Εχθροί σκόρδου

Κρεμμυδοφάγος

Κρεμμυδοφάγος σε δράση επί του εδάφους

Ο κρεμμυδοφάγος (Gryllotalpa vulgaris) είναι έντομο παμφάγο. Προτιμά εδάφη ελαφρά, δροσερά, πλούσια σε οργανική ουσία. Σπάνια απαντάται σε αργιλώδη ή χαλικώδη εδάφη. Η εξέλιξή του είναι αργή και επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Κατά μέσο όρο συμπληρώνει μία γενεά σε δυο χρόνια. Κόβει τα λαχανικά στο λαιμό ή καταστρέφει το υπόγειο μέρος των φυτών και τα φυτά ξηραίνονται. Οι προνύμφες δραστηριοποιούνται Μάρτιο-Απρίλιο. Δημιουργεί στο έδαφος χαρακτηριστικές στοές διαμέτρου 0,5-1cm τόσο κοντά στην επιφάνεια του που γίνονται αντιληπτές γιατί προκαλείται ελαφρά ανασήκωση. Δημιουργεί και βαθιές στοές για αποθησαύριση τροφών και για ωοτοκία.

Για τη μείωση του πληθυσμού τους, μπορεί να γίνεται το φθινόπωρο τοποθέτηση στον αγρό μικρών σωρών κοπριάς, στους οποίους οι κρεμμυδοφάγοι επιζητούν για καταφύγιο. Στις αρχές του χειμώνα, οι σωροί αυτοί καταστρέφονται και τα έντομα μένουν εκτεθειμένα στον παγετό. Για τη χημική καταπολέμηση γίνεται χρήση κοκκωδών εντομοκτόνων εδάφους ή δολωμάτων. Όταν το έδαφος είναι πλούσιο σε οργανική ουσία ή έχει πρόσφατα γίνει προσθήκη κοπριάς, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένα κοκκώδες εντομοκτόνο εδάφους σ' όλη την έκταση του αγρού (π.χ. dursban, counter κ.ά.) σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας. Τόσο στον κρεμμυδοφάγο όσο και στην αγρότιδα, πολύ καλά αποτελέσματα δίνουν και τα δολώματα .Στα έντομα εδάφους καλή προσελκυστικότητα έχουν τα δολώματα με βάση τα ξινισμένα πίτυρα. Η προσθήκη γλυκαντικών ουσιών (μελάσσα, ζάχαρη κ.ά.) ή σκόνης γάλακτος (250-500gr/10kg δολώματος) αυξάνει την προσελκυστικότητα και την κατανάλωση από το έντομο και μειώνει την απωθητική οσμή του εντομοκτόνου. Για την επιτάχυνση της όξυνσης στα πίτυρα προσθέτουμε και λίγη ζύμη (200-300 gr/10kg πίτυρα).Στα πιτυρούχα δολώματα προστίθενται διάφορα σκευάσματα εντομοκτόνων σε μορφή βρέξιμης σκόνης (WP), dursban 25%, thiodan 50%, carbaryl 85%, diazinon 40% κ.ά. Η αναλογία των συστατικών του δολώματος είναι για παράδειγμα:

• 3kg πίτυρο, 200gr dursban 25 WP και 1mg νερό
• 3kg πίτυρο, 200gr thiodan 50 WP και 0,5mg νερό.

Παρόμοιες είναι οι αναλογίες και με τα άλλα εντομοκτόνα. Χρησιμοποιούνται 3-5kg δολώματος ανά στρέμμα, τις απογευματινές ή νυκτερινές ώρες και πάντοτε μετά από πότισμα. Τα δολώματα τοποθετούνται σε μικρούς σωρούς ή σε λεπτή συνεχή γραμμή μεταξύ των γραμμών της καλλιέργειας. Χρειάζεται προσοχή να μην πέφτουν πάνω στα φυτά. Αν υπάρχουν πουλιά στην περιοχή θα πρέπει οι σωροί να τοποθετούνται σε μη εμφανή μέρη (κάτω από κεραμίδια ή μέσα σε οπές).

