Καλλιέργεια πατάτας

Προετοιμασία εδάφους

Για την καλλιέργεια της πατάτας απαιτείται καλή κατεργασία του εδάφους, έτσι ώστε να διαµορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την καλή ανάπτυξη του ριζικού συστήµατος και των κονδύλων. Το έδαφος θα πρέπει να είναι καθαρό, απαλλαγµένο από πέτρες, ζιζάνια, υπολείµµατα προηγούµενων καλλιεργειών και καλά οργωµένο. Πριν τη σπορά θα πρέπει να γίνει εδαφοανάλυση για τον προσδιορισµό των θρεπτικών στοιχείων που έχει ανάγκη το έδαφος. Στη συνέχεια, αν πρόκειται για εαρινή καλλιέργεια συστήνεται µια βαθιά άροση 30-40 cm το φθινόπωρο, ή το καλοκαίρι, αν πρόκειται για φθινοπωρινή καλλιέργεια. Πριν τη θερινή άροση, καλό θα ήταν να γίνει καλή άρδευση. Έπειτα ακολουθεί µια δεύτερη άροση, όπου γίνεται η ενσωµάτωση των λιπασµάτων, γίνεται σβάρνισµα, φρεζάρισµα, ψιλοχωµάτισµα και ισοπέδωσή του έτσι ώστε να αποφευχθεί η σβωλοποίηση και να διαµορφωθεί η κατάλληλη σποροκλίνη. Αποφεύγονται οι πολλές επεµβάσεις των µηχανηµάτων για να µην συµπιεστεί το έδαφος και να µη ξοδεύουµε ενέργεια προερχόµενη από µη ανανεώσιµους φυσικούς πόρους σύµφωνα µε τις βασικές αρχές της βιολογικής γεωργίας.

Φύτευση

Ο χρόνος φύτευσης εξαρτάται από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος και τον επιθυμητό χρόνο συγκομιδής. Για αποφυγή προσβολής των κονδύλων και των νεαρών βλαστών από ασθένειες καθώς και για γρήγορη βλάστηση και ανάπτυξη, συνιστάται η θερμοκρασία εδάφους να είναι άνω των 10^oC, αλλά μερικές φορές για πρωΐμιση της συγκομιδής μπορούν να φυτευτούν οι κόνδυλοι σε έδαφος θερμοκρασίας τουλάχιστον 5-6^oC. Για τη φύτευση ενός στρέμματος απαιτούνται 150-200kg κόνδυλοι, ανάλογα με το μέγεθός τους και τις αποστάσεις φύτευσης. Το βάθος φύτευσης κυμαίνεται με το είδος του εδάφους. Σε ελαφρά εδάφη η φύτευση γίνεται βαθύτερα (12-15 cm) ενώ σε βαρύτερα εδάφη γίνεται σε βάθος 7-10 cm.

Άρδευση

Οι πατάτες είναι καλλιέργεια πολύ ευαίσθητη στην έλλειψη εδαφικής υγρασίας. Οι ανάγκες των πατατών σε νερό εξαρ­τώνται από τις κλιµατολογικές συνθήκες κάθε περιοχής και από το στάδιο ανάπτυξης της φυτείας. Οι ανάγκες αυτές είναι µικρότερες στα αρχικά στάδια ανάπτυξης και στο τελικό στά­διο ωρίµανσης της φυτείας και µεγαλύτερες στα στάδια κον­δυλοποίησης και ανάπτυξης των κονδύλων. Η ελάττωση της διαθέσιµης υγρασίας στο έδαφος δεν πρέπει να ξεπερνά το 50% ιδιαίτερα στα κρίσιµα στάδια ανάπτυξης της πατατοφυτείας και τούτο επιτυγχάνεται µε το συχνό πό­τισµα.

Η συχνότητα άρδευσης εξαρτάται από τον τύπο του εδάφους και το στάδιο ανάπτυξης των πατατών. Οι τρόποι προσδιορι­σµού της συχνότητας άρδευσης είναι τα τενσιόµετρα και το πότισµα µε βάση την εξάτµιση. Οι συνολικές ετήσιες ανάγκες σε νερό των πατατών υπό κα­νονικές συνθήκες ανέρχονται σε 250-300 τόνους για τις πρώ­ιµες ανοιξιάτικες, 350-400 τόνους για τις όψιµες ανοιξιάτικες και 400-450 τόνους για τις χειµερινές (Αύγουστος-Σεπτέµβριος), κατά στρέμμα. Για καλύτερη εφαρµογή της ποσότητας του νερού που δίνεται κατά πότισµα είναι απαραίτητη η χρήση υδροµετρητή. Στην πατάτα μπορούν να χρησιμοποιηθούν δύο βασικά συστήματα άρδευσης, η άρδευση με αυλάκια και το σύστημα της τεχνητής βροχής. Το σύστημα άρδευσης στάγδην δεν εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα, αλλά είναι υποχρεωτικό στην καλλιέργεια της πατάτας με εδαφοκάλυψη.

