Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Κρεμμύδι φυτό"
| Γραμμή 28: | Γραμμή 28: | ||
Η αρχή της άνθησης εκδηλώνεται µε το σχηµατισµό του ανθικού στελέχους. Η άνθηση είναι τελείως ανεπιθύµητη, όταν η [[Καλλιέργεια κρεμμυδιού|καλλιέργεια]] προορίζεται για παραγωγή [[Παράγοντες βολβοποίησης κρεμμυδιού|βολβών]] και επιθυµητή όταν η καλλιέργεια έχει σαν στόχο την σποροπαραγωγή. Ο σχηµατισµός ανθικών στελεχών µπορεί να εµφανίζεται σε [[Κρεμμύδι φυτό|φυτά]] στα οποία δεν έχει αρχίσει η βολβοποίηση ή σε φυτά στα οποία η βολβοποίηση βρίσκεται σε εξέλιξη ή σε φυτά που έχουν ήδη βολβοποιήσει. Τα φυτά τα οποία εισέρχονται στην αναπαραγωγική φάση υφίστανται τις πιο κάτω διαφοροποιήσεις: Στην αρχή η κορυφαία βλαστική καταβολή σταµατά να παράγει φύλλα και δίνει γένεση στην ανθοταξία που φέρει 502.000 άνθη κλεισµένα σε ένα ειδικά διασκευασµένο φύλλο την σπάθη. Στη συνέχεια το µεσογονάτιο διάστηµα που βρίσκεται κάτω από την σπάθη επιµηκύνεται και σχηµατίζεται ο ανθοφόρος βλαστός ή ανθικός άξονας που στην πραγµατικότητα αποτελεί επιµήκυνση του πραγµατικού βλαστού του κρεµµυδιού, που βρίσκεται σε τηλεσκοπική µορφή. Στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής του ο ανθικός άξονας είναι συµπαγής, ενώ αργότερα γίνεται κούφιος, µε λεπτά τοιχώµατα και µε το κατώτερο 1/3 του µήκους του να είναι διογκωµένο. Όταν η καλλιέργεια γίνεται για σποροπαραγωγή, τα φυτά που προέρχονται από κοκκάρι µεγάλου µεγέθους ή από κανονικούς βολβούς µπορούν να παράγουν µια ανθοταξία από τον κύριο βλαστό, και ανά µια από τον κάθε πλευρικό [[Βοτανικά χαρακτηριστικά κρεμμυδιού|οφθαλµό]] και έτσι πλεονεκτούν από τα φυτά που προέρχονται από σπόρο ή κοκκάρι µικρού µεγέθους, γιατί αυτά σχηµατίζουν ένα ανθικό στέλεχος µε µια ανθοταξία. Οι παράγοντες που επηρεάζουν το σχηµατισµό ανθικών στελεχών αναλύονται στον παρακάτω σύνδεσμο: | Η αρχή της άνθησης εκδηλώνεται µε το σχηµατισµό του ανθικού στελέχους. Η άνθηση είναι τελείως ανεπιθύµητη, όταν η [[Καλλιέργεια κρεμμυδιού|καλλιέργεια]] προορίζεται για παραγωγή [[Παράγοντες βολβοποίησης κρεμμυδιού|βολβών]] και επιθυµητή όταν η καλλιέργεια έχει σαν στόχο την σποροπαραγωγή. Ο σχηµατισµός ανθικών στελεχών µπορεί να εµφανίζεται σε [[Κρεμμύδι φυτό|φυτά]] στα οποία δεν έχει αρχίσει η βολβοποίηση ή σε φυτά στα οποία η βολβοποίηση βρίσκεται σε εξέλιξη ή σε φυτά που έχουν ήδη βολβοποιήσει. Τα φυτά τα οποία εισέρχονται στην αναπαραγωγική φάση υφίστανται