Αρχές εφαρμογής λιπασμάτων
Περιεχόμενα
Γενικές πληροφορίες
Σκοπός της ορθολογιστικής λίπανσης είναι ο εφοδιασμός των απαραιτήτων ποσοτήτων θρεπτικών στοιχείων που δίνουν την άριστη απόδοση, ήτοι η αποτελεσματική χρησιμοποίηση των λιπασμάτων. Η ποσότητα του λιπάσματος που αφαιρείται από το έδαφος εξαρτάται από τους εξής παράγοντες:
- Μέγεθος παραγωγής: Όσο μεγαλύτερη είναι η παραγωγή τόσο μεγαλύτερη ποσότητα λιπάσματος αφαιρείται από το έδαφος.
- Ποικιλία: Οι ποικιλίες χαρακτηρίζονται από διαφορετική ικανότητα πρόσληψης θρεπτικών στοιχείων.
- Μορφολογία ρίζας: Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ταχύτητα και η έκταση ανάπτυξης του ριζικού συστήματος.
- Γονιμότητας εδάφους: Αυτή καθορίζει την ποσότητα των διαθέσιμων θρεπτικών στοιχείων.
- Ιδιότητες του εδάφους: Το pH του εδάφους επηρεάζει τη διαλυτοποίηση των πετρωμάτων και αυξάνει ή μειώνει τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η μηχανική σύσταση του εδάφους.
- Βροχόπτωση και θερμοκρασία: Επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων.
- Άρδευση: Ρυθμίζει το οξειδοαναγωγικό δυναμικό και τη θερμοκρασία του εδάφους.
- Οργάνωση γεωργικής επιχείρησης: Η άριστη οργάνωση της επιχειρήσης συνεπάγεται μεγαλύτερη απόδοση για την ίδια ποσότητα λιπάσματος. Επίσης, όταν όλοι οι παράγοντες είναι στο άριστο επίπεδο, επιτυγχάνεται μεγάλη απόδοση με περιορισμένη λίπανση.
Ο τρόπος συγκομιδής καθορίζει τα ποσά των θρεπτικών στοιχείων που αφαιρούνται από το χωράφι. Σε καλλιέργειες από τις οποίες συγκομίζεται μόνο ο καρπός, πολύ λιγότερες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων αφαιρούνται, σε σύγκριση με την συγκομιδή όλου του υπέργειου τμήματος. Έτσι σε καλλιέργειες χορτοδοτικών ψυψανθών, όπως η μηδική, αφαιρείται 6 φορές περισσότερο κάλιο και φώσφορο. Οι ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία κυμαίνονται στα διάφορα στάδια αύξησης και ανάπτυξης των καλλιεργειών. Για παράδειγμα, στο καλαμπόκι οι μέγιστες απαιτήσεις και η μέγιστη απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων άζωτο, φώσφορο, κάλιο, παρατηρούνται 26 - 75 ημέρες μετά τη φύτρωση. Η αύξηση και η εμφάνιση του υπέργειου τμήματος των φυτών ποικίλλει από το ένα φυτικό είδος στο άλλο, ακόμη ανάλογα και με το περιβάλλον. Επίσης, το ριζικό σύστημα ποικίλλει στην ταχύτητα και στην έκταση ανάπτυξης. Η γνώση της μορφολογίας και του τρόπου ανάπτυξης του ριζικού συστήματος, βοηθά στον καθορισμό της πιο αποτελεσματικής μεθόδου τοποθέτησης του λιπάσματος. Έτσι αν αναπτύσσεται γρήγορα το πλάγιο ριζικό σύστημα, τότε η πλευρική τοποθέτηση του λιπάσματος είναι η ενδεδειγμένη.[1]
Αλληλεπίδραση φυτών - θρεπτικών στοιχείων
