Αλιευτικά εργαλεία

Μια διάκριση για την αλιεία είναι αυτή ανάλογα με το αλιευτικό εργαλείο. Με τον αδόκιμο για τα σημερινά δεδομένα όρο Μέση Αλιεία χαρακτηρίζουμε εκείνο το κομμάτι του αλιευτικού στόλου που χρησιμοποιεί τις αλιευτικές μεθόδους-εργαλεία της Τράτας του βυθού (μηχανότρατα) και του γρι-γρι που είναι και τα πιο δυναμικά εργαλεία. Στην παράκτια αλιεία ανήκουν όλα τα υπόλοιπα σκάφη που χρησιμοποιούν στατικά εργαλεία (δίχτυα, παραγάδια, παγίδες, κ.λπ.), συρτή, παραγάδια αφρού, βιντζότρατα καθώς και όσα όσα ασχολούνται με την οστρακαλιεία, την αλιεία δολωμάτων.

Αναλόγως του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα αλιευτικά εργαλεία μπορούμε να τα διακρίνουμε σε τρεις ομάδες:

1. Δυναμικά εργαλεία (Μηχανότρατα, Γρι-γρι, Βιντζότρατα κ.λπ.),
2. Στατικά εργαλεία (Δίχτυα, Παραγάδια, Ιχθυοπαγίδες κ.λπ.),
3. Μόνιμες ή ημιμόνιμες αλιευτικές εγκαταστάσεις.

Ανάλογα με το υλικό κατασκευής τα διακρίνουμε σε:

• Διχτυωτά εργαλεία,
• Αγκιστρωτά εργαλεία καθώς και
• Λοιπά εργαλεία και μέθοδοι που δεν μπορούν να ενταχθούν στις παραπάνω κατηγορίες.

Μηχανότρατα

Μηχανότρατα

Μηχανότρατα

Aνήκει στην κατηγορία των δυναμικών εργαλείων και θεωρείται το πιο αποδοτικό συρόμενο αλιευτικό εργαλείο. Το μηχανοκίνητο σκάφος σύρει ένα μεγάλο δίχτυ την τράτα, που έχει τη μορφή κωνικού σάκου, το ακραίο μέρος του διχτυού με τη μεγαλύτερη πυκνότητα όπου μαζεύονται τα ψάρια ονομάζεται πετσάλι (κατάκωλο). Η τράτα σύρεται από δύο συρματόσχοινα δεμένα σε δύο πλάκες, τους υδραετούς (πόρτες) που ακουμπούν στον πυθμένα και κρατούν το δίχτυ ανοιχτό όταν το σκάφος κινείται.

Ο αλιευτικός εξοπλισμός μιας μηχανότρατας αποτελείται από:

• τα συρματόσχοινα,
• τις πόρτες,
• τα σχοινιά και
• την τράτα (δίχτυα και σάκος).

Όλη η τράτα την ώρα του ψαρέματος έχει μήκος 40 ως 60 μέτρα. Ο σάκος (πετσάλι) μόνος του έχει μήκος περίπου 5 μέτρα. Το δίχτυ στη βάση του νοητού κώνου που δημιουργείται (στο άνοιγμά του), στο κάτω μέρος (κάτω γραντί) του έχει βαρίδια για να σέρνεται στο βυθό, ενώ στο πάνω μέρος (πάνω γραντί) έχει φελλούς (μπαϊνάκια).

Οι πόρτες (δηλαδή δεξιά και αριστερά) που είναι πλέον μεταλλικές καθώς τις σέρνει το σκάφος και με την αντίσταση που εξασκούν στο νερό έχουν σαν σκοπό να κρατούν ανοιχτό το στόμιο (μπούκο) του διχτυού οριζοντιώς ενώ οι φελλοί και τα βαρίδια (στο πάνω και κάτω γραντί) διατηρουν ανοιχτό το στόμιο καθέτως, καθώς σέρνεται το δίχτυ στο βυθό, πιάνει τα ψάρια που βρίσκονται στο βυθό.

Η μηχανότρατα πρέπει να ψαρεύει σε νερά με βάθος πάνω από 50 μέτρα σύμφωνα με την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία. Ψαρεύει γαρίδες, καραβίδες, μπακαλιάρους, μπαρμπούνια, κουτσομούρες, πεσκανδρίτσες, χταπόδια, μοσχιούς κ.ά. Σε γενικές γραμμές, με την μηχανότρατα βυθού συλλέγονται τα βενθικά είδη, δηλαδή αυτά που ζουν πάνω η κοντά στον πυθμένα.