τις πιο κάτω διαφοροποιήσεις: Στην αρχή η κορυφαία βλαστική καταβολή σταµατά να παράγει φύλλα και δίνει γένεση στην ανθοταξία που φέρει 502.000 άνθη κλεισµένα σε ένα ειδικά διασκευασµένο φύλλο την σπάθη. Στη συνέχεια το µεσογονάτιο διάστηµα που βρίσκεται κάτω από την σπάθη επιµηκύνεται και σχηµατίζεται ο ανθοφόρος βλαστός ή ανθικός άξονας που στην πραγµατικότητα αποτελεί επιµήκυνση του πραγµατικού βλαστού του κρεµµυδιού, που βρίσκεται σε τηλεσκοπική µορφή. Στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής του ο ανθικός άξονας είναι συµπαγής, ενώ αργότερα γίνεται κούφιος, µε λεπτά τοιχώµατα και µε το κατώτερο 1/3 του µήκους του να είναι διογκωµένο. Όταν η καλλιέργεια γίνεται για σποροπαραγωγή, τα φυτά που προέρχονται από κοκκάρι µεγάλου µεγέθους ή από κανονικούς βολβούς µπορούν να παράγουν µια ανθοταξία από τον κύριο βλαστό, και ανά µια από τον κάθε πλευρικό [[Βοτανικά χαρακτηριστικά κρεμμυδιού|οφθαλµό]] και έτσι πλεονεκτούν από τα φυτά που προέρχονται από σπόρο ή κοκκάρι µικρού µεγέθους, γιατί αυτά σχηµατίζουν ένα ανθικό στέλεχος µε µια ανθοταξία. Οι παράγοντες που επηρεάζουν το σχηµατισµό ανθικών στελεχών αναλύονται στον παρακάτω σύνδεσμο: | ||
[[Image:Ανθισμένη κεφαλή φυτού κρεμμυδιού.jpg|thumb|px100|Ανθισμένη κεφαλή φυτού κρεμμυδιού]] | [[Image:Ανθισμένη κεφαλή φυτού κρεμμυδιού.jpg|thumb|px100|Ανθισμένη κεφαλή φυτού κρεμμυδιού]] | ||
| − | [[Παράγοντες που επηρεάζουν το | + | [[Παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό ανθικών στελεχών]] <ref name="Τα βολβώδη λαχανικά"/> |
| Γραμμή 79: | Γραμμή 79: | ||
*[[Μέθοδοι πολλαπλασιασμού κρεμμυδιού]] | *[[Μέθοδοι πολλαπλασιασμού κρεμμυδιού]] | ||
| − | *[[Παράγοντες που επηρεάζουν το | + | *[[Παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό ανθικών στελεχών]] |
*[[Ανάπτυξη κρεμμυδιού]] | *[[Ανάπτυξη κρεμμυδιού]] | ||
Αναθεώρηση της 06:59, 13 Αυγούστου 2013
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Το κρεμμύδι κατατάσσεται μεταξύ των πιο δημοφιλών λαχανικών τόσο σε παγκόσμια κλίμακα όσο και στην Ελλάδα, όπου το 1992 καταλάμβανε την τρίτη θέση σε έκταση μετά την πατάτα και τομάτα. Μαζί με τα άλλα είδη του γένους Allium το σκόρδο και το πράσο και άλλα είδη με μικρότερο ενδιαφέρον, χρησιμοποιούνται στις πλείστες χώρες του κόσμου σαν τροφή και καρύκευμα και καλλιεργείται σε όλες σχεδόν τις ψυχρές περιοχές της υφηλίου. Η μεγάλη δημοτικότητα του κρεμμυδιού αποδίδεται στη γεύση