Ασθένειες φραουλιάς
Περιεχόμενα
Βοτρύτης
Αποτελεί μία από τις σοβαρότερες ασθένειες της φράουλας και οφείλεται στον μύκητα Botrytis cinerea. Προσβάλλει κυρίως τον καρπό και προκαλεί παραμορφώσεις και εμφάνιση σκούρου χρωματισμού σε αυτόν. Η ασθένεια αναπτύσσεται ιδιαίτερα σε συνθήκες υψηλής υγρασίας. Συνήθως η μόλυνση ξεκινάει από τα σημεία επαφής του καρπού με το έδαφος. Αρχικά η μόλυνση εκδηλώνεται πάνω στον καρπό ως μαλακή κηλίδα χρώματος ανοιχτού καφέ. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής εφαρμόζονται προληπτικά μέτρα, όπως η πιο αραιή φύτευση, η κάλυψη του σαμαριού με πλαστικό φύλλο για την αποφυγή επαφής των καρπών με το έδαφος, η χρησιμοποίηση ανθεκτικών ποικιλιών και η αποφυγή υπερβολικής υγρασίας στο χωράφι.
Ωΐδιο
Η προσβολή γίνεται από τον μύκητα Spnaerotneca maculiris. Προσβάλλει τα φύλλα, τα άνθη, τους καρπούς και τους βλαστούς. Τα προσβεβλημένα φύλλα κοκκινίζουν στην κάτω επιφάνεια και σε σοβαρές προσβολές εμφανίζονται κομμένες άκρες. Σοβαρή μόλυνση από ωΐδιο μειώνει την ζωτικότητα, παραγωγικότητα του φυτού καθώς και την ποιότητα του καρπού. Προσβάλλει τους καρπούς με αποτέλεσμα τη μείωση της εμπορικής αξίας της παραγωγής ή την ολική καταστροφή της καλλιέργειας της φράουλας. Για την καταπολέμηση της ασθένειας γίνεται ψεκασμός με κατάλληλα μυκητόκτονα, όπως το pyrazopnow, triadimetor, bupirimate, bemomyl. Ακόμα και για ευαίσθητες ποικιλίες μπορεί να χρησιμοποιηθεί βρέξιμο θείο, Dinocap 0,1% πριν από την άνθηση και για μετά την συλλογή μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα Afucan 0,1% και Methoxytniopnanate. Σε τελευταίες μελέτες που έγιναν απεδείχθη ότι το θειάφισμα είναι αρκετό για την καταπολέμηση της ασθένειας.
Ριζοκτόνια
Ο μύκητας Rhizoctonia fragariae προκαλεί σοβαρές απώλειες στο φυτό. Τα φυτά ξαφνικά καταρρέουν πριν ή κατά την πρώτη περίοδο καρποφορίας και κατά τη διάρκεια του θέρους στα φυτώρια. Η κάτω επιφάνεια των φύλλων γίνεται ιώδης και το έλασμα του φύλλου έχει την τάση να συστρέφεται προς τα πάνω. Το αρχικό φυτό πεθαίνει και σχηματίζονται πολλοί νεαροί βλαστοί. Αναπτύσσεται καλά σε θερμοκρασία μεταξύ των 15oC και 25oC. Χαμηλές θερμοκρασίες 2 - 14oC ευνοούν την προσβολή των ριζών από τον μύκητα, ενώ υψηλότερες θερμοκρασίες πάνω από 18oC ευνοούν την προσβολή των βλαστών και των μίσχων των φύλλων. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής στη φράουλα, η μόνη λύση είναι η εκρίζωση και η καύση των προσβεβλημένων φυτών. Προληπτικά μέτρα αποτελούν η αραιή φύτευση, τα ελαφρά σκαλίσματα για αερισμό των φυτών και μείωση της εδαφικής υγρασίας.
