Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Ομάδες Παραγωγών-Οργανώσεις Παραγωγών"

Αναθεώρηση της 14:13, 2 Οκτωβρίου 2020

ΟΜΑΔΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ (Ο.Π.)

Η ομάδα παραγωγών: είναι ένα συλλογικό σχήμα το οποίο συστήνεται από γεωργούς ή κτηνοτρόφους που έχουν τη διάθεση να συνεργαστούν για να πετύχουν ένα συγκεκριμένο στόχο, μέσω συνεργασιών και κοινών προσπαθειών. Στο πλαίσιο αυτό αποφασίζουν από μόνοι τους με ποιους θα συνεργαστούν, με ποιον τρόπο θα λειτουργήσουν, ποια οφέλη προσδοκούν και όλες τις υπόλοιπες λεπτομέρειες της κοινής τους δράσης. Η επιλογή της μορφής του συλλογικού σχήματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες ωστόσο είναι σημαντικό κατά το ξεκίνημα της προσπάθειας οι ενδιαφερόμενοι να ξεκαθαρίσουν αν θέλουν να λειτουργήσουν ως συνεταιριστική ή εμπορική / κεφαλαιουχική επιχείρηση. Η μετάβαση από την ατομική στη συλλογική δράση γίνεται εύκολα και ομαλά αν οι στόχοι των μελών είναι ξεκάθαροι και καλύπτουν σημαντικές ανάγκες τους, τις οποίες κανένα μέλος από μόνο του δεν μπορεί να εξυπηρετήσει.

Στόχοι των Ομάδων Παραγωγών:

Ενδεικτικά, οι πλέον συνηθισμένοι στόχοι που τίθενται από συλλογικά σχήματα παραγωγών είναι:

1. Η δημιουργία οικονομιών κλίμακας στην προμήθεια εισροών και υπηρεσιών
2. Η αποδοτικότερη κοινή αξιοποίηση των διαθέσιμων μέσων παραγωγής
3. Η πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες
4. Η συγκέντρωση της προσφοράς των γεωργικών πρώτων υλών για αύξηση της διαπραγματευτικής δύναμης (με όρους ποσότητας, ποιότητας, χρονικής κλιμάκωσης κλπ.) έναντι επιχειρήσεων του επόμενου κρίκου της εφοδιαστικής αλυσίδας
5. Η παραγωγή πρώτης ύλης βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών που θέτουν οι αγοραστές στα πλαίσια συμβολαίων
6. Η λειτουργία κοινής υποδομής για συσκευασία/ τυποποίηση/ επεξεργασία πρώτης ύλης και προώθηση/πώληση αυτής στο χονδρεμπόριο ή στο λιανεμπόριο στην Ελλάδα ή σε επιλεγμένες αγορές του εξωτερικού

Ανεξάρτητα από το ποιος ή ποιοι στόχοι θα επιλεγούν είναι σημαντικό οι στόχοι αυτοί να έχουν ένα ξεκάθαρο αποτύπωμα σε κάθε μέλος ξεχωριστά καθώς με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η δέσμευση του κάθε μέλους και η συνεισφορά του στην επιτυχία της συλλογικής δράσης.

Αναγνώριση Ομάδων Παραγωγών:

Η αναγνώριση του συλλογικού σχήματος λειτουργίας των παραγωγών ως Ομάδα Παραγωγών ή ως Οργάνωση Παραγωγών είναι ένας χαρακτηρισμός που δίνεται από την πολιτεία στο νομικό πρόσωπο που έχει συσταθεί και εκπροσωπεί την κοινή δράση των παραγωγών.

Το κάθε νομικό πρόσωπο που εκπροσωπεί παραγωγούς μπορεί να αναγνωριστεί από την πολιτεία ως Ομάδα Παραγωγών αρκεί να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις.

Οι ομάδες παραγωγών του άρθρου 27 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 [1] αποτελούν σαφώς οριζόμενα μέρη νομικών οντοτήτων του συνεταιριστικού ή εμπορικού δικαίου με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα που συμφωνούν στην από κοινού προώθηση τουλάχιστον του 90% της παραγωγής τους και συνεργάζονται προκειμένου να δημιουργήσουν υποδομή για τη συγκέντρωση ή/και την προώθηση της παραγωγής τους.

Οι ομάδες παραγωγών συγκροτούνται με πρωτοβουλία τουλάχιστον πέντε (5) παραγωγών ομοειδών προϊόντων ζωικής προέλευσης και τουλάχιστον δέκα (10) παραγωγών ομοειδών προϊόντων φυτικής προέλευσης. Η ελάχιστη παραγωγή και για τις δύο κατηγορίες καθορίζεται από το γινόμενο των μελών της ομάδας παραγωγών επί τον μέσο όρο του παραγόμενου προϊόντος της ομάδας παραγωγών στην Περιφέρεια σύμφωνα με τα στοιχεία των δηλώσεων καλλιεργειών.

