Κουκί
Το κουκί [1] είναι ένα από τα αρχαιότερα όσπρια και καλλιεργείται εδώ και 5000 περίπου χρόνια. Η γεύση του είναι ιδιαίτερα ισχυρή και οι τρόποι μαγειρέματός του πάρα πολλοί. Παρόλα αυτά το κουκί έχει συζητηθεί όσο κανένα άλλο όσπριο από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας σχετικά με το αν είναι καλό να καταναλώνεται.
Τα κουκιά κατάγονται από την Ασία και την Αφρική. Στην Ελλάδα η σπορά τους γίνεται το μήνα Οκτώβρη ενώ η συγκομιδή τους το Πάσχα όταν πρόκειται για νωπά κουκιά ενώ για ξερά τον Ιούνιο. Τα κουκιά μαγειρεύονται με πολλούς τρόπους και προσφέρονται για κατανάλωση όλες τις εποχές του χρόνου παρέχοντάς μας έτσι όλα τα διατροφικά οφέλη τους.
Τα κουκιά [2] μαγειρεύονται είτε χλωρά είτε ξερά. Αν θέλουμε να τα καταναλώσουμε χλωρά, τα μαζεύουμε 10 μέρες μετά το δέσιμο του καρπού – περίπου 85 μέρες μετά τη φύτευση. Αν οι λοβοί έχουν αρχίσει να κιτρινίζουν, τότε αφήνουμε τα κουκιά να ωριμάσουν για να τα μαζέψουμε όταν οι λοβοί αρχίσουν να ζαρώνουν. Οι περισσότεροι προτιμούν τα τρυφερά πράσινα κουκιά ως λαχανικά και όχι τα ξερά που είναι πια όσπρια. Οι μικροί ανώριμοι λοβοί τρώγονται ολόκληροι ακριβώς όπως τα φρέσκα φασολάκια. Συνήθως όμως οι καρποί αφαιρούνται και χρησιμοποιούνται μόνο αυτοί στο μαγείρεμα.
Θρεπτική αξία κουκιών
Τα κουκιά είναι ένα όσπριο με μεγάλη διατροφική αξία. Πιο συγκεκριμένα, περιέχουν:
- Τα βρασμένα κουκιά περιέχουν λίγες θερμίδες, μόνο 48 ανά 100 γρ.
- Περιέχουν μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών.
- Περιέχουν Βιταμίνη Α, φλαβονοειδή και καροτενοειδή όπως η λουτείνη και η ζεαξανθίνη που μας προστατεύουν από τις ελεύθερες ρίζες και την πρόωρη γήρανση.
- Περιέχουν φολικό οξύ, ένα ιδιαίτεροα οφέλημο συστατικό για την πρόληψη του σύνδρομου του νευρικού σωλήνα.
- Περιέχουν τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β: Β6 (πυριδοξίνη), Β1 (θειαμίνη).
- Περιέχουν Βιταμίνη C.
- Περιέχουν σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, απαραίτητα στοιχεία για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού.
- Περιέχουν το αμινοξύ L-dopa (ντοπαμίνη) που βοηθάει στη μείωση των συμπτωμάτων της νόσου του Parkinson καθώς λειτουργεί ως νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο.
Παρότι όμως τα κουκιά μας παρέχουν όλα τα παραπάνω οφέλημα συστατικά για την υγεία μας, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όταν αυτά καταναλώνονται από άτομα που πάσχουν από ανεπάρκεια ενζύμου G6PD μπορούν να προκαλέσουν μία πολύ επικίνδυνη κατάσταση γνωστή ως κυαμισμός και γι' αυτό η κατανάλωσή τους από αυτά τα άτομα απαγορεύεται.
Επίσης καλό θα ήταν να μην υπερκαταναλώνουμε τα κουκιά διότι η υψηλή τους περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες μπορεί να μας δημιουργήσει στομαχικές και εντερικές διαταρραχές.
Κυαμισμός ή Κυάμωση
Η κατανάλωση κουκιών, κυρίως φρέσκων, έχει συνδεθεί με μια αιμολυτική ασθένεια που ονομάζεται κυαμισμός ή κυάμωση (κύαμοι είναι η αρχαιοελληνική ονομασία των κουκιών). Η ασθένεια αυτή είναι γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη, οφείλεται στην έλλειψη του ενζύμου G6PD ή G6PDH και νοσούν απ’ αυτή το 4–5% των αρρένων παγκοσμίως. Τα συμπτώματα δεν προκαλούνται μόνο από κουκιά, αλλά και από φάρμακα όπως ασπιρίνη, κινίνη κ.ά., καθώς και από λοιμώξεις όπως τύφος, ηπατίτιδα κλπ.
Οι περισσότεροι πάσχοντες σήμερα το ξέρουν, καθώς από το 1974 γίνεται νεογνικό screening μετά τη γέννηση των παιδιών από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού (Εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών). Συνεπώς, όσοι πάσχουν από κυάμωση δεν πρέπει να τρώνε κουκιά. Ισχύει ακόμα το ιπποκρατικό “κυάμων απέχετε”.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το σύνδεσμο που ακολουθεί. Κυάμωση.
