Εκτροφή κονικλοειδών
Ο κλάδος της κτηνοτροφίας που έχει ως αντικείμενο την εκτροφή και την εκμετάλλευση του κουνελιού, λέγεται κονικλοτροφία [1]. Ο κύριος στόχος της εκτροφής του κουνελιού είναι η παραγωγή κρέατος και δευτερευόντως η παραγωγή γουναροδερμάτων και μαλλιού. Επίσης η εκτροφή του κουνελιού εμφανίζει χρησιμότητα σε ιατρικές και βιολογικές έρευνες.
Τα κουνέλια έχουν συνεισφέρει πολύ στην έρευνα των αφροδισιακών ασθενειών, της χειρουργικής της καρδιάς, της υπέρτασης, των μολυσματικών ασθενειών, της ιολογίας και της διάγνωσης της εγκυμοσύνης, στη διδασκαλία της ανατομίας και της βιολογίας κ.α. Η εκτροφή των κουνελιών παλαιότερα γινόταν με την οικόσιτη, χωρική μορφή και βασικά κάλυπτε τις ανάγκες σε κρέας της αγροτικής οικογένειας. Μετά το 1960, ο κλάδος άρχισε να αναπτύσσεται συστηματικά σε πολλές χώρες και γύρω στο 1970 και στην Ελλάδα.
Υφιστάμενη κατάσταση
Νέα επιχειρηματική διάσταση φαίνεται πως αποκτά η κονικλοτροφία [2] στη χώρα μας, που έχει βγει αλώβητη από κάθε είδους διατροφικό σκάνδαλο. Με όπλο την απαράμιλλη ποιότητα του ελληνικού κουνελιού ο τομέας της κονικλοτροφίας φαίνεται να έχει μεγάλη ανάπτυξη. Όπως, όλα δείχνουν, πρόκειται για μια επικερδή εκμετάλλευση, αφού ακόμα και η σημαντική αύξηση των τιμών των ζωοτροφών, για την ώρα, απορροφάται από τους ίδιους τους εκτροφείς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η εφημερίδα Agrenda, κάθε χρόνο εκτρέφονται στην Ελλάδα 2,26 εκατ. κουνέλια, δίνοντας συνολική παραγωγή της τάξης των 3,81 χιλιάδων τόνων. Και μπορεί η ελληνική κονικλοτροφία να ακολουθεί μια σταθερή πορεία με ελάχιστες αυξομειώσεις την τελευταία δεκαετία, ωστόσο η χώρα μας παραμένει ελλειμματική στην παραγωγή κρέατος κουνελιού και εισάγει το 50% αυτού που καταναλώνεται κυρίως από την Ιταλία και τη Γαλλία, οι οποίες παράγουν και με πιο χαμηλές τιμές.
Το ελληνικό κουνέλι προτιμάται τόσο από τους καταναλωτές, όσο και από τα κρεοπωλεία, καθώς το εισαγόμενο έχει υποστεί την ταλαιπωρία της μεταφοράς και της διατήρησης και συνεπώς έχει υποβαθμισθεί ποιοτικά. Μάλιστα, το κουνέλι είναι το μοναδικό θηλαστικό που έχει τα ωφέλιμα ω3 λιπαρά οξέα στο λίπος του.
Συστήματα εκτροφής
Τα συστήματα εκτροφής [3] στην κονικλοτροφία είναι δύο:
- Ο παραδοσιακός ή χωρικός τύπος εκτροφής (οικόσιτη εκτροφή) και ο
- Συστηματικός τύπος εκτροφής που διακρίνεται σε:
- Εντατικό και
- Ημι-εντατικό.
Ο παραδοσιακός ή χωρικός τύπος εκτροφής στην Ελλάδα υπάρχει σε αρκετές περιοχές και κυρίως στα νησιά Κρήτη, Επτάνησα, Δωδεκάνησα. Αυτός ο τύπος εκτροφής έχει σχέση με τα ήθη και έθιμα της κάθε περιοχής. Παρουσιάζει όμως έλλειψη προφύλαξης και κατά συνέπεια δε γίνεται λόγος για παραγωγικότητα. Έχει επίσης σημαντικά προβλήματα υγείας.
Αντίθετα ο συστηματικός τύπος εκτροφής στην Ελλάδα περιλαμβάνει επιχειρήσεις μέσου και μεγάλου μεγέθους. Η οργάνωση των σφαγείων γίνεται με αργούς ρυθμούς, ενώ τα μέτρα προφύλαξης δεν είναι πάντα ικανοποιητικά. Η παραγωγικότητα είναι σε αρκετά καλά επίπεδα, ενώ κι εδώ υπάρχουν προβλήματα υγείας των ζώων που πολλές φορές είναι σημαντικά.