Κατά τη διάρκεια της αλιείας η μηχανότρατα κινείται περίπου με ταχύτητα 3 μιλίων την ώρα.

Ειδικότερα, η τράτα μπορεί να αλιεύει είτε στον πυθμένα, είτε στα μεσόνερα (στην Ελλάδα απαγορεύεται η αλιεία με τράτα στα μεσόνερα). Το βάθος αλίευσης ρυθμίζεται από το μήκος των συρματόσχοινων έλξης, σε σχέση με την ταχύτητα αλίευσης.

Η διάρκεια του ψαρέματος, "καλάδα" δεν είναι συγκεκριμένη. Είναι στην απόλυτη κρίση του καπετάνιου και εξαρτάται από την περιοχή, συνήθως διαρκεί μια με δύο ώρες. Όταν ο καπετάνιος αποφασίσει ότι πρέπει να τελειώσει η "καλάδα", οι αλιεργάτες σηκώνουν το δίχτυ από τη θάλασσα, αδειάζουν το σάκο με τα ψάρια στην "κουβέρτα", δηλαδή στο κατάστρωμα της μηχανότρατας και ξεχωρίζουν τα ψάρια ανά είδος και τα βάζουν με πάγο στα τελάρα. Στη συνέχεια τα τοποθετούν σε ψυγεία, όπου διατηρούνται όσο χρόνο χρειάζεται μέχρι να πιάσει το σκάφος σε κάποιο λιμάνι, όπου θα τα ξεφορτώσουν σε φορτηγά ψυγεία, για να οδηγηθούν στην ιχθυόσκαλα, όπου και θα πουληθούν.

Γρι-γρι

Τα κυκλικά δίχτυα (γρι-γρι) ανήκουν στην κατηγορία των δυναμικών αλιευτικών εργαλείων.

Το γρι-γρι είναι ένα μεγάλο δίχτυ σε σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου, του οποίου μπορούμε να κλείσουμε το κάτω μέρος. Έχει φελλούς στο πάνω μέρος και βαρίδια στο κάτω. Είναι σύστημα αλιείας επιφάνειας. Με το γρι-γρι πιάνονται κυρίως αφρόψαρα, δηλαδή αυτά που ζουν ψηλά στην υδάτινη στήλη, όπως: γαύροι, σαρδέλες, φρίσες, γόπες, σαφρίδια, κολιοί, παλαμίδες κ.λπ.

Όταν μιλάμε για γρι-γρι στο μυαλό μας έρχεται το παραδοσιακό αλιευτικό συγκρότημα που αποτελείται από το κυρίως σκάφος (πρωτοκάικο) το οποίο σέρνει το δευτεροκάικο και πέντε μικρότερες βάρκες πάνω στις οποίες για τα γρι-γρι νύχτας τοποθετούνται λάμπες με κατευγαστήρα μέχρι 2.000 κεριά. Τα τελευταία χρόνια οι βάρκες έχουν αντικατασταθεί από τα ρομπότ (μικρές σχεδίες πάνω στις οποίες τοποθετούνται οι λάμπες).

Τα γρι-γρι στη χώρα μας διακρίνονται σε γρι-γρι νύχτας και γρι-γρι ημέρας.

Γρι-γρι Νύχτας

Γρι-γρι Νύχτας

Επειδή το σύστημα που χρησιμοποιεί το γρι-γρι νύχτας για να προσελκύσει τα ψάρια στηρίζεται στο δυνατό φως που εκπέμπουν λάμπες (θετικός φωτοτροπισμός), αποφεύγει να ψαρεύει όταν έχει πανσέληνο, γιατί τότε το φως των λαμπών είναι αναποτελεσματικό (άλλωστε απαγορεύεται από την νομοθεσία η αλιεία με γρι-γρι δύο ημέρες πριν και δύο ημέρες μετά την πανσέληνο). Έτσι δουλεύει περίπου 26 ημέρες το μήνα και σταματάει (μπαϊντός) τις μέρες που έχει πανσέληνο. Για τον ίδιο λόγο, το πότε και πόσες φορές θα «καλάρει» (θα ρίξει το δίχτυ στη θάλασσα) σε μια νύχτα, εξαρτάται από το φεγγάρι (εμφάνιση-χάσιμο). Βασικό εργαλείο αυτής της μεθόδου είναι τα ρομπότ, μικρές πλωτές σχεδίες που πάνω τους έχουν μια φιάλη προπανίου και λάμπες μέχρι 2.000 κεριών (είναι απαραίτητα δύο). Παρόμοιες λάμπες υπάρχουν σε μια μικρή βάρκα 3-4 μέτρων, σε μια μεγαλύτερη βάρκα και στο ίδιο το καΐκι. Τα τελευταία χρόνια οι λάμπες προπανίου αντικαταστάθηκαν από ηλεκτρικές λάμπες οι οποίες ανάβουν από μπαταρίες που τοποθετούνται πάνω στα ρομπότ.