Απαραίτητες προϋποθέσεις:

Προφανώς η αναγνώριση δεν είναι απαραίτητη ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μια διοικητική πράξη που εξασφαλίζει τόσο στο νομικό πρόσωπο όσο και στα μέλη διάφορα οφέλη. Το πλέον σημαντικό όφελος είναι η δυνατότητα πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις που δεν μπορούν να την έχουν αν δεν έχουν προηγουμένως αναγνωριστεί. Οι ενδιαφερόμενοι χρειάζεται να συντάξουν ένα επιχειρησιακό σχέδιο πενταετούς διάρκειας στο οποίο θα προσδιορίζονται οι στόχοι και οι ενέργειες που προγραμματίζουν να υλοποιήσουν για να πετύχουν τους στόχους αυτούς.

• Nα συντάξουν το καταστατικό ή κανονισμό λειτουργίας της Ομάδας στον οποίο περιλαμβάνονται οι κανόνες λειτουργίας της Ομάδας.
• Nα εγκριθεί από το αρμόδιο όργανο του νομικού προσώπου (π.χ. από τη Γενική Συνέλευση) η απόφαση για τη σύσταση και λειτουργία της Ομάδας.
• Nα διαμορφώσουν κατάλογο των μελών της Ομάδας από τον οποίο να προκύπτουν με σαφήνεια ο αριθμός των μελών .
• Nα συγκεντρώσουν ορισμένα πιστοποιητικά (περί μη πτώχευσης, μη θέσης σε εκκαθάριση ή αναγκαστική διαχείριση κλπ) καθώς και Υπεύθυνες Δηλώσεις των μελών ότι δεν ανήκουν σε άλλη Ομάδα για το ίδιο προϊόν.
• Nα υποβάλλουν στη ΔΑΟΚ αίτηση για την αναγνώριση η οποία θα συνοδεύεται από όλα τα προαναφερόμενα.

Το επιχειρησιακό σχέδιο συντάσσεται για να λειτουργήσει ως το βασικό εργαλείο που θα κατευθύνει την κοινή επιχειρηματική δραστηριότητα των παραγωγών. Μπορεί να είναι απαραίτητο για την αναγνώριση αλλά η αξία του δεν εξαντλείται στην αναγνώριση. Η αξία του έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα λεπτομερές καταγεγραμμένο πλάνο ενεργειών για τον προγραμματισμό, την οργάνωση και ανάπτυξη της Ομάδας, το οποίο αντανακλά τους στόχους που επιδιώκει να επιτύχει.

Βασικοί άξονες λειτουργίας των Ομάδων Παραγωγών:

Η Ομάδα/Οργάνωση παραγωγών όπως και κάθε επιχείρηση οφείλει να διερευνά διαρκώς δύο βασικούς άξονες, είτε πρόκειται να δημιουργηθεί, είτε υφίσταται ήδη. Οι άξονες αυτοί είναι:

1. Τι θα παράγει η Ομάδα
2. Πόσο θα παράγει η Ομάδα
3. Να οργανώσει την κατάλληλη παραγωγική διαδικασία
4. Να εκτιμήσει τις αναγκαίες πρώτες ύλες
5. Να καλύψει υφιστάμενες ανάγκες της αγοράς

Αφετηρία για τη σύνταξη του επιχειρηματικού σχεδίου είναι η αξιολόγηση της αρχικής κατάστασης της Ομάδας η οποία θα αναδείξει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της και θα λειτουργήσει ως βασικός οδηγός καθορισμού των στόχων και επιλογής των ενεργειών. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η συγκέντρωση και ανάλυση τεχνικών στοιχείων των αγροτικών εκμεταλλεύσεων των μελών της αλλά και του τρόπου λειτουργίας τους.

Το επόμενο βήμα είναι ο καθορισμός των στόχων του επιχειρηματικού σχεδίου. Οι στόχοι θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον τα εξής χαρακτηριστικά:

• Να είναι όσο πιο συγκεκριμένοι γίνεται ώστε να αποφεύγονται παρερμηνείες. Δεν αρκεί να πούμε «θα βελτιώσουμε την ποιότητα ελαιολάδου». Ο στόχος αυτός είναι γενικός και αόριστος. Είναι προτιμότερο να πούμε ότι το σύνολο της παραγωγής ελαιολάδου θα είναι extra παρθένο ελαιόλαδο και χωρίς υπολείμματα φυτοφαρμάκων.