και το άρωμά του που οφείλεται στα αιθέρια έλαια που έχουν όλα τα μέρη του φυτού, με κύριο χαρακτηριστικό το αλλήλ-προπυλ-δισουλφίδιο(C6H12S2). Στην πτητική αυτή ουσία οφείλεται και πρόκληση δακρύρροιας κατά την κοπή του βολβού. Το άρωμα του κρεμμυδιού είναι απαραίτητο στα πλείστα των φαγητών μας. Το κρεμμύδι καταναλώνεται σήμερα σε διάφορες μορφές και αποτελεί ένα από τα βασικά λαχανικά στη δίαιτα του ανθρώπου. Οι βολβοί καταναλώνονται νωποί ή μαγειρεμένοι, σε ξύδι τουρσί, σε κονσέρβες ή αφυδατωμένα, σε κατάψυξη ενώ τα νωπά κρεμμυδάκια σε σαλάτες και σε διάφορα φαγητά. Ο βολβός χρησιμοποιείται ακόμη και για φαρμακευτικούς σκοπούς σαν κατάπλασμα και μαλακτικό. Καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα, με την πρώτη θέση να καταλαμβάνει ο νομός Βοιωτίας (Θήβα) και ακολουθούν οι νομοί Ημαθίας, Λακωνίας και Θεσσαλονίκης. [1]
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Το κρεμμύδι είναι φυτό ποώδες, διετές ή τριετές (πολυετές), εφόσον απαιτούνται 2 ή 3 χρόνια για τη συμπλήρωση του βιολογικού του κύκλου, από σπόρο σε σπόρο. Συνήθως καλλιεργείται σαν μονοετές, για παραγωγή βολβών, εκτός αν καλλιεργείται για παραγωγή σπόρου. Αναλυτικά όλες οι λεπτομέρειες για τα βοτανικά χαρακτηριστικά του κρεμμυδιού στον παρακάτω σύνδεσμο:
Βοτανικά χαρακτηριστικά κρεμμυδιού[1]
Κλιματικές συνθήκες
Το κρεμμύδι είναι φυτό ψυχρής εποχής και παρουσιάζει ανθεκτικότητα στον παγετό. Αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε περιοχές και εποχές με μέση θερμοκρασία που κυμαίνεται από13-25 oC. Οι άριστες θερμοκρασίες εδάφους για την βλάστηση και ανάπτυξη των νεαρών φυτών κυμαίνεται από 20-27oC. Στην θερμοκρασία των 10oC η βλάστηση γίνεται σε 13 μέρες, στους 15oC σε 7 μέρες, στους 20oC σε 5 μέρες, στους 25-30oC σε 4 μέρες, στους 35oC σε 12 μέρες ενώ στους 40oC δεν βλαστάνει καθόλου. Για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων απαιτούνται σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών, πριν από την έναρξη της βολβοποίησης, ενώ κατά την βολβοποίηση, τη συγκομιδή και την μεθωρίμανση είναι επιθυμητές σχετικά υψηλές θερμοκρασίες.
Φωτοπερίοδος: Η διάρκεια της περιόδου φωτός (μήκος ημέρας), αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην καλλιέργεια του κρεμμυδιού για παραγωγή βολβών, γιατί ο χρόνος έναρξης της βολβοποίησης εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το μήκος της ημέρας και όχι από την ηλικία των φυτών.