Το κύριο εξάρτημα του γρι-γρι είναι όπως αναφέραμε παραπάνω το μεγάλο ορθογώνιο δίχτυ, που στο πάνω μέρος του έχει φελλούς και στο κάτω, που είναι βυθισμένο, έχει βαρίδια και σιδερένιους κρίκους μέσα από τους οποίους περνάει ένα συρματόσχοινο, το οποίο όταν «καλάρουν» το τραβάνε, με αποτέλεσμα το κάτω μέρος του διχτύου να σουρώνει και να κλείνει σαν σάκος.

Αρχικά εντοπίζονται τα ψάρια με το βυθόμετρο ή με το σόναρ, στην οθόνη του οποίου αυτά φαίνονται σαν μικρές κουκίδες. Ο καπετάνιος έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει τι είδους ψάρια κινούνται στην περιοχή και φυσικά τον αριθμό τους. Αν αποφασίσει ότι συμφέρει να ψαρέψει, αφήνει ένα ρομπότ. Συνεχίζοντας για λίγο την πορεία του αφήνει και δεύτερο ρομπότ. Στη συνέχεια η μεγάλη βάρκα με επιβάτη ένα μέλος του πληρώματος, που λέγεται λαμπαδόρος, περιφέρεται από ρομπότ σε ρομπότ, χρησιμοποιώντας μόνο τα κουπιά της και κάνοντας απόλυτη ησυχία, και ελέγχει τα ψάρια που μαζεύτηκαν γύρω από αυτά. Αυτός είναι ο υπεύθυνος, μαζί με τον καπετάνιο φυσικά, για το πότε θα καλάρουν (θα ριχτεί το δίχτυ). Ακόμη ελέγχει τα θαλάσσια ρεύματα και προτείνει την πορεία που θα ακολουθήσει το καΐκι όταν θα ρίξει το δίχτυ. Αφού αποφασιστεί ότι ήρθε η ώρα της "καλάδας", ο λαμπαδόρος σβήνει το φως στο πρώτο ρομπότ και με τον τρόπο αυτό παίρνει όλα τα ψάρια που ήταν μαζεμένα κάτω από το φως της δικής του λάμπας. Στη συνέχεια κατευθύνεται προς το δεύτερο ρομπότ, όπου σβήνοντας τη λάμπα του, αφήνει όλα τα ψάρια εκεί. Ταυτόχρονα το καΐκι σβήνει τη δική του λάμπα και αφήνει όλα τα ψάρια στο φως της μικρής βάρκας, η οποία τα οδηγεί στο σημείο που βρίσκεται το δεύτερο ρομπότ. Η μεγάλη βάρκα τώρα έχει φτάσει στο καΐκι και παίρνει τη μία άκρη του διχτύου. Στη συνέχεια το καΐκι, κινούμενο γρήγορα, ρίχνει το δίχτυ, διαγράφοντας ένα μεγάλο κύκλο γύρω από τα ψάρια, που είναι συγκεντρωμένα κάτω από τη μικρή βάρκα. Επιστρέφοντας στο σημείο που περιμένει η μεγάλη βάρκα πιάνει και την άλλη άκρη του διχτύου. Τότε τραβούν το συρματόσχοινο που υπάρχει στο κάτω μέρος του διχτύου με το βίντζι, ώστε να σουρώσει αυτό και να εγκλωβίσει τα ψάρια. Έπειτα, με τη βοήθεια δύο μαγκάνων, που βρίσκονται η μια στην πλώρη του σκάφους και η άλλη στην πρύμη, τραβούν το δίχτυ με τα ψάρια κοντά στο σκάφος και με τις απόχες ή άλλα κατάλληλα εργαλεία τα παίρνουν πάνω στο σκάφος και τα ρίχνουν σε παγολεκάνες. Αφού τελειώσει η διαδικασία αυτή, τινάζουν και καθαρίζουν το δίχτυ και το τακτοποιούν προσεκτικά, για να είναι έτοιμο για την επόμενη «καλάδα». Στο δρόμο προς το σημείο όπου θα παραδώσουν τα ψάρια, γίνεται η διαλογή και η τοποθέτησή τους σε τελάρα. Η παραπάνω διαδικασία είναι επίπονη και απαιτεί πολλά εργατικά χέρια. Για το λόγο αυτό στο γρι - γρι απασχολούνται περίπου 12 άτομα. Με το γρι - γρι ψαρεύονται αφρόψαρα (σαρδέλες, γαύροι, σαυρίδια, κολιοί, γόπες κ.ά.).

