Ξήρανση σιτηρών
Οι σπόροι που αποθηκεύονται για περισσότερες από μερικές εβδομάδες πρέπει να έχουν υγρασία 14,5 % ή και λιγότερο για λόγους ποιότητας. Υπάρχουν δυο βασικές μέθοδοι για την ξήρανση των σπόρων: ο θερμός αέρας και η ξήρανση σε όλη τη μάζα.
Ξήρανση με ρεύμα θερμού αέρα
Χρησιμοποιώντας αέρα που έχει θερμανθεί στους 40oC ή και υψηλότερα, το μέσο που πρόκειται να ξηρανθεί δεν εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Το σιτηρό είναι σε λεπτό στρώμα εκτεθειμένο σε υψηλή ταχύτητα θερμού αέρα, οπότε η ξήρανση γίνεται γρήγορα. Με εξαίρεση τα απλά συστήματα, οι σπόροι κινούνται προς τον ξηραντήρα για να εκτεθούν ομοιόμορφα στο ρεύμα του αέρα, ώστε να περιοριστεί η παρατεταμένη θέρμανση και η ενδεχόμενη φθορά των σπόρων. Οι ξηραντήρες πρέπει να ξηράνουν το προϊόν σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό, να ψύξουν στη συνέχεια τους σπόρους και να αποδεσμεύσουν την ποσότητα.
Τρόποι ξήρανσης
Ασυνεχής όπου ο ξηραντήρας αδειάζει από παρτίδα σε παρτίδα. Αυτός ο τύπος ξηραντήρα είναι συνήθως κινητός. Τα ποσά της υγρασίας που απομακρύνονται εξαρτώνται από το χρόνο ξήρανσης, ο οποίος μπορεί να διαφοποιείται ώστε να επιτευχθεί το ζητούμενο ποσοστό υγρασίας για ασφαλή αποθήκευση. Ο χρόνος ψύξης του προϊόντος μπορεί να διαμορφωθεί ανεξάρτητα από το χρόνο ξήρανσης. Ορισμένοι τύποι ξηραντήρα κατά παρτίδα, μπορούν να αναμιγνύουν και να επανακυκλοφορούν μια ποσότητα σπόρων σε κάθε επόμενη παρτίδα ώστε να επιτυγχάνουν ακόμα καλύτερη ξήρανση.
Συνεχής, όπου οι σπόροι ξηραίνονται χωρίς επανακυκλοφορία. Η μονάδα είναι συνήθως σταθερή (δε μεταφέρεται). Τα ποσά της υγρασίας που απομακρύνονται εξαρτώνται από το χρόνο ξήρανσης, δηλαδή από το χρόνο που απαιτείται για να περάσει η ποσότητα του σιτηρού από το τμήμα που διοχετεύει το ρεύμα θερμού αέρα, και ο οποίος (χρόνος) εξαρτάται από την ταχύτητα που αποδεσμεύεται το σιτηρό. Αυτό επίσης καθορίζει και το χρόνο ψύξεως και έτσι επιπλέον ψύξη χρειάζεται, εάν ο ρυθμός αποδέσμευσης είναι υψηλός.
Είναι σημαντικό να αποφεύγεται η μόλυνση με υδρογονάνθρακες όταν χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση του αέρα πηγές πετρελαίου. Πρέπει να ελέγχονται οι καυστήρες και να ρυθμίζεται ο αέρας. Ακολουθήστε τις οδηγίες του κατασκευαστή για να εξασφαλίσετε αποτελεσματική καύση. Η χρήση κατάλληλου ανεμιστήρα παρέχει επαρκή κυκλοφορία του αέρα και παρεμποδίζει την επανακυκλοφορία του καπνού στο σιτηρό.
Βεβαιωθείτε ότι οι καυστήρες είναι τοποθετημένοι και λειτουργούν σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Οι σπόροι με υγρασία ανώτερη του 18 % πρέπει να ξηραίνονται άμεσα. Οι σπόροι με υγρασία χαμηλότερη του 18 % πρέπει να ψύχονται, ώστε να εμποδίζουν την θέρμανση της παρτίδας.