Εγκαταστάσεις κονίκλων
Ο κανόνας είναι ότι τα κλουβιά [4] πρέπει να προσφέρουν 1.400 τετραγωνικά εκατοστά για κάθε κιλό σωματικού βάρους. Λόγου χάρη ένα ενήλικο κουνέλι με βάρος 5 κιλά χρειάζεται κλουβί με εμβαδόν δαπέδου 0,7 τ.μ. (5 κιλά x 1.400 τ.εκ. = 7.000 τ.εκ. ή 0,7 τ.μ.) Έτσι, ένα κλουβί με διαστάσεις δαπέδου 70 Χ 100 εκ. προσφέρει άνετη διαβίωση στο κουνέλι. Το ύψος του κλουβιού πρέπει να είναι 45 εκατοστά. Οι διαστάσεις αυτές προσφέρουν ιδανικές συνθήκες διαβίωσης στα κουνέλια, αλλά δεν είναι βεβαίως υποχρεωτικές. Πολλοί εκτροφείς προτιμούν μικρότερες διαστάσεις κλουβιών (0,5 ή 0,6 τετραγωνικά μέτρα) και υποστηρίζουν ότι τα κουνέλια τους δεν έχουν κανέναν πρόβλημα. Συνιστάται πάντως τα κλουβιά να μην είναι με εμβαδόν δαπέδου μικρότερο από 0,5 τετραγωνικό μέτρο.
Ο δεύτερος παράγοντας άνεσης είναι να μην τραυματίζεται το κουνέλι από το κλουβί. Δηλαδή να μην υπάρχουν αιχμηρές προεξοχές (π.χ. κακοκομμένες άκρες στο συρμάτινο πλέγμα) ή ανώμαλο δάπεδο. Πριν βάλετε μέσα το κουνέλι, εξετάστε προσεκτικά το κλουβί.
Τρίτος παράγοντας άνεσης είναι να υπάρχει άφθονος καθαρός αέρας και επαρκής εξαερισμός στον χώρο και το κλουβί. Τα ούρα των κουνελιών παράγουν ουρία, η οποία συνδυάζεται με το νερό και σχηματίζει αμμωνία. Η αμμωνία είναι ένα αέριο που ερεθίζει τη μύτη και τα μάτια του κουνελιού και μπορεί να υποβαθμίσει την υγεία και την παραγωγικότητά του. Αν και είναι αδύνατο να αποφύγουμε την αμμωνία, πρέπει να προσφέρουμε καλό αερισμό του χώρου κι αυτό βοηθάει επίσης να μειώνεται ο αριθμός των μικροοργανισμών στον αέρα, άρα και η πιθανότητα να αρρωστήσουν τα κουνέλια.
Ο χώρος εκτροφής πρέπει να είναι ηλιόλουστος, αλλά τα κουνέλια να μπορούν να μετακινηθούν σε ένα σημείο με σκιά μέσα στο κλουβί τους. Το φως του ήλιου περιλαμβάνει υπεριώδεις ακτίνες που λειτουργούν σαν απολυμαντικό και βοηθούν να βρίσκονται υπό έλεγχο οι ασθένειες. Τα κουνέλια χρειάζονται επίσης λίγο ηλιακό φως για να δημιουργήσουν την απαραίτητη βιταμίνη D, η οποία γενικά δεν περιλαμβάνεται στις κουνελοτροφές που κυκλοφορούν.
Τέλος, η ιδανική θερμοκρασία για τα κουνέλια είναι 12–13oC. Οι υψηλές θερμοκρασίες περιορίζουν τη λήψη τροφής, άρα και την αποδοτικότητα του ζώου, ενώ στις χαμηλές θερμοκρασίες πάλι μειώνεται η αποδοτικότητα επειδή ένα μέρος της ενέργειας από την τροφή δαπανάται για να διατηρηθεί ζεστό το κουνέλι. Η σχετική υγρασία πρέπει να είναι 35% έως 50%. Σ’ αυτά τα επίπεδα το δάπεδο και ο σωρός της κοπριάς παραμένουν στεγνά. Η λιγότερη υγρασία μπορεί προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα, ενώ η περισσότερη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα αμμωνίας.
Διατροφή κονίκλων
Το κουνέλι είναι ένα εκπληκτικό ζώο τόσο από την πλευρά της αναπαραγωγικής του απόδοσης όσο και από την πλευρά της ποιότητας του κρέατος που μας προσφέρει. Γι’ αυτό πρέπει να δίνουμε στην διατροφή [5] των κουνελιών όλη την προσοχή και την επιμέλεια.