Γρι-γρι Ημέρας

Γρι-γρι Ημέρας

Η ίδια διαδικασία που περιγράφεται παραπάτω στο γρι-γρι νύχτας, ακολουθείται και στο γρι-γρι ημέρας, με τη διαφορά ότι δεν χρησιμοποιούνται τα ρομπότ και οι λάμπες. Οι κύριες διαφορές στους δύο τύπους γρι-γρι είναι στο μέγεθος του διχτυού και στο άνοιγμα του "ματιού" που έχουν τα δίχτυα (στο γρι-γρι ημέρας το άνοιγμα του ματιού του διχτυού είναι 20 χιλιοστ και στο νύχτας 7 χιλιοστά). Ο τρόπος αλιείας είναι ο ίδιος αφού εντοπιστούν τα ψάρια, το καΐκι τα περικυκλώνει με το δίχτυ χρησιμοποιώντας την ίδια μέθοδο όπως αυτή έχει περιγραφεί.

Τα γρι-γρι ημέρας μπορούν να αλιεύουν και την νύκτα (γιακαμός) εφόσον αλιεύουν μόνο μεταναστευτικά ψάρια. Ο "γιακαμός" βασίζεται στο γεγονός ότι ορισμένα ψάρια φωσφορίζουν την νύχτα και μπορούν να εντοπιστούν από άτομο που βρίσκεται σε ειδική θέση ψηλά στο κατάρτι του σκάφους.

Εργαλεία αλιείας οστράκων, κοραλλιών και σπόγγων

Αργαλειός

Συρόμενο εργαλείο για την αλιεία οστράκων. Ο αργαλειός αποτελείται από μεταλλικό τριγωνικό πλαίσιο μετρούμενης μέγιστης διατομής δύο (2) εκατοστών μεγίστου μήκους βάσης 1,20 μέτρων. Εάν η βάση φέρει οδόντωση το μήκος αυτής δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερο από τρία (3) εκατοστά και η απόσταση μεταξύ των οδόντων τουλάχιστον 1,5 εκατοστά.

Το χρησιμοποιούμενο δίχτυ για τη συλλογή των οστράκων που προσαρμόζεται στον αργαλειό, δεν επιτρέπεται να είναι μεταλλικό, το άνοιγμα ματιού πρέπει να είναι τουλάχιστον 35 χιλιοστά μετρούμενο κατά πλευρά τετραγώνου και το συνολικό βάρος του αργαλειού μέχρι 12 κιλά.

Το συνολικό μήκος του σάκου του αργαλειού δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 1,50 μέτρα.

Το εργαλείο αυτό αλιεύει συρόμενος από κινούμενο σκάφος με σχοινί που δεν επιτρέπεται να είναι μεταλλικό. Κάθε σκάφος που είναι εφοδιασμένο με σχετική άδεια, πρέπει να φέρει και να χρησιμοποιεί μόνο έναν αργαλειό.

Τσουγκράνα

Η τσουγκράνα αποτελείται από μεταλλικό στέλεχος (βάση) μήκους 30 εκατοστών και πλάτους 2 εκατοστών. Η βάση του στελέχους φέρει οδόντωση, το μήκος της οποίας δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερο από 3 εκατοστά και η απόσταση μεταξύ των οδόντων τουλάχιστον 3 εκατοστά. Διά των δύο άκρων του το στέλεχος, μέσω μεταλλικής ημικυκλικής στεφάνης συνδέεται κάθετα με μακρύ ιστό (κοντάρι) μήκους μέχρι 5 μέτρα.

Το χρησιμοποιούμενο δίχτυ για τη συλλογή των οστράκων, που προσαρμόζεται στη τσουγκράνα, δεν επιτρέπεται να είναι μεταλλικό, το άνοιγμα του ματιού πρέπει να είναι τουλάχιστον 35 χιλιοστά, μετρούμενο κατά πλευρά τετραγώνου.

