Καλλιέργεια αραβόσιτου

Προετοιμασία εδάφους

Οι καλλιεργητικές εργασίες πριν τη σπορά του αραβόσιτου αποσκοπούν στην αύξηση του όγκου του αποθηκευόμενου νερού κατά τον χειμώνα.

Οι καλλιεργητικές εργασίες πριν τη σπορά του αραβόσιτου αποσκοπούν στην αύξηση του όγκου του αποθηκευόμενου νερού κατά τον χειμώνα, στην καταπολέμηση των ζιζανίων και στη δημιουργία καλής σποροκλίνης. Η αύξηση της ποσότητας του νερού που μπορεί να αποθηκευθεί στην εδαφική μάζα κατά την περίοδο των βροχοπτώσεων του χειμώνα επιτυγχάνεται με ένα φθινοπωρινό όργωμα το οποίο αυξάνει τη διηθητικότητα του εδάφους και ελαττώνει την επιφανειακή απορροή. Η ευεργετική επίδραση του φθινοπωρινού οργώματος είναι περισσότερο έντονη στα βαριά και συνεκτικά εδάφη των οποίων η περατότητα είναι πολύ χαμηλότερη σε σύγκριση με τα ελαφρότερα. Το όργωμα πρέπει να είναι μέτριου βάθους, μεταξύ 15-30cm, ανάλογα με τη σύσταση του εδάφους (βαθύτερο στα βαρύτερα εδάφη).

Σπορά

Ειδική σπαρτική μηχανή για αραβόσιτο

Για τη σπορά του αραβοσίτου χρησιμοποιούνται ειδικές σπαρτικές μηχανές («βάμβακος και αραβοσίτου»). Συνήθως ο ρυθμιστικός μηχανισμός διανομής του σπόρου στη σπαρτική του αραβοσίτου είναι ένας οδοντωτός δίσκος στις εγκοπές του οποίου εγκλωβίζεται ο σπόρος. Ο δίσκος περιστρέφεται με ταχύτητα ανάλογη της κίνησης της σπαρτικής και ο σπόρος απελευθερώνεται όταν η εγκοπή που τον συγκρατεί φθάσει επάνω από το διάκενο του σωλήνα σποράς.

Μετά την τοποθέτηση του σπόρου στο βάθος του αυλακιού ακολουθεί η κάλυψή του με χώμα και η συμπίεση του χώματος επάνω στον σπόρο με τη βοήθεια ενός τροχού που βρίσκεται πίσω από τον σωλήνα σποράς. Οι σύγχρονες σπαρτικές έχουν τη δυνατότητα ταυτόχρονης εφαρμογής του λιπάσματος στο αυλάκι σποράς ή παραπλεύρως. Για να επιτευχθεί η επιθυμητή πυκνότητα σποράς θα πρέπει:

• Ο σπόρος να έχει ομοιόμορφο μέγεθος.
• Να επιλεγεί ο καταλληλότερος για το μέγεθος του σπόρου δίσκος σπαρτικής.
• Η ταχύτητα κίνησης της σπαρτικής να μην είναι μεγάλη.

Λίπανση

Λόγω της υψηλής παραγωγικότητάς του σε βιομάζα και καρπό, ο αραβόσιτος απορροφά μεγάλες ποσότητες ανόργανων θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος το οποίο εξαντλεί. Κατά συνέπεια, η διατήρηση της παραγωγικότητας της καλλιέργειας σε υψηλά επίπεδα προϋποθέτει τον επαρκή εφοδιασμό του εδάφους με θρεπτικά στοιχεία. Οι συνολικές απαιτήσεις της καλλιέργειας στα διάφορα θρεπτικά στοιχεία μπορούν να προσδιορισθούν με κατάλληλες αναλύσεις της περιεκτικότητας φυτικών ιστών στα στοιχεία αυτά κατά την ωρίμανση των φυτών. Οι απαιτήσεις αυτές σε συνδυασμό με την περιεκτικότητα του εδάφους στα διάφορα στοιχεία σε αφομοιώσιμη μορφή παρέχουν ενδείξεις για την ενδεδειγμένη λίπανση.