Ξήρανση σε όλη τη μάζα ή σε θερμοκρασία πλησίον του περιβάλλοντος
Οι ογκοι των σιτηρών οι οποίοι περιέχονται σε δοχεία ή έχουν τοποθετηθεί στο πάτωμα και σε ύψος από 1,5 - 4 m, μπορούν να ξηρανθούν διοχετεύοντας αέρα. Η θερμοκρασία του αέρα πρέπει να είναι μέχρι 5<sup.o</sup>C υψηλότερη από αυτή των σιτηρών.Η ξήρανση τυπικά διαρκεί το λιγότερο 10 μέρες, χρησιμοποιώντας ως ελάχιστη ροή αέρος τα 180 / m3 / hour / tonne (10ft3 / min / tonne). Σκοπός είναι η ξήρανση να έχει ολοκληρωθεί,πρίν οι μύκητες και τα ακάρεα ξεπεράσουν το επιτρεπόμενο όριο. Η ξήρανση λαμβάνει χώρα σε επίπεδα (ζώνες ξήρανσης), οι οποίες αναπτύσονται από την είσοδο του αέρα και προχωράνε προς το εσωτερικό του όγκου. Τα σιτηρά τα οποία βρίσκονται μπροστά από τις ζώνες ξήρανσης παραμένουν υγρά και στην περίπτωση που είναι και θερμά, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία ιδανικών συνθηκών για την ανάπτυξη αλλοιώσεων. Η ψύξη των σιτηρών αυτών επιτυγχάνεται με αερισμό. Κατά την διαδικασία αυτή μπορεί να δημιουργηθεί υγρασία στην επιφάνεια των σιτηρών, ειδικά όταν κατά την διάρκεια της νύκτας ο περιβάλλον αέρας είναι ψυχρός και υγρός. Ακόμα και όταν οι κλιματολογικές συνθήκες δεν βοηθούν την διαδικασία της ξήρανσης, η ψύξη των σιτηρών έχει ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση της ανάπτυξης των μυκήτων και των ακάρεων. Οι ζώνες ξήρανσης αναπτύσσονται ανάλογα με την ταχύτητα του αέρα. Ανάλογα με το είδος των σπόρων παρουσιαζονται διαφορετικές αντιστάσεις στην ροή του αέρα. Επιπλέον, το ύψος της κλίνης θα πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με την αντίσταση του σωρού στην ροή του αέρα.
Αν η αντίσταση είναι πολύ μεγάλη, η άντληση του αέρα από τους ανεμιστήρες είναι ανεπαρκής. Η πίεση στο εσωτερικό των αγωγών αέρος, δείχνει την απόδοση του συστήματος των ανεμιστήρων. Οι κατασκευαστές των συστημάτων αυτών, προμηθεύουν ειδικές καμπύλες από τις οποίες προκύπτουν δεδομένα σχετικά με την απόδοση του αέρα σε ένα εύρος πίεσης αγωγών.
Επιπλέον οι αφυγραντήρες μειώνουν την υγρασία του αέρα και τον θερμαίνουν, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την σχετική υγρασία του αέρα (rh) στην προκαθορισμένη τιμή. Οι αφυγραντήρες επιτρέπουν την ξήρανση ακόμα και όταν ο καιρός είναι υγρός και έχουν ικανοποιητική κατανάλωση ρεύματος. Ωστόσο το κόστος της αφύγρανσης παραμένει υψηλό και υπάρχει περίπτωση τα σιτηρά τα οποία βρίσκονται κοντά στην έξοδο του αέρα να υποστούν περαιτέρω ξήρανση. Οι αναδευτήρες σιτηρών είναι κινητές συσκευές με τις οποίες επιτυγχάνεται η ανάμιξη των στρωμάτων των σιτηρών που έχουν ξηραθεί με αυτά τα οποία δεν έχουν ξηραθεί. Με τον τρόπο αυτό επηρεάζεται η ταχύτητα της ξήρανσης και μειώνεται ο κίνδυνος της αλλοιωσης κοντά στην επιφάνεια των σιτηρών. Αερισμός με κάθετη ροή αέρα μερικές φορές χρησιμοποιείται στην ξήρανση των σιτηρών. Ωστόσο το μέγεθος των σωλήνων και η τοποθέτησή τους απαιτεί σημαντική τροποποίηση, σε σύκγριση με το σύστημα αερισμού. Αν από το σύστημα των ανεμιστήρων διοχετεύεται αέρας, με την θέρμανση επιτυγχάνουμε την ξήρανση μέχρι ενός ασφαλούς ποσοστού υγρασίας. Για να μειώσουμε τον κίνδυνο τη παραγωγής ochratoxin Α, η τεχνική αυτή θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε σιτηρά στα οποία το ποσοστό υγρασίας είναι κάτω από 18 %.
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- "Οδηγός Ορθής Πρακτικής Αλευρόμυλων", Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, Αθήνα 2009