Η τσουγκράνα αλιεύει όστρακα συρόμενη με τα χέρια, χωρίς τη βοήθεια οποιουδήποτε μηχανικού μέσου.

Μεταλλική ράβδος

Μεταλλική ράβδος συρόμενη από το σκάφος το πολύ τριών (3) μέτρων και μία ανά σκάφος.

Τεχνικά στοιχεία:

• Βάρος μεταλλικής ράβδου 100-150 Kg
• Μήκος μεταλλικής ράβδου έως 3 μέτρα.
• Δίχτυα: Κομμάτια διχτυών οπουδήποτε ανοίγματος που δένονται στη ράβδο.

Αρχή λειτουργίας:

Το εργαλείο αυτό σέρνεται με σχοινί (κάβο) από το σκάφος το οποίο κινείται, εφαπτόμενη στο βυθό. Σπάζει στο πέρασμά της τα κοράλλια, τα οποία στη συνέχεια επικολλόνται στα δίχτυα που είναι προσδεμένα στη μεταλλική ράβδο.

Αυγό του Κολόμβου

Ωοειδές συρόμενο εργαλείο και ένα ανά σκάφος.

Τεχνικά στοιχεία:

• Μάρμαρο σχήματος ωοειδές βάρους 100-150 Kg, στο οποίο προσδένονται δίχτυα.
• Μήκος διχτυών μέχρι 10 μέτρα.
• Δίχτυα: Κομμάτια δικτύων οποιουδήποτε ανοίγματος που δένονται στη ράβδο.

Γκαγκάβα

Η γκαγκάβα ή γαγκάβα ή ακόμη και δράγα είναι ένα συρόμενο επαγγελματικό αλιευτικό εργαλείο που χρησιμοποιείται κυρίως για σπογγαλιεία και οστρακαλιεία. Από τη χρήση του εργαλείου αυτού παίρνει την ονομασία και το σκάφος από το οποίο επιχειρείται αλιεία.

Το εργαλείο αυτό αποτελείται από ένα σιδερένιο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο πλαίσιο (τελάρο) που φέρεται κάθετα σε άλλο οριζόντιο όμοιό του μήκους 2 μ. και πλάτους 0,50 μ. Από τις μπροστινές γωνίες του οριζόντιου και από το άνω μέσο του κάθετου τελάρου φέρονται σιδερένιοι ράβδοι που ενώνονται όλες μαζί σε απόσταση 2 μ. Στο σημείο αυτό υπάρχει ο κρίκος ρυμούλκησης. Περιμετρικά στο πίσω μέρος του κάθετου τελάρου εφαρμόζεται δικτυωτός σάκκος από χοντρό δίχτυ μήκους μέχρι 10 μ. με άνοιγμα ματιών (από κόμπο σε κόμπο) 15 περίπου εκατοστά.

Το εργαλείο αυτό ρίχνεται στη θάλασσα σε περιοχές με ομαλούς βυθούς, σε μικρά ή μεγαλύτερα βάθη (μέχρι 60 οργυιές) και ρυμουλκείται αργά από μηχανοκίνητο αλιευτικό σκάφος με σχοινί ή συρματόσχοινο που έχει προσδεθεί στο κρίκο του, όπως ακριβώς σύρεται το δίχτυ της μηχανότρατας. Κατά τη διαδρομή της η γκαγκάβα μαζεύει στο σάκκο της σφουγγάρια, κοράλλια, στρείδια, αλλά και ό,τι άλλο ανθρωπογενές αντικείμενο συναντήσει στο βυθό.

Η διαφορά του εργαλείου αυτού από εκείνο του αργαλιού είναι ότι το τελευταίο ρίχνεται από ακίνητο (αγκυροβολημένο) σκάφος και ανασύρεται με τη βοήθεια του αργανέλου που βρίσκεται στο σκάφος.

Αν και το εργαλείο αυτό αποτελεί ένα παραδοσιακό τρόπο αλιείας, και ειδικά σπογγαλιείας, που όμως χρόνο με τον χρόνο εξαφανίζεται, θεωρείται από πολλούς ότι τελικά είναι καταστρεπτικό μέσο αλιείας επειδή ξύνει το βυθό και καταστρέφει τη τραγάνα και τον γόνο των ψαριών.