Λίπανση

Η βασική λίπανση του αζώτου το φθινόπωρο ή στο τέλος του χειμώνα, πρν την εγκατάσταση της καλλιέργειας, με ενσωμάτωση σε όλη την επιφάνεια του εδάφους ή μόνο στις γραμμές (σε αυτή την περίπτωση να χορηγηθεί μικρότερη ποσότητα λιπάσματος) με διασπορά και καλή ενσωμάτωση στο έδαφος, σε βάθος τουλάχιστον 20cm. Η επιφανειακή λίπανση εφαρμόζεται σε δύο ισόποσες δόσεις. Η 1^η μόλις οι βλαστοί γίνουν 15-20cm και η 2^η κατά την περίοδο ανάπτυξης των κονδύλων (ύψος βλαστών 40-50cm) σε γραμμές μεταξύ των φυτών. Ακολουθεί ενσωμάτωση με ελαφρά άρδευση ή με σκάλισμα

Ο φώσφορος προστίθεται ολόκληρος κατά την βασική λίπανση, πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας κατά την προετοιμασία του χωρα-φιού (1-2 εβδομάδες πριν τη φύτευση) με ενσωμάτωση σε βάθος 20cm. Συνιστάται η ανάμιξη του λιπάσματος μαζί με κοπριά.

Το κάλιο προστίθεται κατά την βασική λίπανση, πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας κατά την προετοιμασία του χωραφιού με ενσωμάτωση σε βάθος 20cm. Η μισή δόση θα πρέπει να εφαρμοστεί τέλη φθινοπώρου - αρχές χειμώνα και η υπόλοιπη την άνοιξη.

Το ασβέστιο χορηγείται μέσα φθινοπώρου, τουλάχιστον 6 μήνες πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας και πριν από οποιαδήποτε λίπανση, με ομοιόμορφη διασπορά και καλή ενσωμάτωση στο έδαφος, σε βάθος 20 cm. Σε περίπτωση που στο έδαφος εμφανίζονται υψηλές τιμές pH ή και ανθρακικού ασβεστίου (CaCO₃) μπορεί να προκληθούν τροφοπενίες στα φυτά. Σε αυτή την περίπτωση συνιστάται έλεγχος με φυλλοδιαγνωστική ανάλύση, στο μέσο της βλαστικής περιόδου (Αύγουστος - Σεπτέμβριος) για αντιμετώπιση τυχόν ελλείψεων με ψεκασμούς, αλλά επιβάλλεται και η επιλογή κατάλληλων ποικιλιών/υποκειμένων.

Το μαγνήσιο χορηγείται κατά την βασική λίπανση, πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας κατά την προετοιμασία του χωραφιού με ενσωμάτωση σε βάθος 20cm.

Όσο αφορά τον σίδηρο, σε περίπτωση ανεπάρκειας μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα χλώρωσης. Σε περίπτωση διέγνωσής της με φυλλοδιαγνωστική να χορηγηθεί χηλικός σίδηρος διαφυλλικά, σύμφωνα με τις οδηγίες του παρασκευαστή.

Η χορήγηση του ψευδαργύρου εφαρμόζεται κατά τη βασική λίπανση, πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας κατά την προετοιμασία του χωραφιού ή μέσω του συστήματος στάγδην άρδευσης, πριν την έναρξη της βλάστησης, σύμφωνα με τις οδηγίες του παρασκευαστή. Λόγω αλκαλικού pH μπορεί να απαιτηθούν και διαφυλλικοί ψεκασμοί με ψευδάργυρο κατά την άνθηση. Σε περίπτωση οριακής επάρκειας ψευδαργύρου, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα τροφοπενίας. Σε περίπτωση διάγνωσής της με φυλλοδιαγνωστική, να γίνουν διαφυλλικοί ψεκασμοί με ψευδάργυρο κατά την άνθηση.

Το μαγγάνιο χορηγείται στο στάδιο της σποράς. Σε περίπτωση αλκαλικού pH ή λόγω μηχανικής σύστασης του εδάφους, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα χλώρωσης. Σε περίπτωση διάγνωσής της με φυλλοδιαγνωστική, πρέπει να γίνουν και διαφυλλικοί ψεκασμοί με μαγγάνιο.

Ο χαλκός χορηγείται στο στάδιο της σποράς. Σε περίπτωση αλκαλικού pH μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα χλώρωσης. Σε περίπτωση διάγνωσής της με φυλλοδιαγνωστική, πρέπει να γίνουν και διαφυλλικοί ψεκασμοί με χαλκό.

Το βόριο είναι και αυτό ένα σημαντικό στοιχείο απαραίτητο στην πατάτα. Εφαρμόζεται στο έδαφος κατά την βασική λίπανση, πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας κατά την προετοιμασία του χωραφιού ή κατά τη φύτευση. Διαφυλλικοί ψεκασμοί με βόριο κατά την άνθηση πιθανόν να ευνοήσουν την καλλιέργεια.