Υγρασία ατμόσφαιρας: Η υγρασία της ατμόσφαιρας παίζει μεγάλο ρόλο στην επιτυχία της καλλιέργειας, γιατί επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη η μη μυκητολογικών ασθένειες. Ο περονόσπορος αναπτύσσεται με μεγάλη ταχύτητα όταν επικρατούν μέτριες θερμοκρασίες και υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία. Μέτρια προς χαμηλή υγρασία, θεωρούνται ευνοϊκές για την ανάπτυξη του φυτού. Χαμηλή υγρασία είναι επιθυμητή και κατά τη διάρκεια της συγκομιδής και μεθωρίμανσης για να ξηρανθούν οι βολβοί.[1]
Εδαφικές συνθήκες
Το κρεμμύδι δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε έδαφος και ευδοκιμεί σε όλους γενικά τους τύπους. Δίνει όμως μεγαλύτερες αποδόσεις και μεγαλύτερες αποδόσεις και καλύτερης ποιότητας προϊόντα, σε εδάφη ελαφρά έως μέσης σύστασης, γόνιμα, καλά εφοδιασμένα με οργανική ουσία, καλά αποστραγγιζόμενα, που παρουσιάζουν αρκετή συνεκτικότητα ώστε να διατηρούν ικανοποιητική υγρασία στο ριζόστρωμα. Θα πρέπει όμως να είναι αρκετά εύθραπτα ώστε να καλλιεργούνται εύκολα και να επιτρέπουν την ανάπτυξη του βολβού ανενόχλητα. Τα εδάφη, θα πρέπει να έχουν παρουσιαστεί με τον σωστό τρόπο για να δεχτούν τους μικρούς σε μέγεθος σπόρους. Τα χαλικώδη, αλατούχα και τα πολύ βαρειά εδάφη θα πρέπει να αποφέυγονται γιατί οι αποδόσεις σε αυτά είναι χαμηλές. Τα χαλικώδη εδάφη προκαλούν σημαντικές βλάβες στους βολβούς κατά το τελικό στάδιο της ανάπτυξής τους και κατά την συγκομιδή, εφόσον γίνεται με μηχανές. Τα χαλικώδη εδάφη προκαλούν σημαντικές βλάβες στους βολβούς. Τα αλατούχα με ηλεκτρική αγωγιμότητα πάνω από 4mmhos προκαλούν φτωχή ανάπτυξη και παραγωγή. Εδάφη συνεκτικά με ποσοστό αργίλου 30-35oC προκαλούν σοβαρό πρόβλημα κρούστας και σβόλων κατά την βλάστηση των φυτών, την ανάπτυξη των βολβών και τη συγκομιδή. Το κρεμμύδι αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε ουδέτερα ή ελαφρά όξινα εδάφη, pH= 6 - 7, αλλά δυσκολεύεται η ανάπτυξή του στα πολύ όξινα εδάφη. Η θέση του εδάφους έχει επίσης σημασία, μιας και η καλλιέργεια στην Ελλάδα, για να είναι επικερδής πρέπει να ποτίζεται. Επομένως θα πρέπει το έδαφος να είναι κατά το δυνατόν επίπεδο, ομοιόμορφης υφής και δομής απαλλαγμένο από πέτρες και σβώλους. Είναι σημαντικό, το έδαφος να είναι απαλλαγμένο από ζιζάνια γιατί είναι γνωστό ότι το κρεμμύδι δεν μπορεί να τα ανταγωνισθεί. Επίσης θα πρέπει να είναι απαλλαγμένο από παθογόνα εδάφους, όπως μύκητες και νηματώδεις. [1]
Πολλαπλασιασμός
Το κρεμμύδι καλλιεργείται συνήθως σαν ετήσιο φυτό για την παραγωγή βολβών. Η παραγωγή βολβών για νωπή κατανάλωση μπορεί να πραγματοποιηθεί με 3 τρόπους που είναι, με την απευθείας σπορά στο χωράφι, με την μεταφύτευση στο χωράφι φυταρίων που αναπτύσσονται σε σπορείο και με την φύτευση κοκκαρίου. Οι 3 αυτοί τρόποι αναλύονται στο σύνδεσμο που ακολουθεί:
Μέθοδοι πολλαπλασιασμού κρεμμυδιού[1]
Άνθηση