Η επαγγελματική αλιεία με τέτοιο εργαλείο επιτρέπεται μόνο κατόπιν συγκεκριμένης για το εργαλείο αυτό αδείας, ενώ αντίθετα, στην ερασιτεχνική αλιεία η μέθοδος αυτή είναι απαγορευμένη.

Αλιευτικά εργαλεία και μέθοδοι αλιείας παράκτιας αλιείας

Βολκοί ή νταούλια

Κιούπια ή σωλήνες

Κιούρτοι ή κοφινέλλα

Παγίδες

Παράκτια αλιεία ονομάζεται η αλιεία που λαμβάνει χώρα κοντά στις ακτές. Στην παράκτια αλιεία ανήκουν τα σκάφη που χρησιμοποιούν στατικά εργαλεία (δίχτυα, παραγάδια, παγίδες, κ.λπ.), συρτή, παραγάδια αφρού, βιντζότρατα καθώς και όλα όσα ασχολούνται με την οστρακαλιεία, την αλιεία δολωμάτων.

Στατικά εργαλεία ή παθητικά εργαλεία, (παγίδες, βραγχιόδικτα κ.λπ.) είναι αυτά τα οποία δεν μετακινούνται, αλλά οι οργανισμοί συλλαμβάνονται σε αυτά.

Ιχθυοπαγίδες (Π.Δ. 126/04 ΦΕΚ 157)

Ως Ιχθυοπαγίδες ορίζονται τα στατικά αλιευτικά εργαλεία τα οποία ποντίζονται στη θάλασσα και λειτουργούν παθητικά. Γενικά είναι κατασκευασμένα από ένα θάλαμο με ένα ή δύο στόμια που επιτρέπουν την είσοδο των προς σύλληψη αλιευμάτων.

1. Κυλινδρικοί ή κωνικοί δικτυωτοί σάκοι ανοιχτοί στο ένα άκρο, γνωστοί ως Βολκοί ή Νταούλια που είναι στερεωμένοι σε μεταλλικά στεφάνια ή άλλες άκαμπτες δακτυλιοειδείς κατασκευές και χωρίζονται σε διαμερίσματα που συγκοινωνούν μεταξύ τους με ένα μικρό άνοιγμα. Το συνολικό μήκος του ζεύγους δεν πρέπει να ξεπερνά τα οκτώ (8) μέτρα. Το άνοιγμα του ματιού του διχτυού δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 40 χιλιοστά κατά τη διαγώνιο. Η διάμετρος του στεφανιού ή της δακτυλιοειδούς κατασκευής δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 60 εκατοστά.
2. Άκαμπτοι κυλινδροειδείς θάλαμοι, ανοιχτοί στο ένα άκρο, γνωστοί ως δοχεία, κιούπι, κουτιά, σωλήνες. Η διάμετρος του στομίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 12 εκατοστών, το μήκος τους να κυμαίνεται από 25 έως 30 εκατοστά και είναι δυνατόν, να φέρουν βάρος στο εσωτερικό για να είναι δυνατή η πόντιση.
3. Σφαιροειδείς κλωβοί, γνωστοί ως κοφινέλλα, κιούρτοι κίρτοι, κέρτοι, κοφίνι. Οι εν λόγω κλωβοί αποτελούνται από άκαμπτο σκελετό, επενδεδυμένο με άκαμπτο δικτυωτό πλέγμα, διαμέτρου μέχρις ενός μέτρου, έχουν ύψος το οποίο δεν υπερβαίνει τα 50 εκατοστά και φέρουν ένα στόμιο με διάμετρο τουλάχιστον 13 εκατοστά.
4. Παραλληλεπίπεδοι κλωβοί, γνωστοί ως παγίδες. Οι εν λόγω κλωβοί αποτελούνται από άκαμπτο σκελετό, επενδεδυμένο με δικτυωτό πλέγμα ανοίγματος ματιού τουλάχιστον 28 χιλιοστά μετρούμενο κατά τη μεγαλύτερη διαγώνιο και φέρουν δύο ανοίγματα. Το μήκος και το πλάτος του κλωβού δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 80 εκατοστά, ενώ το ύψος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 45 εκατοστά.

