Εκστροφή της μήτρας

Εκστροφή της μήτρας είναι η μετατόπιση της μήτρας κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο πυθμένας της εκστρέφεται προς τα έξω και ολόκληρη η μήτρα, όπως είναι ανεστραμμένη περνά από τον κόλπο και εξέρχεται από τα χείλη του αιδοίου μερικώς ή ολοσχερώς. Η εκστροφή συμβαίνει αμέσως μετά τον τοκετό κυρίως στην αγελάδα και σπανιότερα στα άλλα ζώα.

Η εκστροφή της μήτρας μπορεί να προκληθεί, όταν συντρέχουν τα εξής αίτια:

• Ατονία της μήτρας πριν από τον τοκετό,
• Έλξη των τοιχωμάτων της μήτρας προς τα έξω από το βάρος του πλακούντα,
• Μεγάλη χαλάρωση των πυελικών συνδέσμων,
• Υπασβεστιαιμία.

Η εκστροφή της μήτρας μπορεί να είναι ολική ή μερική. Συμβαίνει μέσα σε 12 ώρες από τον τοκετό. Καθώς είναι ανεστραμμένη η μήτρα κρέμεται έξω απ' τα χείλη του αιδοίου και μπορεί να φτάνει μέχρι τους ταρσούς. Το ζώο είναι ανήσυχο και παρουσιάζει έντονες σφύξεις. Ο βλεννογόνος είναι ερυθρός αρχικά και μερικές ώρες μετά καθίσταται βαθύς ερυθρός και στιλπνός, ενώ με την παρέλευση του χρόνου η στιλπνότητα αυτή χάνεται. Αν η κατάσταση αυτή παραταθεί, θα παρουσιασθεί γάγγραινα λόγω στάσεως του αίματος με συνέπεια τη σηψαιμία και το θάνατο του ζώου. Πολλά ζώα μαζί με την εκστροφή της μήτρας παρουσιάζουν και υπασβεστιαιμική πάρεση.

Εφόσον η πάθηση αντιμετωπίζεται έγκαιρα, η πρόγνωση είναι ευνοϊκή. Όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα παραμένει η μήτρα έξω, τόσο δυσμενέστερη είναι η πρόγνωση.

Μέχρι να έρθει ο κτηνίατρος, η μήτρα πλένεται και περιτυλίσσεται με μια καθαρή πετσέτα.

Πριν την επέμβαση για την ανάταξη της μήτρας εξετάζεται η γενική κατάσταση του ζώου και χορηγελίται γλυκονικό ασβέστιο ενδοφλεβίως (βλ. επιλόχεια υπασβεστιαιμική πάρεση).

Αν η ουροδόχος κύστη είναι γεμάτη με ούρα, εισάγεται καθετήρας για την εξαγωγή τους, γιατί η παρουσία τους αυξάνει σημαντικά τον όγκο της μήτρας που έχει εκστραφεί. Γίνεται απολύμανση της μήτρας με αντισηπτικό διάλυμα και εφαρμόζεται επισκληρίδια ραχιαναισθησία. Κατόπιν επανατάσσεται η μήτρα στην κανονική της θέση πιέζοντάς την με ολόκληρες τις παλάμες των χεριών και όχι με τα δάκτυλα προς αποφυγήν τραυματισμών ή ρήξεων του τοιχώματός της. Κατά προτίμηση το ζώο συγκρατείται σε κατωφέρεια με το κεφάλι χαμηλότερα. Αν είναι κατακεκλιμένο και δεν μπορεί να σηκωθεί, το ζώο τοποθετείται πλάγια και ανυψώνεται η λεκάνη του βάζοντας από κάτω ένα σάκκο γεμάτο με άχυρο, σαν μαξιλάρι. Τα κέρατα της μήτρας, αφού περάσουν μέσα από τα χείλη του αιδοίου και από τον κόλπο, πιέζονται προς τα μέσα στον πυθμένα τους αρχικά με τη γροθιά και κατόπιν, αφού το χέρι δεν επαρκεί, με τη βοήθεια μιας φιάλης. Η φιάλη απολυμαίνεται και κρατώντας την από το λαιμό ωθείται ο πυθμένας του κέρατος προς τα μέσα.

Μετά την επανάταξη της μήτρας τοποθετούνται μέσα στην κοιλότητά της υπόθετα αντιβιοτικών και σουλφοναμιδών και το ζώο, εφόσον μπορεί να σηκωθεί, βαδίζει για μερικά λεπτά. Επειδή συνήθως το ζώο εξακολουθεί να παρουσιάζει σφύξεις και μετά την επανάταξη της μήτρας, πράγμα που έχει για συνέπεια την υποτροπή της εκστροφής, τα χείλη του αιδοίου ράβονται με τις πόρπες ή με χονδρό κορδόνι με ραφή υπό μορφή βαλαντίου (βλ. πρόπτωση του κόλπου). Η ραφή ή οι πόρπες παραμένουν για αρκετό χρονικό διάστημα, μέχρι την παλινδρόμηση της μήτρας σε επαρκή βαθμό (3-4 εβδομάδες συνήθως).

Όταν στη μήτρα έχουν προκληθεί γάγγραινα ή εκτεταμένες ρήξεις και αιμορραγίες, οι οποίες είναι πολύ δύσκολο ή αδύνατο να αποκατασταθούν, πρέπει να γίνει ακρωτηριασμός της μήτρας για τη διάσωση της ζωής του ζώου.