Βερτισιλλίωση
Προκαλείται από τον μύκητα εδάφους Verticillium albo-atrum. Είναι μυκητολογική ασθένεια εδάφους και προσβάλλει το αγγειώδες σύστημα των φυτών. Σε νέες φυτείες τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν αρχίσουν να σχηματίζονται οι στόλωνες. Σε εγκατεστημένες φυτείες τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν αρχίζει η ωρίμανση του καρπού. Τα φύλλα μαραίνονται, τα περιθώρια καθώς και περιοχές μεταξύ των νεύρων στεγνώνουν. Η προσβληθείσα επιφάνεια γίνεται σκούρα καφέ. Το φυτό σχηματίζει λίγα ή καθόλου φύλλα. Οι νέες ρίζες που σχηματίζονται από τη βάση του φυτού είναι κοντές και έχουν μαυρισμένες κορυφές. Φυτά με έντονη προσβολή καταρρέουν και πεθαίνουν. Φυτά με μικρότερη προσβολή είναι ευπαθή στο ψύχος και καθόλου παραγωγικά. Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί σε μητρικά φυτά, αλλά όχι σε θυγατρικά. Για την καταπολέμηση και πρόληψη της ασθένειας αυτής στη φράουλα συνιστώνται να μην φυτεύονται φράουλες μετά από σολανώδη (τομάτα, πιπεριά, πατάτα, μελιτζάνα), να προτιμώνται ανθεκτικές ποικιλίες ή να εφαρμόζεται απολύμανση του εδάφους με χλωροπικρίνη, βρωμιούχο μεθύλιο ή με vapam.
Φυτοφθόρα
Αυτή η ασθένεια οφείλεται στον μύκητα Phytophthora cactorum που προσβάλλει τους καρπούς και όλα τα υπόλοιπα μέρη του φυτού. Οι προσβεβλημένοι καρποί μαλακώνουν εξωτερικά, παρουσιάζουν μεταχρωματισμό εσωτερικά και εξωτερικά και έχουν χαρακτηριστική πικρή γεύση. Η ασθένεια εκδηλώνεται συνήθως σε συνθήκες υψηλής υγρασίας και θερμοκρασία νύχτας 10-15oC και ημέρας 15-25oC. Η πρό-ψύξη των καρπών αμέσως μετά τη συγκομιδή τους περιορίζει αρκετά την εκδήλωση της ασθένειας. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας απαιτείται κάλυψη του εδάφους με πλαστικό φύλλο, ώστε να μην έρχονται σε επαφή οι καρποί με το έδαφος.
Φουζαρίωση
Το παθογόνο Fusarium oxysporum f. sp. fragariae προσβάλει βλαστάνοντες σπόρους που βρίσκονται στο έδαφoς, φυτάρια και τα ηλικιωμένα φυτά. Στα φυτάρια προκαλεί κιτρίνισμα των κοτυληδόνων και των πρώτων φύλλων με αποτέλεσμα την καθυστέρηση στην ανάπτυξη του φυτού. Η ασθένεια μπορεί να εκδηλωθεί με απότομο μαρασμό χωρίς να έχει προηγηθεί χλώρωση. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ασθένειας αποτελεί μια μονόπλευρη ράβδωση από το λαιμό του φυτού έως ψηλά στο στέλεχος η οποία στην αρχή είναι υδαρής και ανοιχτοπράσινου χρώματος, ενώ αργότερα γίνεται κιτρινόμαυρη και κάτω από υψηλές συνθήκες υγρασίας καλύπτεται από λευκή εξάνθηση. Στα ηλικιωμένα φυτά τα πρώτα συμπτώματα παρουσιάζονται λίγο πριν την άνθιση. Εκδηλώνονται με βαθμιαίο κιτρίνισμα των φύλλων ή με απότομη μάρανση ολόκληρου του φυτού (αποπληξία) ή μέρους (ημιπληγία). Μερικές φορές η μάρανση είναι τόσο γρήγορη που τα φύλλα διατηρούν για μέρες το πράσινο χρώμα τους. Κατά το βαθμιαίο κιτρίνισμα των φύλλων παρατηρείται κίτρινη απόχρωση των νεύρων από τη μία πλευρά. Τα φύλλα αυτά γίνονται στη συνέχεια παχιά και εύθρυπτα. Τα στελέχη διαπλατύνονται και καλύπτονται από ραβδοειδείς νεκρώσεις από τις οποίες εκκρίνεται σκουρόχρωμο κόμμι. Στα νεκρωμένα τμήματα ο μύκητας καρποφορεί σχηματίζοντας σποριοδόχεια χρώματος ροδωπού. Στα φυτά που παρουσιάζουν προοδευτική μάρανση εμφανίζεται καστανός μεταχρωματισμός στα αγγεία, επίσης η εντεριώνη μαυρίζει και αποκτά σπογγώδη υφή. Κάτω από ευνοϊκές συνθήκες προσβάλλονται και οι καρποί που εκδηλώνεται με σήψη στο σημείο πρόσφυσης του μίσχου και στον μίσχο.