Δίχτυα

1. Σταθερά Απλάδια (βρογχιόδικτα-gillnets). Τα απλάδια (βραγχιόδικτα) χρησιμοποιούνται στα ρηχά νερά και καλύπτουν συνήθως όλο το ύψος από την επιφάνεια ώς το βυθό. Υπάρχουν όμως και απλάδια του βυθού για χονδριχθείς ή απλάδια του αφρού (αφρόδικτα) για τόνους. Τα απλάδια είναι κατασκευασμένα από ένα μόνο φύλλο διχτυού (μονόφυλλα δίχτυα), το οποίο αρματώνεται στο άνω (καλαμέτο) και κάτω (γραντί) σκοινί. Οι διαστάσεις των τεχνικών χαρακτηριστικών τους (μέγεθος ματιού, άλτος εργαλείου κ.λπ.) ποικίλουν ανάλογα με το είδος και το μέγεθος του επιδιωκόμενου αλιευματος, καθώς και τις υπάρχουσες συνθήκες αλιείας. Τα απλάδια τοποθετούνται κατακόρυφα στο νερό με τη βοήθεια των πλωτήρων και των βαριδιών και αλιεύουν στο βυθό της θάλασσας, στην επιφάνεια ή σε ενδιάμεσα βάθη, σε περάσματα ψαριών, παραμένοντας σταθερά με τη βοήθεια αγκυροβολίας μέχρι να ολοκληρωθεί ο χρόνος αλιείας τους. Τα ψάρια συλλαμβάνονται συνήθως από το βραγχιακό επικάλυμα ή από τα πτερύγια ή από άλλο σημείο του σώματός τους, στην προσπάθειά τους να περάσουν μέσα από τα μάτια του διχτυού. Στις περισσότερες αλιευτικές περιοχές της χώρας, τα απλάδια δίχτυα παίρνουν την ονομασία τους από το αλιευόμενο είδος για το οποίο προορίζονται. Ενδεικτικά αναφέρουμε το μπακαλιαρόδιχτο, το γοπόδιχτο, το μαριδόδιχτο, το αθερινόδιχτο κ.λπ. Στο pdf που ακολουθεί παρατίθενται πληροφορίες για τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά. Απλάδια δίχτυα και τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά.
2. Μανωμένο δίχτυ (trammel net) (από την αρχαία λέξη μανός που σημαίνει αραιός). Αυτά τα δίχτυα αποτελούνται από τρία δίχτυα. Το κύριο δίχτυ και δύο εκατέρωθεν αυτού με μεγαλύτερο άνοιγμα ματιών. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μανωμένων διχτυών είναι ίδια με των απλαδιών διχτυών. Υπάρχουν όμως επιπλέον τα τεχνικά χαρακτηριστικά των εξωτερικών φύλλων του διχτυού (μανός): Ύψος ή άλτος διχτυού ββ (μάτια): η απόσταση του μανού διχτυού μετρούμενη σε αριθμό ματιών σε κατακόρυφη θέση, δηλαδή στην πλευρά η οποία εκτείνεται από το άνω σκοινί του διχτυού έως το κάτω σκοινί. Η διάσταση αυτή μετριέται διατηρώντας τα μάτια του μανού πλήρως τεντωμένα κατά τη Ν ή Τ διεύθυνση. Μήκος πλευράς ματιού β2 (mm): η απόσταση μεταξύ των κέντρων δύο διαδοχικών κόμπων ενός ματιού του μανού διχτυού. Η διάσταση αυτή μετριέται σε χιλιοστά διατηρώντας το μάτι του μανού πλήρως τεντωμένο. Πάχος νήματος (denier): Η διάμετρος του νήματος του μανού διχτυού, το οποίο αποτελείται από συστρεμμένους μεταξύ τους κλώνους. Ως μονάδα μέτρησης του πάχους του νήματος στην Ελλάδα, χρησιμοποιείται το denier το οποίο υποδηλώνει τον αριθμό των κλώνων του νήματος. Κάθε κλώνος με μήκος 9000 μέτρα έχει βάρος 210 γραμμάρια. Αριθμός ματιών/καμάρι πλωτήρων γ2: δηλώνει τον αριθμό των ματιών του μανού διχτυού τα οποία αρματώνονται σε διαδοχικά ή μη καμάρια του καλαμέτου, προσδίδοντας σε αυτά την αναγκαία περίσσεια διχτυού (χάρη) σε σχέση με το αντίστοιχο μήκος του καμαριού. Αριθμός ματιών/καμάρι μολυβιών γ2: δηλώνει τον αριθμό των ματιών του μανού διχτυού τα οποία