Θρίπας

Ο Thrips tabaci είναι ένα θυσανόπτερο της Υπόταξης Terebrantia ευρύτερα γνωστός ως ο θρίπας του κρεμμυδιού. Απαντάται σε όλη την Ελλάδα και ζει σε βάρος ενός σημαντικού αριθμού αυτοφυών και καλλιεργούμενων φυτών. Ανάμεσα στις κηπευτικές καλλιέργειες το κρεμμύδι είναι εκείνο που προσβάλλεται πιο συχνά. Ο θρίπας προσβάλλει ωστόσο το πεπόνι, το σπαράγγι, την τομάτα, την πατάτα, το λάχανο, το σκόρδο, ορισμένα καρποφόρα (αμπέλι, ροδακινιά) και διάφορα καλλωπιστικά φυτά όπως ζέρμπερα, γαρίφαλο, χρυσάνθεμο, ντάλια, τριανταφυλλιά και άλλα ακόμα.

Ο θρίπας διαχειμάζει συνήθως ως ακμαίο τα οποία καταφεύγουν στο έδαφος, κάτω από τους φλοιούς των δένδρων, στις ρωγμές του ξύλου των θερμοκηπίων ή σε άλλα καταφύγια. Τον Απρίλιο-Μάιο ή και ακόμη νωρίτερα σε προστατευμένο περιβάλλον τα θηλυκά εναποθέτουν τα αυγά, συνήθως παρθενογεννητικά, ένα διαφορετικό αριθμό (που ποικίλλει από μερικές δεκάδες μέχρι 100) εισάγοντάς τα λοξά εντός των φυτικών ιστών. Μετά από 4-10 ημέρες εκκολάπτονται οι νύμφες, οι οποίες διέρχονται δύο στάδια ανάπτυξης και στη συνέχεια μεταμορφώνονται σε νύμφες μεγαλύτερης ηλικίας, νύμφες και τελικά ακμαία. Στη διάρκεια του έτους συμπληρώνει πολλές γενεές (μέχρι 5 στην ύπαιθρο και πολύ περισσότερες στο θερμοκήπιο) οι οποίες διαδέχονται η μία την άλλη κάθε 25-30 ημέρες.

Στις όψιμες ποικιλίες του κρεμμυδιού η καταπολέμηση με χημικά προϊόντα σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται οικονομικά αναγκαία, κυρίως όταν οι προσβολές αναπτύσσονται σε συνδυασμό με ξηροθερμικές περιόδους και εκτείνονται οι ζημιές. Για να επιτευχθούν καλά αποτελέσματα είναι απαραίτητο να επέμβουμε κατά των αρχικών προσβολών, χρησιμοποιώντας άφθονο νερό και προσθέτοντας πάντα ένα διαβρεκτικό στο εντομοκτόνο. Μπροστά σε μια σοβαρή μόλυνση μπορεί να επαναληφθεί ο ψεκασμός μετά από 8-1Ο ημέρες. Στις άλλες κηπευτικές καλλιέργειες οι επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν κυρίως στα νεαρά φυτά, με την εμφάνιση των πρώτων ζημιών. Στις υπό κάλυψη καλλιέργειες μπορούν να εφαρμοστούν προγράμματα βιολογικής καταπολέμησης με αρπακτικά ακάρεα Amblyseius cucumeris και Α. degenerans και τα ετερόπτερα ρυγχωτά Orius laevigatus, Ο. insidiosus, και Ο.majusculus.

Κόσσος

Ο κόσσος (Dyspessa ulula) είναι λεπιδόπτερο της οικογένειας Cossidae, καταγόμενο πιθανώς από την Νοτιοανατολική Ασία, και απαντόμενο στις χώρες της Μεσογείου, στη Μικρά Ασία και στην Κεντρική Ευρώπη. Το έντομο προσβάλει κυρίως το σκόρδο. Οι προνύμφες προσβάλλουν τους βολβούς και εισχωρούν στις σκελίδες αφήνοντας άθικτα τα εξωτερικά καλύμματα. Εάν η προσβολή είναι σοβαρή, οι βολβοί αδειάζουν σχεδόν τελείως και εμφανίζουν εξωτερικά εκτεταμένες καταστραμμένες περιοχές σκεπασμένες από μετάξινο ιστό. Η προνυμφική δράση ξεκινάει στο χωράφι στη διάρκεια της ωρίμανσης των βολβών και συνεχίζεται στην αποθήκη, όπου οι προνύμφες προκαλούν σοβαρές ζημιές περνώντας από το προσβλημένο σκόρδο στο υγιές. Οι προσβλημένες παρτίδες από το έντομο δεν μπορούν να προωθηθούν στο εμπόριο.