Παράχωμα

Tο παράχωµα πρέπει να γίνεται µε µεγάλη προσοχή ώστε να µαζεύεται αρκετό χώµα για να προστατευτούν οι κόνδυλοι από το πρασίνισµα και τις υψηλές θερµοκρασίες. Όπου η φύτευση είναι ξέβαθη, κατά το παράχωµα πρέπει να µαζεύεται περισσότερο χώµα (ψηλότερα αναχώµατα). H εποχή που γίνεται το παράχωµα εξαρτάται από τη θερµοκρασία και την υγρασία του εδάφους, αλλά πρέπει επίσης να λαµβάνεται υπόψη και η µέθοδος καταπολέµησης των ζιζανίων. Aν χρησιµοποιούνται ζιζανιοκτόνα εδάφους (προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα), το παράχωµα πρέπει να γίνεται κατά τη φύτευση ή αµέσως µετά από αυτή. Aν όµως τα ζιζάνια καταστρέφονται µε µηχανικά µέσα ή µε ζιζανιοκτόνα επαφής ή στις περιπτώσεις παραγωγής σαλατοπατατών µε ώριµη επιδερµίδα, το παράχωµα µπορεί να γίνει σε κάπως µεταγενέστερο στάδιο.

Καταπολέμηση ζιζανίων

Η πατάτα είναι ευαίσθητη καλλιέργεια σε ότι αφορά τα ζιζάνια και µάλιστα από το πρώτο στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας. Τα ζιζάνια εκτός από τις άµµεσες ζηµιές, δηµιουργούν ευνοϊκό περιβάλλον για την εµφάνιση και την ανάπτυξη των παρασίτων και ιδιαίτερα του περονόσπορου. Επίσης προκαλούν καθυστέρηση της ωρίµανσης της πρώϊµης καλλιέργειας και αύξηση του χρόνου συγκοµιδής. Τέλος, δηµιουργούν µείωση και υποβάθµιση της ποιότητας της παραγωγής. Η ζιζανιοκτονία της πατάτας είναι µία πρακτική που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Η πατάτα είναι πολύ ευαίσθητη λόγω τόσο του ανταγωνισµού της µε τα ζιζάνια που αναπτύσσεται από τα πρώτα στάδια ανάπτυξης της, όσο και λόγω των προβληµάτων που τα ζιζάνια δηµιουργούν στα µηχανήµατα συγκοµιδής των κονδύλων. Τα ζιζάνια στερούν υγρασία και θρεπτικά στοιχεία από την πατάτα, επηρεάζοντας αρνητικά την παραγωγή. Ταυτόχρονα ευνοούν την εκδήλωση και ανάπτυξη µυκητολογικών ασθενειών ή αποτελούν ξενιστές των ιώσεων. Περισσότερες λεπτομέρειες καθώς και τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση των ζιζανίων αναγράφονται στον σύνδεσμο που ακολουθεί:

Καταπολέμηση ζιζανίων πατάτας

Συγκομιδή

H συγκοµιδή γίνεται όταν οι κόνδυλοι ωριµάσουν εντελώς, εκτός βέβαια αν πρόκειται οι πατάτες να εξαχθούν σαν πρώιµες. Όταν πρόκειται για πατάτες που θα διατηρηθούν για αρκετό χρονικό διάστηµα στην αποθήκη, η συγκοµιδή µπορεί να αρχίσει µόνο όταν η επιδερµίδα των κονδύλων δεν ανασηκώνεται εύκολα µε τη σχετική πίεση του αντίχειρα και όταν οι εδαφικές συνθήκες είναι κατάλληλες (όχι µε πολύ ψηλή υγρασία). Για να ωριµάσει καλά η επιδερµίδα της πατάτας και για να µπορέσει έτσι να διατηρηθεί για αρκετό χρόνο γίνεται η λεγόµενη "αποφύλλωση" της πατατοφυτείας µε χηµικά ή φυσικά µέσα. Σ' αυτή την περίπτωση η καταστροφή του φυλλώµατος γίνεται συνήθως 15-20 ηµέρες πριν την εκρίζωση.,

Μεθωρίμανση

Αμέσως μετά την συγκομιδή και για χρονικό διάστημα 4-5 ημερών, οι κόνδυλοι θα πρέπει να τοποθετούνται σε θερμοκρασία 16-21^oC και σε υψηλή υγρασία (90-95% Σχετική Υγρασία), για να ενθαρρύνεται η πάχυνση του περιδέρματος του κονδύλου και να επουλωθούν οι πληγές και οι επιφανειακοί τραυματισμοί της επιδερμίδας. Άλλοι συνιστούν όπως η διάρκεια της μεθωρίμανσης κυμαίνεται μεταξύ 10-14 ημερών, ανάλογα με τον βαθμό ωρίμανσης κατά την συγκομιδή, δηλ όσο πιο ώριμοι είναι οι κόνδυλοι τόσο ο απαιτούμενος χρόνος μεθωρίμανσης μειώνεται.

Σχετικές σελίδες

• Πατάτα φυτό

• Πατάτα προϊόν

• Προετοιμασία εδάφους πατάτας

• Φύτευση κονδύλων

• Άρδευση πατάτας

• Λίπανση πατάτας

• Παράχωμα πατάτας

• Καταπολέμηση ζιζανίων πατάτας

• Συγκομιδή πατάτας

• Μεθωρίμανση πατάτας