Μηδική προϊόν

Χορτοδοτική καλλιέργεια

Η αξιοποίηση της χορτομάζας γίνεται με τους εξής τρόπους:

• Βόσκηση ή χορήγηση χλωράς φυτομάζας. Η χρησιμοποίηση της χλωράς φυτομάζας γίνεται είτε με απευθείας βόσκηση των ζώων στον αγρό, είτε με κοπή του χόρτου και μεταφορά του στην εγκατάσταση εκτροφής των ζώων. Η ημερήσια κατανάλωση χόρτου και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να είναι περιορισμένη, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για χόρτο νεαρής ηλικίας και υγρό, γιατί υπάρχει κίνδυνος τυμπανισμού των ζώων. Στη χώρα μας γίνεται βόσκηση όπως προαναφέρθηκε δεν είναι όμως συνηθισμένη η χορήγηση χλωρού χόρτου στις εγκαταστάσεις εκτροφής.
• Φυσική ξήρανση. Η κύρια χρήση της μηδικής είναι η παραγωγή σανού μετά από φυσική ξήρανση στον αγρό. Το χόρτο της μηδικής κατά το θερισμό περιέχει περίπου 80% υγρασία και για να δεματοποιηθεί, η υγρασία πρέπει να μειωθεί στο 20% ή λιγότερο. Μετά το θερισμό η μηδική αφήνεται κατά λωρίδες στην επιφάνεια του εδάφους. Η ξήρανση ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες διαρκεί από 2 έως 3 ημέρες στις ξηροθερμικές περιοχές, μέχρι και πάνω από 15 ημέρες σε υγρές περιοχές. Για τη διευκόλυνση της ξήρανσης γίνονται μία ή περισσότερες αναδεύσεις και άπλωμα των σωρών μετά από βροχή. Το θερισμένο χόρτο πρέπει να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν συντομότερα από τον μηδικεώνα για να διευκολυνθεί η έναρξη της νέας αναβλάστησης. Κατά τη διάρκεια της ξήρανσης η χορτομάζα υφίσταται σημαντικές απώλειες σε ξηρά ουσία λόγω της αναπνοής και της απώλειας των φύλλων. Η ποιότητα του σανού που αποκτάται εξαρτάται από το στάδιο συγκομιδής, την ηλιοφάνεια, τη θερμοκρασία, τη διάρκεια ξήρανσης, τις βροχοπτώσεις κατά την ξήρανση, τον τρόπο αναστροφής της χορτομάζας κ.ά. παράγοντες. Για την επιτάχυνση της ξήρανσης, εκτός απ' τη σύνθλιψη του χόρτου κατά το θερισμό, χρησιμοποιούνται και διάφορες χημικές ουσίες οι οποίες ψεκάζονται στο χόρτο κατά την κοπή. Οι σπουδαιότερες απ' αυτές είναι το ανθρακικό νάτριο και το ανθρακικό κάλιο. Η δράση τους συνίσταται στη διάλυση των κηρωδών ουσιών της επιφάνειας των βλαστών και των φύλλων, με αποτέλεσμα την αύξηση της ταχύτητας απώλειας υγρασίας. Τα μειονεκτήματα αυτών των ουσιών είναι το υψηλό κόστος και η μεγαλύτερη απορρόφηση υγρασίας από το ξηρό χόρτο μετά από βροχή. Η δεματοποίηση του χόρτου γίνεται όταν η υγρασία είναι 18-20% σε ορθογώνια ή κυλινδρικά δέματα διαφόρων μεγεθών. Για δεματοποίηση χόρτου με υγρασία μεγαλύτερη από 20% (μέχρι και 35%) χρησιμοποιούνται διάφορες χημικές ουσίες οι οποίες εμποδίζουν την ανάπτυξη αερόβιων μικροοργανισμών που υποβαθμίζουν την ποιότητα του σανού. Οι ουσίες αυτές είναι κυρίως δύο κατηγοριών: οργανικά οξέα όπως προπιονικό και οξικό οξύ, τα οποία εφαρμόζονται κατά τη δεματοποίηση και αμμωνία και ουρία που εφαρμόζονται σε δέματα χωρίς περιτύλιγμα ή σε δέματα τα οποία περιτυλίσσονται με ειδικό αδιάβροχο πλαστικό, όταν η υγρασία του χόρτου κυμαίνεται από 28-50%.
• Ενσίρωση. Με ευνοϊκές συνθήκες ενσίρωσης, η θρεπτική αξία της ενσιρωμένης μηδικής είναι απρόμοια με εκείνη της χλωράς τροφής. Ο κύριος περιριστικός παράγοντας για τη διάδοση της τεχνικής αυτής είναι η υψηλή περιεκτικότητα της χορτομάζας σε υγρασία, η οποία δυσκολεύει την επιτυχία της ενσίρωσης και δημιουργεί ευπάθεια και αλλοίωση στο ενσίρωμα με την απομάκρυνσή του από το σιλό. Γι' αυτό η μηδική μετά από την κοπή αφήνεται στον αγρό για να χάσει ένα μέρος της υγρασίας ώστε να φτάσει στο 60-70% και στη συνέχεια μεταφέρεται για ενσίρωση. Επίσης η μηδική μπορεί να προστεθεί σε ενσίρωμα καλαμποκιού ή σόργου σε ποσοστό 20-30%, βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Η ενσίρωση γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένους σιρούς ή σε δέματα στα οποία γίνεται περιτύλιξη με επάλληλα στρώματα πλαστικής τανυσμένης ταινίας.
• Τεχνητή ξήρανση και αφυδάτωση. Σκοπός αυτών των διαδικασιών είναι η ελαχιστοποίηση των απωλειών σε θρεπτικά στοιχεία και η παραγωγή προϊόντος υψηλής θρεπτικής αξίας. Η τεχνητή ξήρανση γίνεται σε ξηραντήριο όπου το χόρτο οδηγείται είτε χύμα είτε δεματοποιημένο σε χαλαρά δέματα αμέσως μετά την κοπή ή αφού παραμείνει στον αγρό για να μειωθεί η υγρασία του στο 40-50%. Η ξήρανση γίνεται με διοχέτευση στη μάζα του χόρτου αέρα είτε φυσικής θερμοκρασίας είτε θερμαινόμενου. Καταλληλότερο στάδιο κοπής της μηδικής είναι η έναρξη της άνθησης. Το ξηρό χόρτο αποθηκεύεται είτε χύμα είτε δεματοποιημένο. Τα δέματα έχουν μικρή πυκνότητα και τυλίγονται με δίχτυ. Η αφυδάτωση γίνεται σε ειδικά μηχανήματα και εγκαταστάσεις. Καταλληλότερο στάδιο συγκομιδής του χόρτου θεωρείται η έναρξη της εμφάνισης των ανθοφόρων οφθαλμών και πάντα πριν από την έναρξη της άνθησης. Το χόρτο αμέσως μετά το θερισμό ή αφού μείνει για λίγες ώρες στον αγρό, προκειμένου η υγρασία του να μειωθεί στο 50-65%, τεμαχίζεται και οδηγείται σε ειδικούς αφυγραντήρες όπου με υψηλή θερμοκρασία, μέχρι 900^oC, αφυδατώνεται. Το επιθυμητό επίπεδο υγρασίας στο αφυδατωμένο προϊόν είναι γύρω στο 8% γιατί στο επίπεδο αυτό οι απώλειες σε καροτένιο είναι πολύ μικρές. Η ξανθοφύλλη της αφυδατωμένης μηδικής είναι σημαντική πηγή κίτρινης χρωστικής για τους νεοσσούς πουλερικών κρεατοπαραγωγής και τους κρόκους των αυγών. Το αφυδατωμένο χόρτο είτε συσκευάζεται σε περιτυλιγμένα, με πλαστικό δίχτυ, δέματα είτε αλέθεται για την παρασκευή μηδικάλευρου.