Είναι νυκτόβια έντομα, λίγο μετά την έξοδό τους ζευγαρώνουν και εναποθέτουν τα ωά τους στη βάση των φυτών. Οι προνύμφες διεισδύουν εντός των βολβών ανοίγοντας μια μικρή οπή στα περιβλήματα και σκάβουν μια μικρή επιμήκη στοά μήκους 1-2cm όπου ολοκληρώνουν την ανάπτυξή τους, σε 35-40 ημέρες εντός των βολβών που έχουν ήδη συλλέξει ή σε εκείνες που βρίσκονται ακόμη στο χωράφι. Οι ώριμες προνύμφες εγκαταλείπουν τα προσβλημένα όργανα και κρύβονται στις σχισμές των τοίχων ή των δαπέδων στις αποθήκες. Εκείνες που εξέρχονται από τους βολβούς, που ακόμη δεν έχουν συλλέξει κλείνονται μέσα σε ένα στρογγυλό βομβύκιο, στο οποίο κολλούν και εδαφικά σωματίδια, όπου και διαχειμάζουν. Την άνοιξη εγκαταλείπουν τα καταφύγια, για να χρυσαλλιδωθούν εκ νέου μέσα σε ένα άλλο βομβύκιο, με επίμηκες σχήμα για να δώσουν έτσι τα νέα ακμαία. Πολλές προνύμφες μπορούν ωστόσο να παρατείνουν τη διάπαυση και να παραμείνουν ακόμη ένα χρόνο πριν χρυσαλλιδωθούν. Τα ακμαία της dyspessα ululα πετούν από τα μέσα Ιουνίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου.

Η αντιμετώπιση βασίζεται κυρίως σε μέτρα αγρονομικού χαρακτήρα, τα οποία συνίστανται στη καταστροφή των προσβλημένων βολβών, στη διάρκεια της συλλογής. Η ύποπτη ή ελαφρώς προσβλημένη καλλιέργεια πρέπει να αποθηκευτεί ξεχωριστά και όχι μαζί με υγιείς παρτίδες. Η ενδεχόμενη απολύμανση μπορεί να πραγματοποιηθεί με χρήση προϊόντων απολύμανσης.

Βραχύκερος

Ο βραχύκερος (Brachyceres algirus) προσβάλλει κυρίως το κρεμμύδι και το σκόρδο. Έχει μια γενεά το χρόνο. Οι προνύμφες (άσπρες, μήκους 6-20mm) εισέρχονται στο βολβό και τρώνε εσωτερικό του. Νυμφώνονται στο βολβό. Το φυτό παρουσιάζει αποπληξία. Διαχειμάζουν σαν τέλεια στο νυμφικό κελί (στο βολβό) και εξέρχονται το Μάϊο. Για την αντιμετώπιση συνιστάται καταστροφή των προσβεβλημένων βολβών. Επίσης συνιστώνται σκoνίσμα με carbaryl 10% ή μαλαθείο 5% ή ψεκασμός με πυρεθρίνες ή thiodan ή carbaryl 85% κατά την εμφάνιση των τελείων εντόμων.

Νηματώδης

Προσβολή σκόρδου από Νηματώδη

Το είδος αυτό περιλαμβάνει περίπου 30 φυλές, που ξεχωρίζουν μεταξύ τους με ειδική δοκιμή σε σειρά διαφορετικών ξενιστών. Ορισμένες φυλές είναι εξειδικευμένες σε ορισμένα φυτά, ενώ άλλες προσβάλλουν πλήθος φυτών ξενιστών. Τα τέλεια άτομα και οι νύμφες του έχουν νηματόμορφο σχήμα και μήκος 0,6-1,5 mm. Προσβάλλουν βολβούς, φύλλα και στελέχη. Ο βιολογικός του κύκλος στους 15^oC συμπληρώνεται εντός 19-23 ημερών. Έχει 4 εκδύσεις και 4 νυμφικά στάδια. Η πρώτη έκδυση γίνεται μέσα στο ωό, από όπου εκκολάπτεται η νύμφη 2ου σταδίου και μετά 3 εκδύσεις γίνεται το τέλειο θηλυκό ή άρρεν άτομο. Τα τέλεια θηλυκά γονιμοποιούνται και μετά 4 ημέρες αρχίζουν να γεννούν ωά επί 25-50 ημέρες, και γεννούν συνολικά 200-500 ωά έκαστο. Αρσενικά και θηλυκά άτομα ζουν περίπου 45-73 ημέρες. Κάτω από δυσμενείς συνθήκες υγρασίας - κυρίως οι νύμφες 4ου σταδίου αλλά και μερικώς τα άλλα στάδια μπορούν να επιβιώσουν, μέσα στο ξηρό φυτικό υλικό, για αρκετά χρόνια. Μόλις δε επανεμφανισθεί αρκετή υγρασία, οι νηματώδεις αρχίζουν πάλι να κινούνται και με βροχερό καιρό δραστηριοποιούνται και μετακινούνται στην εξωτερική επιφάνεια των φυτών, μέσα σε ελάχιστη ποσότητα επιφανειακής υγρασίας, προς τα επάνω και εισέρχονται από τα στομάτια των φύλλων μέσα στο φυτικό ιστό.