Η αρχή της άνθησης εκδηλώνεται µε το σχηµατισµό του ανθικού στελέχους. Η άνθηση είναι τελείως ανεπιθύµητη, όταν η καλλιέργεια προορίζεται για παραγωγή βολβών και επιθυµητή όταν η καλλιέργεια έχει σαν στόχο την σποροπαραγωγή. Ο σχηµατισµός ανθικών στελεχών µπορεί να εµφανίζεται σε φυτά στα οποία δεν έχει αρχίσει η βολβοποίηση ή σε φυτά στα οποία η βολβοποίηση βρίσκεται σε εξέλιξη ή σε φυτά που έχουν ήδη βολβοποιήσει. Τα φυτά τα οποία εισέρχονται στην αναπαραγωγική φάση υφίστανται τις πιο κάτω διαφοροποιήσεις: Στην αρχή η κορυφαία βλαστική καταβολή σταµατά να παράγει φύλλα και δίνει γένεση στην ανθοταξία που φέρει 502.000 άνθη κλεισµένα σε ένα ειδικά διασκευασµένο φύλλο την σπάθη. Στη συνέχεια το µεσογονάτιο διάστηµα που βρίσκεται κάτω από την σπάθη επιµηκύνεται και σχηµατίζεται ο ανθοφόρος βλαστός ή ανθικός άξονας που στην πραγµατικότητα αποτελεί επιµήκυνση του πραγµατικού βλαστού του κρεµµυδιού, που βρίσκεται σε τηλεσκοπική µορφή. Στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής του ο ανθικός άξονας είναι συµπαγής, ενώ αργότερα γίνεται κούφιος, µε λεπτά τοιχώµατα και µε το κατώτερο 1/3 του µήκους του να είναι διογκωµένο. Όταν η καλλιέργεια γίνεται για σποροπαραγωγή, τα φυτά που προέρχονται από κοκκάρι µεγάλου µεγέθους ή από κανονικούς βολβούς µπορούν να παράγουν µια ανθοταξία από τον κύριο βλαστό, και ανά µια από τον κάθε πλευρικό οφθαλµό και έτσι πλεονεκτούν από τα φυτά που προέρχονται από σπόρο ή κοκκάρι µικρού µεγέθους, γιατί αυτά σχηµατίζουν ένα ανθικό στέλεχος µε µια ανθοταξία. Οι παράγοντες που επηρεάζουν το σχηµατισµό ανθικών στελεχών αναλύονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
Παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό ανθικών στελεχών [1]
Ανάπτυξη
Μετά τη σπορά (ή φύτευση) και την εμφάνιση του πρώτου πραγματικού φύλλου, τα επόμενα νεαρά φύλλα εμφανίζονται με ρυθμό ένα φύλλο κάθε 7-10 ημέρες. Ο ρυθμός επηρεάζεται από τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες, με κύριο παράγοντα την θερμοκρασία. Από το στάδιο της εμφάνιση του 1ου πραγματικού φύλλου μέχρι και την έναρξη της βολβοποίησης ο αριθμός των φύλλων κυμαίνεται από 13-18 φύλλα ανάλογα την ποικιλία, εποχή φύτευσης, μήκος ημέρας και την θερμοκρασία. Το φυτό σταματά την παραγωγή νέων φύλλων 3 εβδομάδες περίπου πριν την ωρίμανση του βολβού. Την περίοδο αυτή τα φύλλα του κρεμμυδιού δεν είναι όλα ορατά και σε λειτουργία και εξηγείται από το γεγονός ότι την περίοδο αυτή οι βάσεις των παλαιών 3-4 φύλλων θα έχουν σχηματίσει τα εξωτερικά καλύμματα του βολβού και τα ελάσματά τους θα έχουν ξεραθεί και πέσει. Τα επόμενα 3-4 φύλλα θα φαίνονται κανονικά με τα ελάσματά τους και με διογκωμένες τις βάσεις σαν μέρος του βολβού, τα επόμενα 2-4 θα έχουν διογκωμένους κολεούς αλλά δεν έχουν αναπτύξει τα ελάσματά τους και θα υπάρχουν 5-6 μικρά νεαρά φύλλα στο κέντρο του βολβού. Το νέο φύλλο που σχηματίζεται κάθε φορά ανέρχεται εσωτερικά μέσα από τον κυκλικό μίσχο των παλαιών φύλλων (ψευδοστέλεχος). Η αντοχή του φυτού(σπαργή) που παρατηρείται στο λαιμό κατά την ανάπτυξή του, οφείλεται εν μέρει και στα νέα φύλλα που αναπτύσσονται από το κέντρο. Όταν σταματήσει η ανάπτυξη νέων φύλλων ο λαιμός αδυνατίζει και το φυτό γέρνει, γεγονός που προειδοποιεί για την έναρξη της περιόδου ωρίμανσης. [1]
