Καλλιέργεια αμπελιού

Από GAIApedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Αμπελώνας

Η καλλιέργεια [1] του αμπελιού ξεκίνησε απ’ τη νότια περιοχή του Καυκάσου (εκεί όπου είναι σήμερα τα κοινά σύνορα Γεωργίας και Αρμενίας) πριν 5.000 περίπου χρόνια, διαδόθηκε στη Μεσοποταμία όπου αναπτύχθηκε και ο πρώτος ανθρώπινος πολιτισμός. Στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα το αμπέλι ήρθε αργότερα περνώντας απ’ τη Φοινίκη, το σημερινό Λίβανο.

Απ’ τους Έλληνες το αμπέλι πέρασε στη Ρώμη, στη Γαλλία, στην Ισπανία και σ’ όλες τις χώρες απ’ τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, όπου η αμπελουργία πήρε τη σημερινή της πρόοδο και εξέλιξη.

Μέχρι πριν τον τελευταίο μεγάλο Παγκόσμιο Πόλεμο, η καλλιεργούμενη έκταση με αμπέλια στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι έφτανε περίπου τα 3.000.000 στρέμματα. Λίγο μετά, η έκταση αυτή μειώθηκε σημαντικά. Σε πολλές περιοχές, τα αμερικανικά υποκείμενα που χρησιμοποιήθηκαν για την αναμπέλωση μετά την εισβολή της φυλλοξήρας στις αρχές του αιώνα (1905), δεν ήταν επαρκώς κατάλληλα και οι μικρές αποδόσεις απογοήτευσαν τους αμπελουργούς εγκαταλείποντας σαν ασύμφορη την καλλιέργεια του αμπελιού. Αργότερα, με τον Εμφύλιο Πόλεμο και με την ανάπτυξη στις μεγάλες πόλεις της βιομηχανίας και τη μετανάστευση, ο ορεινός πληθυσμός εγκατέλειπε τα χωριά του και τα αμπέλια ξεριζώθηκαν. Έτσι χάθηκαν ονομαστοί αμπελώνες όπως της Σιάτιστας στην Κεντρική Μακεδονία, της Μαρώνειας στη Θράκη, της Αράχοβας πλάι στους Δελφούς κ.α. Η μείωση συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, εκτός των άλλων και λόγω κακής εφαρμογής των κανονισμών της Ε.Ο.Κ. Σήμερα η καλλιεργούμενη με αμπέλια έκταση είναι περίπου 1.320.000 στρέμματα, από τα οποία τα 146.453 είναι επιτραπέζια σταφύλια, 368.398 περίπου είναι σταφίδες (Σουλτανίνα και Κορινθιακή) και 696.482 οινοποιήσιμες ποικιλίες. Αντίστοιχα η παραγωγή είναι 216.561 τόνοι επιτραπέζια σταφύλια, 84.833 τόνοι σταφίδα και 398.700 τόνοι οινοποιήσιμα.

Προετοιμασία εδάφους-Εγκατάσταση αμπελώνα

Προετοιμασία εδάφους για εγκατάσταση αμπελώνα
Προετοιμασία εδάφους για εγκατάσταση αμπελώνα

Ο σχεδιασμός εγκατάστασης ενός νέου αμπελώνα, αφορά στο σύνολό της την εκμετάλλευση (από την επιλογή της θέσης του χωραφιού, τις ποικιλίες και τα υποκείμενα, μέχρι τη διάθεση του προϊόντος), γι'αυτό παίζει καθορι­στικό ρόλο η μελέτη όλων των παραγόντων που συντελλούν στη διαμόρφωση του κόστους της επένδυσης, αλλά και του κόστους του παραγόμενου προϊό­ντος.

  • Τοποθεσία. Η θέση του χωραφιού, εφόσον υπάρχει δυνατότητα επιλογής, πρέπει να είναι τέτοια, ώστε το αμπέλι να δέχεται τις ευεργετικές επιδρά­σεις τόσο των ηλιακών ακτίνων, όσο και του αέρα. Για παράδειγμα, τα επι­κλινή εδάφη και ειδικότερα τα ευρισκόμενα σε πλαγιές λόφων, θεωρούνται τα καταλληλότερα για την εγκατάσταση αμπελώνων, διότι αφενός πλήττονται δυσκολότερα από τους παγετούς και αφετέρου παράγουν καλύτερης ποιό­τητας σταφύλια.
  • Έδαφος. Η δομή, η σύσταση και η χημική σύνθεση του εδάφους του χω­ραφιού, παίζει σπουδαίο ρόλο, τόσο στην ανάπτυξη των φυτών της αμπέλου, όσο και στα παραγόμενα σταφύλια που χρησιμοποιούνται για οινοποίηση. Εν­δεικτικά, μπορεί να αναφερθεί, ότι όπως το κάλιο και το ασβέστιο επηρεά­ζουν, το πρώτο τα ζάχαρα και το δεύτερο τις αρωματικές ουσίες, το χλωρι­ούχο νάτριο αν εμπεριέχεται στο έδαφος του χωραφιού, θεωρείται απαγο­ρευτικός παράγοντας για την ανάπτυξη και εγκατάσταση αμπελιού.
  • Διάταξη. Σήμερα, για την καλύτερη και ευκολότερη εφαρμογή των καλλιεργητικών φροντίδων με μηχανικά μέσα, η φύτευση του αμπελιού γίνεται σε γραμμική διάταξη, ανάλογα δε των αποστάσεων μεταξύ των φυτών και των γραμμών, σχηματίζονται ορθογώνια παραλληλόγραμμα ή τετράγωνα. Παλαι­ότερα η φύτευση γινόταν και σε σχήματα ρόμβων, όμως δεν χρησιμοποιούνται πλέον, διότι δυσκολεύουν την καλλιέργεια με μηχανήματα. Ο αριθμός των φυτών που περιέχεται σε ένα στρέμμα, εξαρτάται από την πυκνότητα φύτευσης και από την απόσταση τοποθέτησης των γραμμών.
    • Διάνοιξη αποστραγγιστικών τάφρων περιμετρικά του χωραφιού ή και εντός του χωραφιού.
    • Ύπερβαθύ όργωμα με μονόϋνο.
    • Εμπλουτισμός του εδάφους με κα­τάλληλα οργανοληπτικά στοιχεία για την καλλιέργεια του αμπελιού.

