Εκκολαπτήρια-Εκτροφή ιχθύων

Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των ιχθυδίων λαμβάνει χώρα η οργανογένεση και η οντογένεση διαφόρων συστημάτων.

Τα εκκολαπτήρια μπορεί να είναι τεχνολογικά πολύ απλά έως πολύ εξεζητημένα. Η σύλληψη και η οργάνωσή τους εξαρτώνται από:

1. Την τεχνολογική ανάπτυξη της χώρας στην οποία βρίσκονται,
2. Τα είδη τα οποία εκτρέφονται σε αυτά και
3. Την αγορά στην οποία απευθύνονται.

Οι διαχειριστικές πρακτικές των εκκολαπτηρίων (ανεξάρτητα από το είδος που εκτρέφεται) είναι ίδιες όσον αφορά τους κανόνες υγιεινής, τη διαχείριση των γεννητόρων, την αναπαραγωγή και την φροντίδα κατά τη διάρκεια των νυμφικών σταδίων.

Όμως υπάρχουν σημαντικότατες διαφορές όσον αφορά στην τεχνολογία εκτροφής των ιχθυονυμφών, ανάλογα με το εάν το εκτρεφόμενο ψάρι είναι είδος του γλυκού, του υφάλμυρου ή του θαλασσινού νερού.

Οι πιο περίπλοκες μέθοδοι είναι αυτές που χτησιμοποιούνται για τα είδη του θαλασινού νερού, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις. Για τα είδη που εκτρέφονται εδώ και πολλά χρόνια η μεθοδολογία και η τεχνολογία εκτροφής είναι πλήρως ελεγχόμενες.

Σε πολλά είδη ψαριών τα αυγά συλλέγονται από τις δεξαμενές ωοτοκίας και επωάζονται σε ειδικούς επωαστές ή μέσα στη δεξαμενή εκτροφής.

Οι "νύμφες" των περισσότερων εκτρεφόμενων ειδών ψαριών (αλλά και μαλακίων και καρκινοειδών) χρειάζονται στην αρχή της διατροφής τους ζωντανούς πλαγκτονικούς οργανισμούς (φυτικούς ή/και ζωικούς).

Οι διαστάσεις (άνοιγμα) του στόματος των "νυμφών" που τρέφονται για πρώτη φορά καθορίζουν το μέγεθος της τροφής που μπορούν να καταναλώσουν. Το άνοιγμα του στόματος εξαρτάται από το μήκος των "νυμφών" το οποίο καθορίζεται από τη διάμετρο των αυγών και τη διάρκεια του αυτότροφου σταδίου.

Για παράδειγμα η τσιπούρα καταναλώνει τροφικά σωματίδια <0,1mm, ενώ το λαβράκι, που προέρχεται από μεγαλύτερο αυγό, μπορεί να καταναλώσει τροφή μεγέθους ίσου με 0,4mm.

Για τα είδη που χρειάζονται ζωντανούς πλαγκτονικούς οργανισμούς στην αρχή της διατροφής τους, εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή αποκοπή τους από αυτούς και το πέρασμα στη βιομηχανική τροφή (απογαλακτισμός) είναι η "ωριμότητα" (οντογενετικό στάδιο) του πεπτικού τους συστήματος.

Για παράδειγμα η τσιπούρα δεν έχει λειτουργικό στομάχι στην αρχή της εξωγενούς διατροφής και η ενζυμική δραστηριότητα (αριθμός και ενεργότητα ενζύμων) είναι περιορισμένη με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πέψει τη βιομηχανική τροφή πριν από την 20_η-25_η ημέρα ενεργού διατροφής. Γι'αυτό χρειάζεται ζωντανούς πλαγκτονικούς οργανισμούς που πέμπτονται εύκολα και εμπεριέχουν όλα τα απαραίτητα για την επιβίωση και την ανάπτυξη θρεπτικά συστατικά.

Σε γενικές γραμμές οι βιομηχανικές τροφές δεν μπορούν να καλύψουν τις διατροφικές ανάγκες των περισσότερων ειδών ψαριών, ιδιαίτερα των θαλάσσιων, είτε διότι οι ανάγκες αυτές δεν είναι καλά γνωστές (συνεπώς τα τεχνητά σιτηρέσια είναι ελλιπή σε κάποια θρεπτικά στοιχεία) είτε διότι είναι τεχνολογικά δύσκολο έως αδύνατο να ενσωματωθούν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά σε τόσο μικρούς κόκκους (σχεδόν σκόνη).

Αντίθετα οι ζωντανοί τροφικοί οργανισμοί (πλαγκτόν) ικανοποιούν πλήρως τις διατροφικές ανάγκες των ιχθυονυμφών και μπορούνα να εμπλουτισθούν περαιτέρω με διάφορα θρεπτικά συστατικά που κρίνονται απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη των ψαριών.

Τα τελευταία 30 χρόνια τα εκκολαπτήρια, μαζί με τις "νύμφες" των ψαριών ή άλλων οργανισμών που εκτρέφουν, παράγουν μαζικά τρεις διακριτούς τύπους πλαγκτονικών οργανισμών τους οποίους χρησιμοποιούν για τη διατροφή τους.

Στη βιβλιογραφία που ακολουθεί παρατίθενται λεπτομέρειες για τα εκκολαπτήρια αλλά και τις μεθόδους εκτροφής στην εκτροφή των ιχθύων.