Η πλούσια λίπανση του επιφανειακού εδάφους και οι καλλιεργητικές εργασίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος, καθώς και του υπέργειου τμήματος. Η χορήγηση του λιπάσματος σε λωρίδες, σε φτωχά εδάφη, προάγει την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος στη ζώνη που λιπάνθηκε. Η αύξηση της συγκέντρωσης φωσφόρου και αζώτου προάγει την κυτταροδιαίρεση, την τάνυση και τη διακλάδωση του ριζικού συστήματος. Τα φυτά απορροφούν θρεπτικά στοιχεία μόνο από περιοχές όπου το ριζικό σύστημα είναι ενεργό και όχι από ξηρές. Έτσι, το ριζικό σύστημα που είναι αβαθές, λόγω επιφανειακής χορήγησης λιπασμάτων, είναι ευπαθές σε περιόδους ξηρασίας. Τα λιγότερα ευκίνητα στοιχεία συγκεντρώνονται στο αροτριαίο στρώμα του εδάφους. Επειδή η απορρόφηση των περισσότερων θρεπτικών στοιχείων είναι ενεργητική, η ταχεία απορρόφηση (αερόβιος αναπνοή) μπορεί προσωρινά να μειώσει την συγκέντρωση Ο2 στο έδαφος. Έτσι, κατά τη λίπανση, είναι απαραίτητη η γνώση της φυσιολογίας των φυτών και της χημείας των λιπασμάτων και του εδάφους.[1]
Χαρακτηριστικά εδάφους
Ο πιο σημαντικός παράγοντας για προσδιορισμό της ποσότητας λιπάσματος και του τρόπου λίπανσης, είναι το ποσό των θρεπτικών στοιχείων που αφαιρούνται από μία καλλιέργεια. Η ανάλυση εδάφους και φυτών και η εμφάνιση των φυτών μπορεί να καθορίσουν την ικανότητα του εδάφους να εφοδιάζει με θρεπτικά στοιχεία. Επίσης η εναλλακτική ικανότητα του εδάφους, μερικές φυσικές ιδιότητες που επηρεάζουν την κίνηση του νερού στο έδαφος και κλιματικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση τοποθέτησης του λιπάσματος.[1]
Επιλογή θέσης τοποθέτησης του λιπάσματος
Η αποτελεσματικότητα της λίπανσης επηρεάζεται από τη θέση όπου τοποθετείται το λίπασμα, σε σχέση με το φύτο. Η θέση και ο τρόπος τοποθέτησης του λιπάσματος έχει μεγάλη σημασία για τους εξής λόγους:
- Εξασφάλιση αποτελεσματικής απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων από τη φύτρωση του φυτού, ως την ωρίμανση. Η χορήγηση του λιπάσματος δεν προϋποθέτει ότι οπωσδήποτε θα απορροφηθεί από τα φυτά. Έτσι, πρέπει μικρό μέρος του λιπάσματος να τοποθετηθεί πλησίον των ριζών και η μεγαλύτερη ποσότητά του βαθύτερα στο έδαφος, όπου υπάρχει υγρασία το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
- Αποφυγή τοξικότητας από υψηλή συγκέντρωση λιπασμάτων. Τα στοιχεία άζωτο, φώσφορο και κάλιο, σε μεγάλη συγκέντρωση κοντά στο φυτάριο μπορεί να δράσουν τοξικά.
- Τα λιπάσματα πρέπει να χορηγούνται κατά τρόπο που εξασφαλίζει οικονομία εργατικών και ταχύτητα εφαρμογής. Χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων λιπάσματος μπορεί να μην εξασφαλίσει μέγιστη απόδοση, αν αυτό τοποθετείται πλησίον των φυτών, λόγω των τοξικών επιδράσεων.[1]
Σχετικές σελίδες
Γενικές πληροφορίες για την εφαρμογή ορθολογιστικής λίπανσης
Αλληλεπίδραση φυτών - θρεπτικών στοιχείων
Επιλογή θέσης τοποθέτησης του λιπάσματος
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 "Ανόργανη θρέψη και λιπάσματα", του Θεριού Ιωάννη καθηγητή Δενδροκομίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