Για την καλύτερη κατεργασία και βελτίωση του εδάφους, συνιστάται την προηγούμενη χρονιά να έχει σπαρθεί ο αγρός με χειμερινά δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, κ.ά.) και μετά το θερισμό τους, το καλοκαίρι, να γίνει το βαθύ όργωμα για να δεχτεί το χώμα του, τις ευεργετικές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας, του αέ­ρα και τις βροχής, ώστε να ανα­ζωογονηθεί, απολυμανθεί και ανα­βαθμιστεί η ποιότητά του. Το υπερβαθύ όργωμα (40 εκατοστά και άνω) γίνεται με ειδικά άροτρα Ripper, ή με μονόϋνα, που έλκονται από ελκυστήρες μεγάλης ισχύος.



Άρδευση

Όπως σε κάθε καλλιέργεια και σε κάθε φυτό, έτσι και στην καλλιέργεια του αμπελιού η άρδευση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή του αλλά και την επιτυχία της εκάστοτε παραγωγής. Θα πρέπει όμως να γίνεται στις σωστές ποσότητες καθώς το υπερβολικό πότισμα οδηγεί στην ανάπτυξη πλούσιας κόμης με αποτέλεσμα να δημιουργείται σκίαση στα σταφύλια με συνέπεια τη μείωση του χρώματος των ραγών.

Λίπανση εδάφους

Το αμπέλι είναι ένα φυτό χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις. Η καλλιέργεια για να αναπτυχθεί και να παράγει, ως προς τη λίπανση[2] έχει ανάγκη από τα τρία βασικά συστατικά άζωτο (Ν), το φώσφορο (Ρ) και το κάλιο (Κ). Επίσης η καλά χωνεμένη κοπριά αποτελεί αποθήκη από οργανική ουσία και από λιπάσματα που τροφοδοτεί τον αμπελώνα.

Κλάδεμα

Με τον όρο κλάδεμα [1] νοείται η εξαίρεση ζώντων βλαστικών οργάνων ή τμημάτων των πρέμνων. Ανάλογα με το χρόνο εφαρμογής διακρίνεται σε χειμερινό και ανοιξιάτικο. Με το χειμερινό κλάδεμα καθορίζεται το φορτίο του πρέμνου και προσδιορίζεται η σχέση βλάστησης προς καρποφορία.

Συγκομιδή

Αρχείο:Συγκομιδή σταφυλιών.jpg
Συγκομιδή σταφυλιών

Τέλος, η συγκομιδή ή αλλιώς ο τρύγος,[3] είναι η τελευταία φάση της καλλιέργειας ενός αμπελώνα. Αφορά στο μάζεμα των σταφυλιών σε ειδικά κοφίνια ή σε πλαστικά δοχεία. Αυτή η διαδικασία γίνεται κατά το τέλος καλοκαιριού με αρχές φθινοπώρου, τον Αύγουστο με Σεπτέμβριο.

[4] [5] [6] [2]

Σχετικές σελίδες

Βιβλιογραφία

  1. 1,0 1,1 "Η καλλιέργεια της επιτραπέζιας σουλτανίνας", Πτυχιακή εργασία του Γιώργου Μαυρογιαννάκη, Ηράκλειο Κρήτης 2010.
  2. 2,0 2,1 "Βελτίωση Αμπελοκαλλιέργειας με Χρήση Εξειδικευμένων Γνώσεων", Ομάδα έργου: Δρ. Α. Λιόπα-Τσακαλίδη (Επιστημονική Υπεύθυνη Έργου), Δρ. Π. Μπαρούχας, Δρ. Ν. Μαλάμος, Α. Κουλόπουλος, Δρ. Ι. Τζίμας, Δρ. Κ. Πουλάς, Ε. Βιέννας, Δρ. Λ. Παναγιωτόπουλος, Δρ. Γ. Χώτος Ι. Ηγούμενος, Δρ. Ε. Πολίτης, Νοέμβριος 2011.
  3. Τρύγος ελληνόγλωσση wikipedia
  4. Η ώρα του τρυγητού
  5. Αμπελάκι
  6. "Ειδική αμπελουργία, ΙΙ. Θέματα αμπελογραφίας, Μανόλη Ν. Σταυρακάκη, Αναπληρωτής καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.