Σολομός (Salmon salar)

Σολομός

Σολομός

Κατεψυγμένος σολομός

Σολομός

Πρόκειται για γένη ψαριών της οικογένειας σαλμονιδών, της τάξης των κλυπεόμορφων. Ζουν στα ψυχρά νερά του βορείου ημισφαιρίου σε Ατλαντικό και Ειρηνικό ωκεανό.

Ο σολομός είναι μεγάλο ψάρι με μήκος 1-1,5 μ. και βάρος 15-25 κιλά. Στο πάνω μέρος του έχει γκριζογάλανο χρώμα αλλά την εποχή της αναπαραγωγής αποχτά κηλίδες με πορτοκαλί χρώμα. Ακόμα και το κρέας του γίνεται ρόδινο. Το σώμα του είναι στενόμακρο, ατρακτοειδές και έχει μακρύ ρύγχος. Το στόμα του είναι βαθιά σχισμένο με πολλά δόντια που υπάρχουν στις σιαγόνες, στον ουρανίσκο και στη γλώσσα. Το δέρμα του είναι σκεπασμένο με μικρά λέπια. Τα πλευρικά και ραχιαία πτερύγια είναι επίσης μικρά. Όλη αυτή η κατασκευή του το βοηθά να κολυμπά τόσο στη θάλασσα όσο και στα ποτάμια, όταν μεταναστεύει για αναπαραγωγή αφού πρέπει να περάσει από ρηχά νερά, ανάμεσα σε βράχια και πέτρες, αντίθετα στο ρεύμα των ποταμών και να υπερπηδήσει φυσικά φράγματα.

Ο σολομός περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη θάλασσα. Όταν όμως έρθει η εποχή που θα γεννήσει μεταναστεύει στις πηγές των ποταμών βαθιά μέσα στην ξηρά και μόνο στο ορισμένο μέρος του ποταμού όπου γεννήθηκε. Η κίνηση αυτή γίνεται κατά κοπάδια που αποτελούνται από άτομα του ίδιου φύλου, από το τέλος του φθινοπώρου και όλο το χειμώνα μέχρι την άνοιξη. Στην πορεία αυτή ο πληθυσμός αντιμετωπίζει μεγάλα εμπόδια και κινδύνους.

Τα θηλυκά γεννούν πολλά αβγά σ'ένα βαθούλωμα του ρηχού νερού που το σκάβουν με την ουρά τους και ακολούθως τα καλύπτουν με χαλίκια. Παραμένουν κοντά στα αβγά μέχρι το θάνατό τους, λίγες μέρες μετά. Αυτά γονιμοποιούνται αμέσως από τα αρσενικά. Από τα αβγά εκκολάπτονται μετά από 2 με 3 μήνες μικρά διαφανή ιχθίδια μήκους 1,5-2 εκ. Κατά την πρώτη περίοδο της ζωής τους τρέφονται από τον λεκιθικό σάκο. Όταν περάσουν 2 ή 3 χρόνια τα ψάρια κατεβαίνουν κατά κοπάδια στη θάλασσα όπου συμπληρώνεται η ανάπτυξή τους. Η κάθοδος γίνεται οπισθοβατικά με το κεφάλι στραμμένο προς τις πηγές. Έτσι το στόμα τους δέχεται τροφές που κατεβάζει το ρεύμα του ποταμού. Μετά από 2-4 χρόνια γίνονται ικανά για αναπαραγωγή πραγματοποιώντας το ταξίδι της μετανάστευσης. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πως οι σολομοί ξέρουν ποιο δρόμο να ακολουθήσουν για το ποτάμι όπου γεννήθηκαν. Πιστεύεται ότι η γεύση και η όσφρησή τους, τους οδηγεί στον εν λόγω χώρο.

Ο σολομός είναι ένα από τα πιο αρπαχτικά και αχόρταγα ψάρια. Το κρέας του είναι νόστιμο και ωφελιμότατο γι' αυτό ψαρεύεται μανιωδώς από τον άνθρωπο. Το ψάρεμά του γίνεται σε ποταμόκολπους όπου συγκεντρώνονται πολλά άτομα για μετανάστευση. Χρησιμοποιούνται δίχτυα, ιχθυοπαγίδες και κοφίνια που τοποθετούνται επίτηδες σε ορισμένες θέσεις των ποταμών κοντά στις εκβολές τους. Η αλιεία του γίνεται σε μεγάλη κλίμακα στις παράκτιες χώρες του Β.Ατλαντικού (Νορβηγία, Σκοτία, Καναδά). Οι σολομοί τρώγονται συνήθως καπνιστοί, φρέσκοι, παστοί και κονσερβοποιημένοι.

Η παγκόσμια παραγωγή του σολομού ανέρχεται στους 1.000.000 τόνους και τα συνολικά έσοδα αγγίζουν τα 290 εκατομμύρια λίρες μέσα σε 30 χρόνια, τα οποία υπολογίζονται να αυξηθούν. Η καλλιέργεια του σολομού του Ατλαντικού αποτελεί περισσότερο από το 90% της καλλιέργειας σολομού και περισσότερο από το 50% συνολικά παγκοσμίως. Οι κύριες χώρες παραγωγής είναι η Νορβηγία, η Σκοτία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία, η Ιαπωνία και η Χιλή. Η πιο ραγδαία αναπτυσσόμενη βιομηχανία είναι τώρα η Χιλή που με φθηνά εργατικά χέρια και υλικά είναι σε θέση να ανταγωνιστεί τις χώρες με παράδοση στον τομέα αυτό. Πολλοί παραγωγοί στην Ευρώπη αδυνατούν να πωλήσουν το εμπόρευμά τους στο κόστος παραγωγής λόγω της ανάπτυξης της ποιότητας των βιομηχανιών. Η πολιτική παρέμβαση όμως αδυνατεί να διατηρήσει σταθερές τις τιμές αγοράς. Ακόμα, η καλλιέργεια σολομού προκάλεσε δραματική μείωση στην αγορά του λογικά ακριβότερου άγριου σολομού εκθέτοντας έτσι τους ψαράδες και επιφέροντας καταπόνηση στο είδος από τη συνεχή αλιεία.

Ο καλλιεργούμενος σολομός είναι πλέον ένα προϊόν με μεγάλη απήχηση στην αγορά. Διατίθεται 365 μέρες το χρόνο στις υπεραγορές σε όλο τον κόσμο για περίπου 4δολλάρια το κιλό. Στην Ελλάδα οι φέτες του φρέσκου σολομού πωλούνται για περίπου 6.68€ το κιλό, ενώ το κεφάλι για 0.99€. Το κονσερβοποιημένο φιλέτο κοστίζει γύρω στα 4.45€. Οι τιμές για το φιλέτο καπνιστού σολομού κυμαίνονται από 3 έως 20€ ανάλογα με τη χώρα προέλευσης. Ο σκοτσέζικος καπνιστός σολομός είναι μια από τις ακριβότερες απολαύσεις.