αρματώνονται σε διαδοχικά ή μη καμάρια του γραντιού, προσδίδοντας σε αυτά την αναγκαία περίσσεια διχτυού (χάρη) σε σχέση με το αντίστοιχο μήκος του καμαριού. Χάρη στο καλαμέτο: η αναλογία σε μήκος, του χρησιμοποιούμενου τμήματος σκοινιού των πλωτήρων προς το αντίστοιχο τμήμα του μανού διχτυού κατά τη συρραφή τους ονομάζεται λόγος αρματώματος του διχτυού και συμβολίζεται με το Ε. Στην αλιευτική πρακτική χρησιμοποιείται ο όρος χάρη στο καλαμέτο και είναι η επί τοις % θετική διαφορά του Ε από τη μονάδα (π.χ. Ε=40 σημαίνει χάρη 60%). Χάρη στο γαντί: η αναλογία σε μήκος, του χρησιμοποιούμενου τμήματος σκοινιού των μολυβιών προς το αντίστοιχο τμήμα του μανού διχτυού κατά τη συρραφή τους ονομάζεται λόγος αρματώματος του διχτυού και συμβολίζεται με το Ε. Στην αλιευτική πρακτική χρησιμοποιείται ο όρος χάρη στο γραντί και είναι η επί τοις % θετική διαφορά του Ε από τη μονάδα (π.χ. Ε=0.60 σημαίνει χάρη 40%). Στο pdf που ακολουθεί παρατίθενται πληροφορίες για την περιγραφή αλλά και τον τρόπο χρήσης των μανωμένων διχτυών. Μανωμένα δίχτυα.
3. Σύνθετα δίχτυα (μισομανωμένα-κλαμπανόδιχτα-κλάμπανα). Το χαρακτηριστικό αυτών των διχτυών είναι ότι, κατά το ήμισυ είναι απλάδια (άνω τμήμα) και κατά το άλλο μισό μανωμένα (κάτω τμήμα). Έχουν μεγάλο άλτος (ύψος) και αλιεύουν από το βυθό μέχρι την επιφάνεια. Έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με την κατηγορία των μανωμένων διχτυών. Μοναδικό πρόσθετο τεχνικό χαρακτηριστικό είναι ο αριθμός ματιών πυκνού στο άλτος που καλύπτονται από μανό β2, όπου γίνεται αναφορά νστο άλτος του μανωμένου διχτυού του κλαμπανόδιχτου, υπολογίζοντας κατά το ύψος τον αριθμό των ματιών του πυκνού φύλλου του μανωμένου διχτυού. Τα κλαμπανόδιχτα είναι δίχτυα σύνθετα κατά το ύψος, τα οπο΄΄ια αποτελούνται από συνδυασμό ενός μανωμένου διχτυού στο κατώτερο τμήμα του για την αλιεία των βενθικών ειδών και ενός απλαδιού διχτυού στο ανώτερο τμήμα του, το οποίο προορίζεται για την αλιεία των πελαγικών ειδών. Η σύνδεση των δύο δίχτυνων τμημάτων επιτυγχάνεται είτε με ραφή, στην πλειονότητα των περιπτώσεων χρησιμοποιώντας νήμα μεγαλύτερου πάχους από το νήμα του διχτυού, είτε με σκοινί ομοίου συνήθως πάχους με αυτό του καλαμέτου και του γραντιού. Στην τελευαταία περίπτωση το κλαμπανόδιχτο κατασκευάζεται με τρία σκοινιά αρματώματος. Στο pdf που ακολουθεί παρατίθενται περισσότερες πληροφορίες για τα κλαμπανόδιχτα δίχτυα. Κλαμπανόδιχτα δίχτυα.

Παραγάδια

Είναι αγκιστρωτά, στατικά εργαλεία , που αλιεύουν με την χρήση δολώματος. Το παραγάδι αποτελείται από τα εξής κύρια μέρη:

• έναν επιμήκη σπάγγο που ονομάζεται "μάνα" και μικρότερους σπάγγους που δένονται κατά κανονικά διαστήματα στη "μάνα" και καλούνται παράμαλα,
• τα αγκίστρια τα οποία δένονται στα παράμαλα,
• τα σχοινιά ποντίσεως του παραγαδιού και
• τους πλωτήρες.

Τα παραγάδια χωρίζονται σε παραγάδια αφρού και παραγάδια βυθού. Περισσότερες πληροφορίες για τα παραγάδια βυθού παρατίθενται στο pdf που ακολουθεί. Παραγάδια βυθού.

Σχετικές σελίδες

• Αλιεία
• Ιχθυηρά
• Οστρακαλιεία
• Στρείδια (Crassostrea gigas)
• Επαγγελματική αλιεία
• Ερασιτεχνική αλιεία