Εκτός από τις ολικές ανάγκες της καλλιέργειας και τα εδαφικά αποθέματα στα διάφορα θρεπτικά στοιχεία, άλλοι σημαντικοί παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον καταρτισμό ενός σωστού προγράμματος λίπανσης του αραβοσίτου είναι οι εξής:

1. Ο ρυθμός απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων στα διάφορα στάδια ανάπτυξης των φυτών.
2. Παράγοντες του περιβάλλοντος.
3. Ο χρησιμοποιούμενος γονότυπος.
4. Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών στοιχείων.
5. Η πυκνότητα των φυτών.

Άρδευση

Ο αραβόσιτος είναι ιδιαίτερα αποδοτικός όταν του εξασφαλίζεται επαρκής εδαφική υγρασία. Για το λόγο αυτό η άρδευση είναι μία καλλιεργητική παρέμβαση μεγάλης σημασίας για την παραγωγικότητα της καλλιέργειας. Για τον καταρτισμό ενός σωστού προγράμματος άρδευσης στον αραβόσιτο είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ότι για να εξασφαλισθούν ικανοποιητικές αποδόσεις, οι ολικές απαιτήσεις της καλλιέργειας σε νερό είναι υψηλές και κυμαίνονται μεταξύ 400-800mm, ανάλογα με τη γονιμότητα του εδάφους και την εξατμισοϊκανότητα της ατμόσφαιρας. Η αιχμή της υδατοκατανάλωσης συνήθως παρατηρείται κατά την περίοδο από την εμφάνιση της φόβης μέχρι την επικονίαση και ανέρχεται σε 5.5-10mm νερού/ημέρα. Ο αραβόσιτος έχει τη δυνατότητα απορρόφησης νερού και από εδαφικά στρώματα βαθύτερα από 130cm. Η απορρόφηση νερού από διάφορα βάθη εξαρτάται από το εάν και πόσο συχνά αρδεύεται η καλλιέργεια. Σύμφωνα με δεδομένα πολλών πειραματικών εργασιών, η απόδοση του αραβόσιτου μειώνεται σημαντικά όταν υπάρχει έλλειψη νερού στην περίοδο που αρχίζει λίγο πριν από την εμφάνιση της φόβης και φθάνει μέχρι και το τέλος του μεταξώματος.

Καταπολέμηση ζιζανίων

Ο αραβόσιτος είναι ευάλωτος στον ανταγωνισμό των ζιζανίων. Έχει βρεθεί ότι η παρουσία ζιζανίων στον αγρό επί 2, 3 και 5 εβδομάδες μετά το φύτρωμα των φυτών μειώνει τις αποδόσεις σε σύγκριση με αγροτεμάχια χωρίς ζιζάνια κατά 9, 15 και 17% αντίστοιχα. Για τον λόγο αυτό οι χειρισμοί που αποσκοπούν στην καταπολέμηση των ζιζανίων είναι αποφασιστικής σημασίας για την παραγωγικότητα της καλλιέργειας.

Όσον αφορά στη ζιζανιοκτονία του αραβόσιτου, υπάρχουν δύο ειδών:

• Η Χημική, που διακρίνεται στη συνέχεια στις
  1. Προσπαρτική
  2. Προφυτρωτική
  3. Μεταφυτρωτική και
• η Μηχανική ζιζανιοκτονία.

