυτό εξαρτάται από το επίπεδο του νερού στο έδαφος, τα είδη των θρεπτικών και το επίπεδο της διαθεσιμότητας κατά το στάδιο ανάπτυξης του φυτού. Αυξημένο επίπεδο νερού πέραν της υδατοϊκανότητας μπορεί να προκαλέσει μείωση του επιπέδου των διαθέσιμων θρεπτικών στο έδαφος λόγω έκπλυσης, με αρνητικές επιπτώσεις στην περιεκτικότητα των θρεπτικών στα φυτά. Οι επιπτώσεις αυτές, μπορεί να είναι πολύ έντονες στα φυτά που αναπτύσσονται σε ελαφράς μηχανικής σύστασης, εδάφη, όπου ως γνωστόν η έκπλυση είναι πολύ μεγάλη. Στοιχεία που υπόκεινται σε έκπλυση είναι τα: NO₃-N, Κάλιο, Μαγνήσιο, βόριο, ενώ ο φώσφορος εκπλύνεται στα πάρα πολύ ελαφρά εδάφη κυρίως στα οργανικά.^[1]

Επίδραση των διαλυτών αλάτων αγωγιμότητα

Η παρουσία των αλάτων στο έδαφος σε επίπεδα που να εξασφαλίζουν στα φυτά τον επαρκή εφοδιασμό τους με θρεπτικά είναι και αναγκαία και επιβεβλημένη. Όμως, όταν το έδαφος έχει πολύ χαμηλή αγωγιμότητα ήτοι < 0,20mmhos/cm, τότε τα φύλλα δεν έχουν στη διάθεση τους επαρκείς ποσότητες θρεπτικών για την ανάπτυξη τους. Έτσι η περιεκτικότητα των θρεπτικών στο φυτό αναμένεται να είναι χαμηλή. Αντίθετα, σε περίπτωση υψηλής αγωγιμότητας (> 1,50 mmhos/cm), τότε η περιεκτικότητα των θρεπτικών αυξάνει σημαντικά και σε περίπτωση υπερβολικά υψηλής αλατότητας μπορεί να έχουμε τοξικές επιδράσεις στα φύλλα και γενικότερα στις καλλιέργειες. Η επίδραση των ελευθέρων αλάτων εξαρτάται από το είδος του υποστρώματος, τη σύνθεση και τη συγκέντρωση των αλάτων, το είδος του φυτού και από το στάδιο ανάπτυξης. Αυξημένη αγωγιμότητα μπορεί να δράσει αρνητικά στην πρόσληψη ορισμένων θρεπτικών όπως π.χ. του ασβεστίου. Πολλά φυτά που αναπτύσσονται κάτω από συνθήκες υψηλής αγωγιμότητας λόγω παρουσίας NaCI μπορεί να έχουν αυξημένες συγκεντρώσεις νατρίου και χλωρίου. Μερικά όμως φυτά μπορεί να εξαιρούν εκλεκτικά ορισμένα θρεπτικά κατά την πρόσληψη όπως π.χ. η πατάτα, και τα φασόλια το νάτριο. ^[1]

Επίδραση αερισμού

Η χρήση βαριών μηχανημάτων και η επί μακρό χρονικό διάστημα κατάκλυση του εδάφους με νερό, επιδρούν δυσμενώς στο βαθμό αερισμού του εδάφους. Στη σύγχρονη γεωργική παραγωγή, η χρήση βαριών μηχανημάτων που είναι τόσο συνηθισμένη, περιορίζει την παρουσία Ο₂ στο έδαφος, λόγω της σχεδόν μόνιμης συμπίεσης του, η οποία έχει ως συνέπεια τη μείωση του πορώδους (κενού χώρου) του εδάφους και ως εκ τούτου την μείωση της δυνατότητας αερισμού. Δηλαδή την μερική αναστολή της κυκλοφορίας του αέρα στο έδαφος. Το γεγονός αυτό επιδρά δυσμενώς στην ανάπτυξη των ριζών και στην προσροφητική τους ικανότητα, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η περιεκτικότητα των θρεπτικών στα φύλλα των φυτών. Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τις επιπτώσεις της συμπίεσης του εδάφους στα φυτά, με τις αντίστοιχες της κατάκλυσης του με νερό, όπου το κοινό χαρακτηριστικό είναι η μείωση του Ο₂ και η συνέπεια αυτού πρόκληση της ανοξίας στα φυτά. Βεβαίως, στη δεύτερη περίπτωση η ανοξία είναι πολύ πιο έντονη δεδομένου ότι η συνεχής παρουσία του νερού στο έδαφος εκτοπίζει σχεδόν καθ' ολοκληρία τον αέρα και το Ο₂. Η συμπίεση όμως δημιουργεί και άλλα προβλήματα, όπως αυτό της καταστροφής της δομής του εδάφους, γεγονός που ενεργεί ανασταλτικά στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και στην περαιτέρω επέκταση του στη ριζόσφαιρα. Τούτο βεβαίως μειώνει τη δυνατότητα πρόσληψης των θρεπτικών από τις ρίζες, με συνέπεια τη μειωμένη περιεκτικότητα τους στα φύλλα και ασφαλώς τις μειωμένες αποδόσεις. Σύμφωνα με τους Mills and Benton Jones Jr (1996) η περιεκτικότητα των φύλλων του καλαμποκιού σε φώσφορο μειώθηκε από 0,59% σε 0,36% της ξηράς ουσίας, με την αύξηση της φαινόμενης πυκνότητας του εδάφους (ΦΕΒ) από 1.30 σε 1,99 g/cm³ λόγω της συμπίεσης και της καταστροφής της δομής του. ^[1]

Επίδραση της θερμοκρασίας

Επίδραση της μηχανικής σύστασης

Επίδραση του ανθρακικού ασβεστίου

^[1]

Σχετικές σελίδες

Εισαγωγή στους εδαφικούς παράγοντες που επηρεάζουν την συγκέντρωση των θρεπτικών στοιχείων στα φύλλα

Επίδραση του pH

Επίδραση της υγρασίας νερού

Επίδραση των διαλυτών αλάτων αγωγιμότητα

Επίδραση αερισμού

Επίδραση της θερμοκρασίας

Επίδραση της μηχανικής σύστασης

Επίδραση του ανθρακικού ασβεστίου

Βιβλιογραφία

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5} Η ερμηνεία της φυλλοδιαγνωστικής, των Π. Κουκουλάκης τ. Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ, ΑΡ. Παπαδόπουλος Τακτικός Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ, 2003.