• Να είναι μετρήσιμοι. Δεν αρκεί να πούμε ότι θα αυξήσουμε τον όγκο παραγωγής πατάτας. Είναι προτιμότερο να πούμε ότι θα αυξήσουμε τον όγκο παραγωγής βιολογικής πατάτας κατά 5%.

• Να είναι εφικτοί. Δεν αρκεί να πούμε ότι θα αυξήσουμε τον όγκο παραγωγής τομάτας κατά 20% όταν γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον με τα μέσα που έχουμε ή προγραμματίζουμε να αποκτήσουμε το προσεχές διάστημα.

Αφού καθοριστούν οι στόχοι το επόμενο βήμα είναι να προσδιοριστούν οι ενέργειες που θα αναπτυχθούν για την επίτευξη των στόχων. Οι ενέργειες αυτές θα πρέπει να συμφωνούνται από όλους τους εμπλεκόμενους, να είναι απόλυτα κατανοητές σε αυτούς και το κόστος εφαρμογής τους να είναι σαφές.

Η πολιτική της Ε.Ε. είναι να ενθαρρύνει τη δημιουργία και λειτουργία συλλογικών σχημάτων των παραγωγών. Για το λόγο αυτό ενισχύει τις Ομάδες-Παραγωγών μέσω διαφόρων προγραμμάτων.

Ορισμένα προγράμματα χρηματοδότησης είναι σχεδιασμένα μόνο για Ομάδες παραγωγών ανεξαρτήτως προϊόντος, άλλα αφορούν Οργανώσεις Παραγωγών για συγκεκριμένα προϊόντα ή κλάδους (π.χ. οπωροκηπευτικά, ελαιόλαδο/ελιές) και άλλα πριμοδοτούν πρωτοβουλίες Ο.Π έναντι ιδιωτικών πρωτοβουλιών.

Σε κάποιες περιπτώσεις η χρηματοδότηση έχει τη μορφή της κατ’ αποκοπή επιδότησης υπό την προϋπόθεση της επίτευξης συγκεκριμένων στόχων ενώ σε άλλες περιπτώσεις έχει τη μορφή της συγχρηματοδότησης δαπανών που πραγματοποιεί η Ομάδα/Οργάνωση Παραγωγών.

Σε κάθε περίπτωση η Ομάδα/Οργάνωση Παραγωγών οφείλει να αναζητήσει το πρόγραμμα χρηματοδότησης με γνώμονα τις πραγματικές της ανάγκες και τους στόχους που έχει θέσει προκειμένου η ενίσχυση που θα λάβει να έχει το βέλτιστο αποτέλεσμα.

Μέτρο 9 του ΠΑΑ:

Το Μέτρο 9 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης [2] στοχεύει στη συσπείρωση των παραγωγών σε ομάδες ή οργανώσεις παραγωγών, με σκοπό να βοηθηθούν και να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν από κοινού τις προκλήσεις της αγοράς, να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη - μέσω της αύξησης του όγκου του διαπραγματευόμενου προϊόντος - σε σχέση με την παραγωγή και την εμπορία, να διευρύνουν τον αριθμό των πιθανών αγοραστών και να μειώσουν το ανά παραγωγό κόστος των συλλογικών επενδύσεων. Ως εκ τούτου, το μέτρο υποστηρίζει τη σύσταση των ομάδων και οργανώσεων παραγωγών, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια όπου προκύπτουν πρόσθετες δαπάνες.

Το Μέτρο έχει ρόλο κινήτρου, προκειμένου να ενθαρρύνει τη σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών στους τομείς της γεωργίας και της δασοπονίας.

Δικαιούχοι είναι νέες ομάδες και οργανώσεις παραγωγών με έδρα στην ελληνική επικράτεια, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί επίσημα μετά τη δημοσίευση του ν. 4384/2016 [3] και ανήκουν στην κατηγορία των Πολύ Μικρών, Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Η στήριξη παρέχεται με τη μορφή επιχορήγησης και καταβάλλεται σε ετήσια βάση στους δικαιούχους για τα πρώτα πέντε (5) έτη λειτουργίας της ομάδας παραγωγών. Αποτελεί ποσοστό επί της ετήσιας εμπορεύσιμης αξίας των προϊόντων της ομάδας και βαίνει φθίνουσα.

Στην Ελλάδα μόνο το 18% των αγροτικών προϊόντων παράγεται και διακινείται από διάφορες μορφές συνεταιριστικών οργανώσεων, όταν στην Ολλανδία το ποσοστό αυτό είναι γύρω στο 70%. Και είναι ενθαρρυντικό ότι αρκετοί παραγωγοί, ιδιαίτερα νεαρής ηλικίας, άρχισαν να ενδιαφέρονται για την οργάνωσή τους σε ομάδες παραγωγών.