Επισιτιστική Ασφάλεια
Γεωργία, επισιτιστική ασφάλεια και κλιματική αλλαγή: Η ανάγκη για κοινές ερευνητικές δράσεις:
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην επισιτιστική ασφάλεια:
Καθώς αυξάνεται ο πληθυσμός, η παγκόσμια ζήτηση για τρόφιμα αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2050. Η κλιματική αλλαγή θέτει σε κίνδυνο τη βιώσιμη προσφορά τροφίμων για την ικανοποίηση αυτής της ζήτησης. Για παράδειγμα, η παραγωγή τροφίμων σε τροπικές και υποτροπικές χώρες, ιδίως στην Αφρική νοτίως της Σαχάρας, κινδυνεύει ιδιαίτερα από την κλιματική αλλαγή, και μια μεγάλη επισιτιστική κρίση σε αυτές τις περιοχές θα έχει επιπτώσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο Γεωργικός και Δασοκομικός κλάδος καλούνται να ικανοποιήσουν την ολοένα μεγαλύτερη ζήτηση βιομάζας για μη επισιτιστικούς σκοπούς, ως αποτέλεσμα της μετάβασης σε μια οικονομία “χαμηλών επιπέδων άνθρακα”. Για να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως η επισιτιστική ασφάλεια και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη Γεωργία, είναι άμεση ανάγκη να αναληφθεί ευρεία και συντονισμένη Ευρωπαϊκή ερευνητική δράση. Στο μεγαλύτερο μέρος τους, οι δαπάνες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης για μη στρατιωτικούς σκοπούς προγραμματίζονται, υλοποιούνται και αξιολογούνται, επί του παρόντος, σε εθνικό επίπεδο. Οι συντονισμένες δράσεις σε Ευρωπαϊκό επίπεδο δεν ξεπερνούν το 15% του συνόλου.
Ο ρόλος της έρευνας στην αντιμετώπιση του προβλήματος Η στενότερη συνεργασία μεταξύ των υπευθύνων των Εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων θα συμβάλει στον εντοπισμό κοινών προβλημάτων και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση τους. Οι χώρες της Ε.Ε. θα είναι σε θέση να καταρτίσουν και να υλοποιήσουν κοινή στρατηγική ερευνητική ατζέντα για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, λαμβάνοντας υπόψη τα διάφορα πιθανά σενάρια σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τον παγκόσμιο πληθυσμό και την εξέλιξη της ζήτησης για επισιτιστικούς και μη σκοπούς.
Πολλαπλά οφέλη για όλες τις πλευρές
• Οι πολίτες θα ωφεληθούν από τη μεγαλύτερη επισιτιστική ασφάλεια.
• Τα ενδιαφερόμενα μέρη από τις συμμετέχουσες χώρες (αρμόδιοι λήψης αποφάσεων, ιδιοκτήτες, διευθυντικά στελέχη, προγραμματιστές κ.λπ.) θα αντλήσουν όφελος από την αποτελεσματικότερη ανταλλαγή και εναρμονισμένη υλοποίηση ορθών πρακτικών.
• Όλοι θα ωφεληθούν από την αποτελεσματικότερη χρήση των περιορισμένων δημοσίων πόρων που διαθέτει η Ευρώπη για την έρευνα.
Γιατί πρέπει να αναληφθεί δράση σε επίπεδο Ε.Ε.;:
Η επισιτιστική ασφάλεια και η κλιματική αλλαγή είναι πανευρωπαϊκά θέματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία από κάθε χώρα χωριστά. Ο κοινός προγραμματισμός παρέχει τη δυνατότητα στις χώρες της Ε.Ε. να υλοποιήσουν μια κοινή ερευνητική ατζέντα, αποφεύγοντας τον κατακερματισμό και την αλληλεπικάλυψη των προσπαθειών. Μια ευρείας κλίμακας συντονισμένη δράση σε επίπεδο Ε.Ε. έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο χάρη στην κρίσιμη μάζα που δημιουργείται. Ο συντονισμός των ερευνητικών προγραμμάτων είναι μια σταδιακή διαδικασία, η οποία αποφασίζεται από τις συμμετέχουσες χώρες.[1]
Η επισιτιστική ασφάλεια, η έντονη υποβάθμιση του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή: είναι από τις κυριότερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα η ανθρωπότητα τις επόμενες δεκαετίες. Το έδαφος, το κλειδί για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη, αποτελεί κρίσιμο συνδετικό κρίκο όλων αυτών των προκλήσεων με αποτέλεσμα να δέχεται ασφυκτικές πιέσεις οι οποίες διαταράσσουν τις λειτουργίες του και την ικανότητά του να προσφέρει οικολογικές, οικονομικές, και κοινωνικές υπηρεσίες. Το 2050 προβλέπεται ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αγγίξει τα 9 δις και οι παγκόσμιες ανάγκες σε τρόφιμα θα αυξηθούν περισσότερο από 50% (Janzen et al., 2011). Όσο αυξάνει ο πληθυσμός της γης τόσο επιτακτική είναι η ανάγκη ορθής χρήσης και προστασίας των εδαφικών πόρων. Το 97.5% της παραγωγής των τροφίμων προέρχεται άμεσα ή έμμεσα από το έδαφος και επομένως η κάλυψη των διατροφικών αναγκών του ανθρώπου σε παγκόσμιο επίπεδο εξαρτάται πρωταρχικά από την αειφορική διαχείριση των εδαφικών πόρων. Την ίδια στιγμή πέρα από τον εφοδιασμό με τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για τη διατήρηση της ανθρώπινης ζωής, το έδαφος επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία μέσω της ικανότητας του να φιλτράρει το νερό, να αποτελεί σημαντική πηγή μέσω των μικροοργανισμών για την παραγωγή αντιβιοτικών, και να συγκρατεί ανόργανους και οργανικούς ρυπαντές (Steffan et al., 2018). Ο κορωνοϊός επανέφερε την επισιτιστική ασφάλεια στα πρωτοσέλιδα, τα οποία η κλιματική αλλαγή ποτέ δεν έχει εγκαταλείψει. Η απάντηση του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων στην κρίση του κορωνοϊού διαφέρει ευτυχώς μέχρι τώρα από τον πανικό που είχε δημιουργήσει στον τομέα των τροφίμων η κρίση του 2010. Μεταξύ άλλων, αυτό οφείλεται στην επαρκή προσφορά, στα υψηλά αποθέματα, στις ήπιες επιπτώσεις των τιμών (το 2010 οι μεταβολές τιμών ήταν πολλαπλάσιες των σημερινών) και στους λίγους περιορισμούς στο εμπόριο.