Τα κουνέλια μπορούν να τρέφονται είτε με σανό και φρέσκα χορτάρια και λαχανικά από τον κήπο και τα χωράφια ή με βιομηχανικά παρασκευασμένους κόκκους (pellets). Και οι δύο μέθοδοι, εάν εφαρμόζονται σωστά, προσφέρουν στα κουνέλια επαρκή θρεπτικά στοιχεία για την αντιμετώπιση των διατροφικών τους αναγκών για συντήρηση, ανάπτυξη, αναπαραγωγή και γαλακτοφορία. Οι βιομηχανικά παρασκευασμένες τροφές είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών συστατικών που αναμειγνύονται και καλύπτουν τις καθημερινές διατροφικές απαιτήσεις των κουνελιών.
Για να γίνει πιο οικονομική η εκτροφή, δεν τις χρησιμοποιούμε μόνες τους, αλλά σε συνδυασμό με τον σανό και το χορτάρι που μπορούμε μόνοι μας να εξασφαλίσουμε τοπικά (παραδείγματος χάρη, τριφύλλι, φύλλα μουριάς κ.ά.). Η τοπική αυτή χορτονομή είναι πολύ καλή τροφή και καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες στις κουνέλες που δεν κυοφορούν ή θηλάζουν, στους κούνελους και στα ζώα που προορίζονται να αντικαταστήσουν γηραιότερα ζώα. Προϋπόθεση βέβαια είναι να βρίσκεται σε σωστό σημείο ωρίμανσης και να χορηγείται σε σωστούς συνδυασμούς. Δυστυχώς, η τοπική χορτονομή δεν είναι αρκετά θρεπτική για να καλύψει τις ανάγκες σε πρωτεΐνες, ενέργεια και βιταμίνες στις κουνέλες που κυοφορούν ή θηλάζουν. Τα ζώα αυτά χρειάζονται περισσότερα θρεπτικά στοιχεία από αυτά που βρίσκονται ακόμα και στους καλύτερους συνδυασμούς σανού και φρέσκων χορταριών. Πρέπει να συμπληρώνουμε την τροφή τους με συγκεκριμένες ποσότητες τροφής σε κόκκους. Επιπλέον της τροφής σημαντικό ρόλο παίζει φυσικά και το νερό για τα κουνέλια. Οι άνθρωποι πολλές φορές ξεχνάνε πόσο σημαντικό είναι το νερό. Τα κουνέλια πρέπει να έχουν πάντοτε μπροστά τους καθαρό νερό.
Μερικά φρούτα και λαχανικά ασφαλή για τα κουνέλια είναι τα: αντίδι, βασιλικός, μαρούλι, μπρόκολο, ραδίκι, σπανάκι, τριφύλλι κ.ά.
Φροντίδες κονίκλων
Η εφαρμογή μέτρων υγιεινής [1] έχει μεγάλη σημασία σ' όλες τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, αλλά στις κονικλοτροφικές εκμεταλλεύσεις και ιδιαίτερα της συστηματικής μορφής, έχει μεγαλύτερη σημασία. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής πρέπει να εφαρμόζονται τα εξής μέτρα καθαριότητας και υγιεινής:
- Καθαρισμός και απολύμανση,
- Έλεγχος των εισαγόμενων νέων ζώων αναπαραγωγής,
- Απομόνωση των άρρωστων κουνελιών,
- Απομάκρυνση των νεκρών κουνελιών και
- Απομόνωση της εκμετάλλευσης.
Σχετικές σελίδες
- Κονικλοειδή
- Υφιστάμενη κατάσταση κονικλοτροφίας
- Συστήματα εκτροφής κονίκλων
- Εγκαταστάσεις κονίκλων
- Ασθένειες κουνελιών
- Αναπαραγωγή κονικλοειδών
- Διατροφική αξία κρέατος κουνελιού
- Διατροφή κονίκλων
- Φροντίδες κονίκλων
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 "Παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα κρέατος κονίκλων", Μεταπτυχιακή διατριβή του Καλπακίδη Ρηγόπουλου Σταύρου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας, Αθήνα 2011.
- ↑ Κτηνοτροφικές φάρμες-Κονικλοτροφία
- ↑ Συστήματα εκτροφής κονίκλων
- ↑ Εγκαταστάσεις κουνελιών
- ↑ Η διατροφή των κουνελιών