Βολβοποίηση
Ο βολβός στο κρεμμύδι σχηματίζεται αφενός από την πάχυνση των βάσεων (κολεών) των φύλλων, λόγω αποθήκευσης θρεπτικών στοιχείων σε μικρή απόσταση πάνω από τον βλαστικό δίσκο και αφετέρου από την πάχυνση μερικών "φύλλων" που σχηματίζονται στο κέντρο του βολβού, αλλά αποτελούν μόνον αποθηκευτικά όργανα, χωρίς να εμφανίζουν ορατά ελάσματα φύλλων. Η έναρξη, ο ρυθμός ανάπτυξης και ο βαθμός της βολβοποίησης επηρεάζεται από αρκετούς παράγοντες του περιβάλλοντος, η κατανόηση των οποίων θεωρείται προϋπόθεση για την επιτυχή καλλιέργεια του κρεμμυδιού σε μια περιοχή. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την βολβοποίηση αναλύονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
Παράγοντες βολβοποίησης κρεμμυδιού[1]
Ποικιλίες
Στην Ελλάδα η καλλιέργεια κρεμμυδιών για βολβούς, γίνεται κυρίως με την ανοιξιάτικη φύτευση κοκκαρίου ή την σπορά, είτε υβριδίων μακράς φωτοπεριόδου, είτε διαφόρων ποικιλιών που εισάγονται από άλλες χώρες ή τέλος σπόρου ντόπιων πληθυσμών κρεμμυδιών. Τα τελευταία χρόνια έχουν παρατηρηθεί ραγδαίες εξελίξεις στις ποικιλίες του κρεμμυδιού. Νέα υβρίδια αντικαθιστούν τις παλιές κλασσικές ποικιλίες, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα υβρίδια κρεμμυδιού υπάρχουν σήμερα σε όλους τους τύπους κρεμμυδιού και υπερτερούν τόσο στην ομοιομορφία όσο και στο ύψος των αποδόσεων, σε σύγκριση με τις ποικιλίες. Για την Ελλάδα, οι ποικιλίες ή υβρίδια κρεμμυδιού χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες, αυτές που φυτεύονται το φθινόπωρο και αυτές που φυτεύονται την άνοιξη. Η κύρια διαφορά μεταξύ των ομάδων είναι οι απαιτήσεις τους σε μήκος ημέρας. Οι σημαντικότερες ποικιλίες και υβρίδια αναλύονται εκτενώς στον παρακάτω σύνδεσμο:
Ασθένειες
Το κρεμμύδι προσβάλλεται από κάποιες ασθένειες όπως τον περονόσπορο, την ανθράκωση, τη σκωρίαση κ.ά. Αναλυτικά οι ασθένειες του κρεμμυδιού καθώς και οι τρόποι καταπολέμησής τους αναγράφονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
Εχθροί
Το κρεμμύδι προσβάλλεται από εχθρούς όπως τον κρεμμυδοφάγο, τον νηματώδη, το θρίπα, κ.ά. Αναλυτικά όλοι οι εχθροί και οι τρόποι καταπολέμησής τους αναφέρονται λεπτομερώς στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Εχθροί κρεμμυδιού[1], [2], [3]
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Τα βολβώδη λαχανικά του Ολύμπιου Χρήστου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
- ↑ 2,0 2,1 [http://informatics.aua.gr:8080/scam/2/resource/120 Τεχνικές βιολογικής καλλιέργειας βολβώδων λαχανικών του Χαράλαμπου Θανόπουλου MSc Γεωπόνος, Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών, Αθήνα 2008.]
- ↑ Κυριότεροι εχθροί βολβώδων λαχανικών, πτυχιακή μελέτη του φοιτητή Σκουλά Κωνσταντίνου, Ηράκλειο 2009.
