Εχθρός λωτού Φλοιοφάγος
Αυτό το λεπιδόπτερο (Synanthedon tipuliformis) της οικογένειας Seside είναι γνωστό κυρίως σαν φλοιοφάγος του φραγκοστάφυλου και την τελευταία εικοσαετία αποτελεί ένα από τα κυριότερα φυτοφάγα έντομα του λωτού. Το ενήλικο έχει άνοιγμα φτερών 15-20mm, ενώ τα πάνω φτερά είναι υαλώδη εκτός από το περιθώριο πλευρικά και ένα λεκέ στο δίσκο και στην ακραία άνω πλευρά που είναι μαύρα με γαλαζωπές ανταύγειες. Ο θώρακας και η κοιλιά είναι μαυριδεροί με γαλαζωπές ανταύγειες και με κίτρινα δακτυλίδια στο 2ο,4ο και 6ο (στο 7ο του αρσενικού) μεσοδιάστημα. Τα αυγά έχουν ωχροκίτρινο χρώμα, μήκος 0,5-0,6mm και πλάτος 0,3-0,4mm. Η προνύμφη είναι χρώματος κρεμ έως άσπρου, με κεφαλή και προθωρακική πλάκα στο χρώμα του σιδήρου με ασθενικές και κοντές τρίχες, που στην ωριμότητα μας μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 25-30mm. Η χρυσαλίδα έχει μήκος 10-12mm, το χρώμα του σιδήρου με χαρακτηριστικούς οδοντωτούς καλυπτήριους σχηματισμούς στο πίσω μέρος.
Οι πρώτες βιολογικές παρατηρήσεις του Synanthedon tipuliformis σε σχέση με τον λωτό έγιναν στην Emilia-Romagna και στην Campania. Τα ενήλικα παρουσιάζουν μια μακρά περίοδο ζωής σαν τέλεια έντομα που κυμαίνεται από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, με σημεία αιχμής το δεύτερο μισό του Ιουνίου και του Αυγούστου στην Emilia-Romagna. Στην Campania η αιχμή έρχεται νωρίτερα, από τέλη Μαΐου μέχρι μας 15 Ιουνίου και από μας 15 Αυγούστου μέχρι μας αρχές του Σεπτεμβρίου. Τα ενήλικα ζευγαρώνουν μέσα μας πρώτες 2-3 μέρες μας ενήλικης ζωής μας και κατά την διάρκεια των πιο ζεστών ωρών μας ημέρας.
Το ζευγάρωμα διαρκεί γύρω στις 4 ώρες και πραγματοποιείται ανάμεσα μας 30-33oC και με 60-70% σχετική υγρασία. Τα θηλυκά αρχίζουν την εναπόθεση των αυγών λίγες ώρες ή κάποια μέρα μετά το ζευγάρωμα. Διαθέτουν πάνω από 150 ωοθηκικά αυγά, αλλά εκείνα που εναποθέτουν σε πλήρη παράταξη κυμαίνονται τελικά γύρω στα 100. Τα αυγά εναποθέτονται ανάμεσα μας ρυτίδες του φλοιού, γενικά μας βάσεις των κλαδιών, των βραχιόνων και του κορμού. Η διάρκεια μας επώασης μας σε κλιματικό περιβάλλον 26-27oC είναι από 7-10 ημέρες.
Οι νεογέννητες προνύμφες αναπτύσσονται σε βάρος του φλοιού και των επιφανειακών στρωμάτων του ξύλου τρώγοντας τα προσβεβλημένα βλαστικά μέρη. Η προσβολή μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί δεδομένου ότι ο φλοιός παρουσιάζεται ανασηκωμένος και σχετικά σαθρός αν του ασκήσουμε μια ελαφρά πίεση με το δάκτυλο μας. Στα προσβεβλημένα μέρη διαπιστώνουμε ρόζους και συχνά ροή χυμών που είναι και τα τυπικά συμπτώματα μας προσβολής του φλοιοφάγου.
Η ανάπτυξη των προνυμφών είναι αργή και διαρκεί γύρω στους 15 μήνες. Την χειμερινή περίοδο οι προνύμφες επιβραδύνουν την δραστηριότητα μας κατά την διάρκεια των πιο ψυχρών ημερών. Φτάνοντας στην ωριμότητα ετοιμάζουν την οπή εξόδου για το ενήλικο, μεταφερόμενες στην εξωτερική μεριά του φλοιού και σχηματίζοντας με υλικά περιττώματα, χνουδωτά νήματα και φυτικά μέρη του ρόζου, ένα είδος κελιού μέσα στο οποίο θα μεταμορφωθούν οι χρυσαλίδες. Σε αυτή την κατάσταση το λεπιδόπτερο θα παραμείνει για ένα μήνα ή και περισσότερο και όταν το ενήλικο είναι έτοιμο να πεταλουδίσει σπρώχνει κάπως την χρυσαλίδα μας την εξωτερική μεριά του κελιού. Το ενήλικο βγαίνει μέσα από την χρυσαλίδα, της οποίας το υπόλειμμα εξέχει από την οπή μας εξόδου. Αυτή η ιδιαιτερότητα αποκαλύπτει την ακριβή περίοδο έναρξης μας ενήλικης ζωής και κατά συνέπεια του κινδύνου προσβολών για τις καλλιέργειες.
Οι ζημιές που προκαλούνται σχετίζονται με τον τύπο και την ένταση των προσβολών. Σε νεαρά φυτά οι ζημιές είναι ιδιαίτερα έντονες δεδομένου ότι οι προνύμφες ζημιώνουν ευρέως κάποιες περιοχές του κορμού και κυρίως την βάση των βραχιόνων. Αν η προσβολή γίνει σε σημείο του εμβολίου, τα φυτά παρουσιάζουν ξεκάθαρα συμπτώματα εξάντλησης που μπορεί να προκαλέσουν μέχρι και τον θάνατο. Τα ενήλικα φυτά είναι πιο ανθεκτικά μας προσβολές, αν και πάνω σε αυτά οι προνύμφες εκτός από τις προαναφερόμενες ζημιές, συχνά προκαλούν και καταστροφές νεαρών βλασταριών.
Ο έλεγχος του εντόμου σε περιπτώσεις καλλιεργειών ήδη πολύ προσβεβλημένων μπορεί να ανακτηθεί διαμέσου μιας φροντισμένης καθαριότητας των βραχιόνων, των κορμών και όλων των άλλων προσβεβλημένων μερών. Αυτή η ενέργεια θα πρέπει να πραγματοποιηθεί το χειμώνα με σκοπό να μπλοκάρει την δραστηριότητα των προνυμφών που βρίσκονται σε χειμέρια νάρκη. Την άνοιξη ή το καλοκαίρι, ανάλογα με το πότε έχουμε την έναρξη μας ενήλικης ζωής των εντόμων, πρέπει να εφαρμόσουμε 2 ψεκασμούς με κατάλληλα εντομοκτόνα. Οι παρεμβάσεις μας θα πρέπει να περιοριστούν στον κορμό και στην βάση των βραχιόνων. Η πιο κατάλληλη εποχή για την εφαρμογή μας θα πρέπει να καθορίζεται ανάλογα με την έναρξη του πεταλουδίσματος των ενηλίκων. Φτάνει να παρατηρήσει κανείς σε μερικά φυτά την παρουσία των υπολειμμάτων των χρυσαλίδων για να δράσουμε. Εξακριβώνοντας ότι οι προσβολές έφτασαν σε ένα ανεκτό επίπεδο για 2-3 χρόνια μπορούμε στην συνέχεια να περιορίσουμε τον αριθμό των ψεκασμών.