Ανθράκωση
Η πιο σοβαρή ασθένεια προκαλείται από τον μύκητα Colletotrichum acutatum, o οποίος προκαλεί σήψη της κεφαλής των φυτών, προσβάλλει στόλωνες και ζίσχους των φύλλων, προκαλεί μαύρη κηλίδωση των φύλλων και σήψη στον καρπό. Επιπροσθέτως, προκαλεί κηλίδα διαμέτρου 1-2cm, χρώματος σοκολατί στο μέσο, ενώ περιφερειακά εμφανίζονται λευκά μυκήλια. Οι συνθήκες που την ευνοούν είναι υψηλή σχετική υγρασία, υψηλή θερμοκρασία και πυκνή φύτευση. Για την καταπολέμηση της ασθένειας, απαιτούνται ψεκασμοί με κατάλληλα μυκητοκτόνα, όπως το C captafol, Hetniram - zinc, Dichlofluanid, Chlotnalonil. Επιπλέον και σκευάσματα χαλκού βοηθούν στην αντιμετώπισή της.
Φώμοψη
Στα φύλλα η προσβολή εμφανίζεται με την μορφή μικρών κηλίδων ανοικτού πράσινου χρώματος που αργότερα γίνεται καστανόμαυρος. Η παρουσία πολυάριθμων κηλίδων μπορεί να οδηγήσει στη νέκρωση της επιφάνειας των φύλλων ή στην παραμόρφωσή τους. Τα συμπτώματα από την μόλυνση των μίσχων και των ποδίσκων εκδηλώνονται με το σχηματισμό επιμήκων νεκρωτικών κηλίδων με σχισμές, που στην συνέχεια ξηραίνονται.
Για να αποφεύγεται η μετάδοση της ασθένειας, συνίσταται απολύμανση των καλλιεργητικών εργαλείων και το πολλαπλασιαστικό υλικό να είναι τελείως υγιές. Συμπληρωματικά, θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα καλλιεργητικά μέτρα που ευνοούν την καλή κυκλοφορία του αέρα μέσα στο χωράφι. Επιπλέον το βακτήριο Pseudomonas fluorescens βοηθά στον έλεγχο της αντιμετώπισης της ασθένειας με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον, αφού δρα έναντια στον μύκητα που προκαλεί την ασθένεια αυτή.
Πεπλατυσμένοι καρποί
Όταν η κορυφή της ανθοδόχης υποστεί ζημιά, οι ύπεροι τότε δεν παράγουν αχαίνια, με αποτέλεσμα η κορυφή του καρπού ή μέρη του καρπού δεν αναπτύσσονται κανονικά. Ο καρπός μοιάζει με κουμπιά ή με πολλά μικρά κουμπιά που το καθιστούν ακατάλληλο για εμπορία. Όταν η ένταση του φωτός είναι χαμηλή, τότε παρατηρείται εκφυλισμένος των στημόνων και αυτό οδηγεί σε φτωχή γονιμοποίηση των υπέρων. Η χαμηλή ένταση του φωτός εμποδίζει την ανάπτυξη των στημόνων. Προσβάλλεται από έντομα, περιβαλλοντικές αντιξοότητες και άλλους παράγοντες, οδηγούν σε ατελή γονιμοποίηση του άνθους με αποτέλεσμα τον σχηματισμό κακόσχημων καρπών.
Κακοσχηματισμένοι καρποί
Το άνθος της φραουλιάς αποτελείται από μια κωνική ανθοδόχη, που φέρει τους ύπερους και περιφερειακά είναι τοποθετημένοι οι στήμονες, τα πέταλα και τα σέπαλα. Για να αναπτυχθεί κανονικά ο καρπός πρέπει να γονιμοποιηθούν, αν είναι δυνατόν όλοι οι ύπεροι του άνθους και να σχηματιστούν τα αχαίνια. Κάθε ζημιά στους υπέρους ή κάθε παράγοντας που εμποδίζει την γονιμοποίηση των ύπερων έχει σαν αποτέλεσμα την αποτυχία σχηματισμού αχαίνιων και κατ' επέκταση αδυναμία ανάπτυξης της ανθοδόχης, που είναι εδώδιμο τμήμα του καρπού. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη του καρπού είναι ο παγετός (καταστροφή του άνθους), ψυχρός και υγρός καιρός (επηρεάζεται αρνητικά την επικονίαση και γονιμοποίηση των ανθέων), ανεπάρκεια γύρης (ατελής ανάπτυξη ανθήρων εξαιτίας χαμηλών θερμοκρασιών), πρωτογονία που οδηγεί σε ατελή γονιμοποίηση.