Κάθε πότισμα, βροχή ή πιτσίλισμα διευκολύνει την εξάπλωση του Ditylenchus dipsαci σε υγιή φυτά. Εντός των φυτικών ιστών, οι νηματώδεις πολλαπλασιάζονται και ο πληθυσμός τους μπορεί να φθάσει τους 50.000 ανά φυτό κρεμμυδιού ή σκόρδου. Πάντως και με 20 νηματώδεις ανά 1.000gr χώματος παρατηρούνται ζημιές στα φυτά. Μεγάλους πληθυσμούς νηματωδών βρίσκουμε σε μολυσμένους βολβούς, φύλλα ή σκελίδες σκόρδου. Άριστη θερμοκρασία εισόδου των νυμφών και προσβολής των φυτών είναι περίπου 21^oC . Προσβολή έχουμε και σε βλαστάνοντα φυτάρια από το σπόρο εντός του εδάφους ή και σε νεαρά φυτά. Όπως το φυτό μεγαλώνει, οι νηματώδεις μετακινούνται εντός των βολβών. Τα κύτταρα καταστρέφονται από την εκκρινόμενη σίελο (sa1iva) των νηματωδών και ο χυμός τους απομυζάτε από τους νηματώδεις. Σε αποθηκευμένους βολβούς τα καταστρεμμένα κύτταρα γίνονται σαν μια λευκή και αλευρώδης ουσία.

Τα συμπτώματα στο κρεμμύδι, σκόρδο και ενίοτε πράσου είναι νανισμός των φυτών, κάμψης των φύλλων μέχρι το χώμα, εξογκώματα και επιμήκη σχίσματα στα φύλλα. Επίσης έχουμε μικρότερα φύλλα, παχύτερα, με κιτρινοκαστανές αποχρώσεις και εξογκώματα επί των στελεχών. Τα μολυσμένα μικρά φυτά συστρέφονται, και νεκρώνονται, αν η προσβολή είναι σοβαρή. Με την πάροδο των ημερών τα φύλλα θρυμματίζονται οι βολβοί μαλακώνουν στο λαιμό και η προσβολή προχωρεί προς τα κάτω. Οι σκελίδες μαλακώνουν και αποκτούν χρώμα γκριζωπό. Τελικά οι βολβοί ξηραίνονται, συρρικνώνονται, χάνουν βάρος και σαπίζουν με ιδιάζουσα άσχημη μυρωδιά. Το σάπισμα των κρεμμυδιών και σκόρδων αρχίζει από τη βάση των βολβών και συχνά έχουμε δευτερογενή προσβολή από βακτήρια, μύκητες, ακάρεα, σκώληκες ή σαπροφάγους νηματώδεις. Τα προσβεβλημένα σκόρδα χάνουν τόσο βάρος που τελικά δεν τα συλλέγουν.

Η καταπολέμηση των νηματωδών (Ditylenchus dispaci) μπορεί να επιτευχθεί

• Με αμειψισπορά 4ετή με φυτά μη-ξενιστές.
• Με καταστροφή μολυσμένων φυτικών τμημάτων.
• Με φύτευση υγιών φυτών.
• Με εμβάπτιση βολβών και σκελίδων σε θερμό νερό + 1% φορμαλδεΰδη σε 38^oC επί 30-40 λεπτά, μετά σε 49^oC επί 20 λεπτά, μετά σε 18-22^oC επί 10-20 λεπτά. Μετά στέγνωμα και ακολούθως φύτεμα.
• Απονημάτωση με χρήση νηματοκτόνων πριν τη φύτευση ή και μετά τη φύτευση.

,,