Συγκομιδή

Συγκομιδή, αποξήρανση και αποθήκευση του καρπού του αραβόσιτου

Ο χρόνος φυσιολογικής ωρίμανσης του καρπού του αραβοσίτου δεν συμπίπτει με το χρόνο συγκομιδής. Η σχετικά υψηλή υδατοπεριεκτικότητα του φυσιολογικά ώριμου καρπού δημιουργεί προβλήματα στην αποθήκευσή του λόγω αυξημένων κινδύνων προσβολών από μύκητες και βακτήρια. Καρποί προσβεβλημένοι από τον μύκητα Aspergillus flavus περιέχουν αφλατοξίνη η οποία προκαλεί συμπτώματα δυσπεψίας ή και το θάνατο σε ζώα και πτηνά. Παράλληλα, οι υγροί καρποί υφίστανται μεγάλες απώλειες σε ξηρή ουσία κατά την αποθήκευσή τους λόγω αυξημένης αναπνευστικής δραστηριότητας ("άναμμα" του καρπού). Η αποθήκευση των καρπών είναι ασφαλής μόνο όταν η υγρασία τους φθάσει το 13.5% ή το 15% αλλά με θερμοκρασία αποθήκευσης αρκετά χαμηλή. Η διατήρηση της καλλιέργειας στον αγρό μέχρι την επίτευξη της υγρασίας αποθήκευσης του καρπού με φυσική αφυδάτωση απαιτεί πολύ χρόνο. Αυτό οφείλεται στην επένδυση των σπαδίκων με τα βράκτεια, στην απομύζηση υγρασίας από τον άξονα του σπάδικα, ο οποίος είναι υδαρέστερος περίπου κατά 20% σε σχέση με τους καρπούς, και πιθανώς στην απομύζηση υγρασίας από φύλλα και στελέχη. Ο χρόνος αφυδάτωσης επηρεάζεται από διάφορα χαρακτηριστικά των βρακτείων: μικρότερος αριθμός βρακτείων, ίσου μήκους ή βραχύτερα βράκτεια από τον σπάδικα και λεπτά βράκτεια σχετίζονται με βραχύτερο χρόνο αφυδάτωσης. Η υδατοπερατότητα του περικαρπίου θεωρείται, επίσης ένας παράγοντας που επηρεάζει τον ρυθμό αφυδάτωσης των καρπών. Τα μορφολογικά και ανατομικά αυτά χαρακτηριστικά είναι βασικά υπεύθυνα για τις διαφορές στον ρυθμό αφυδάτωσης που παρατηρούνται μεταξύ πολλών υβριδίων. Από τους παράγοντες του εναέριου περιβάλλοντος, οι βαθμοημέρες θεωρείται ότι σχετίζονται στενότερα με τον ρυθμό αφυδάτωσης.

Η παρατεταμένη παραμονή της καλλιέργειας στον αγρό για φυσική αφυδάτωση του προϊόντος είναι παρακινδυνευμένη γιατί ενέχει κινδύνους απωλειών λόγω πλαγιάσματος και προσβολών από πτηνά. Επίσης δυσκολεύει το έργο των συλλεκτικών μηχανών και αυξάνει τις απώλειες καρπού από τη χρήση τους. Τέλος, στερεί τη δυνατότητα εκμετάλλευσης νωπών φυτικών τμημάτων ως κτηνοτροφών άμεσης κατανάλωσης. Ως συμπέρασμα προκύπτει ότι τόσο η πολύ πρώιμη όσο και κυρίως η πολύ όψιμη συγκομιδή έχουν σοβαρά μειονεκτήματα και επομένως ο χρόνος συγκομιδής θα πρέπει να τοποθετείται μεταξύ των δύο αυτών ακραίων περιπτώσεων. Ο προσδιορισμός του καταλληλότερου χρόνου συγκομιδής θα γίνει με βάση το ποσοστό υγρασίας των καρπών σε συσχετισμό με τον υφιστάμενο εξοπλισμό της εκμετάλλευσης σε μέσα συγκομιδής και τις δυνατότητες ξήρανσης και αποθήκευσης του προϊόντος. Γενικά, η συγκομιδή του αραβοσίτου θα πρέπει να πραγματοποιείται όταν ο καρπός έχει υγρασία 20-30%, ανάλογα με τα χρησιμοποιούμενα μέσα.

Σχετικές σελίδες

• Αραβόσιτος φυτό
• Ζιζανιοκτονία αραβόσιτου
• Άρδευση αραβόσιτου
• Συγκομιδή αραβόσιτου
• Οι καλλιεργητικές εργασίες πριν τη σπορά του αραβόσιτου
• Σπορά αραβόσιτου
• Λίπανση αραβόσιτου