Σποροπαραγωγική καλλιέργεια

Ο σπόρος της μηδικής χρησιμοποιείται μόνο για σπορά. Άλλες χρήσεις του σπόρου είναι οικονομικά ασύμφορες. Οι αποδόσεις κυμαίνονται ευρέως ανάλογα με τις συνθήκες καλλιέργειας, το δε ποσοστό των απωλειών από βροχή, υπερωρίμανση και μη ορθή συγκομιδή μπορεί να φτάσει μέχρι 75%. Αναφέρονται αποδόσεςι μέχρι 210kg σπόρου/στρ. Οι μέσες όμως αποδόσεις κυμαίνονται από 30 έως 75kg σπόρου/στρ.

Θρεπτική αξία σανού μηδικής

Η μηδική θεωρείται η "βασίλισσα" των χορτοδοτικών φυτών. Η καλλιεργούμενη έκταση στην Ελλάδα κυμαίνεται περί τα 1.100.000 στρέμματα (ΕΛΣΤΑΤ 2009), καταλαμβάνοντας >60% των εκτάσεων για παραγωγή σανού και >80% των σανοδοτικών ψυχανθών. Η απόδοση της αρδευόμενης μηδικής για σανό είναι 1200-3000 κιλά/στρέμμα και της ξηρικής, 400-1500 κιλά/στρέμμα.

Η μηδική είναι το σπουδαιότερο χορτοδοτικό φυτό σε παγκόσμια κλίμακα, γεγονός που οφείλεται στην υψηλή θρεπτική του αξία. Το χόρτο της μηδικής είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, ανόργανα άλατα και βιταμίνες. Χρησιμοποιείται ως χονδροειδής ζωοτροφή στα σιτηρέσια βοοειδών, αιγοπροβάτων, χοίρων και πουλερικών, με τον περιορισμό ότι μπορεί να προκαλέσει τυμπανισμό στα μηρυκαστικά εφόσον καταναλωθεί χλωρή.

Θρεπτική αξία χόρτου μηδικής υψηλής ποιότητας

Πεπτικότητα (%)	≥65
Μεταβολική ενέργεια (MJ/kg ΞΟ)	9
Ολική πρωτεΐνη (% ΞΟ)	≥19
ADF (%)	30
NDF (%)	40

Σχετικές σελίδες

• Μηδική φυτό
• Αραβόσιτος προϊόν
• Σόργο προϊόν
• Σπορά μηδικής
• Συγκομιδή-Διαχείριση μηδικής
• Θρεπτική αξία σανού μηδικής