Σπορά κουκιάς
Η εποχή σποράς, σε κάθε περιοχή, καθορίζεται από τις θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του χειμώνα και από την αντοχή της ποικιλίας στις χαμηλές θερμοκρασίες. Συνιστάται η πρώιμη φθινοπωρινή σπορά, γιατί τα κάπως ανεπτυγμένα φυτά κουκιάς παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντοχή στο κρύο. Επειδή όμως η πρώιμη σπορά συνοδεύεται και από την πρώιμη άνθηση, η εποχή σποράς θα πρέπει να σχετίζεται με την εποχή των ανοιξιάτικων παγετών. Δηλαδή αν σε μία περιοχή εμφανίζονται συχνά όψιμοι ανοιξιάτικοι παγετοί, η σπορά το φθινόπωρο θα πρέπει να καθυστερήσει, για να προστατευθούν τα άνθη από τις χαμηλές θερμοκρασίες, στις οποίες είναι ευαίσθητα.
Για τη χώρα μας καταλληλότερες είναι οι χειμερινές ποικιλίες οι οποίες συνιστάται να σπέρνονται από 20 Οκτωβρίου έως 10 Νοεμβρίου. Στις νοτιότερες περιοχές, όπου οι θερμοκρασίες δεν πέφτουν πολύ κατά τη διάρκεια του χειμώνα και η καλλιέργεια γίνεται για τη συγκομιδή χλωρών λοβών προς το τέλος του χειμώνα η σπορά μπορεί να γίνει από το Σεπτέμβριο μήνα. Η εαρινή σπορά γίνεται από το τέλος Φεβρουαρίου μέχρι το τέλος Μαρτίου. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η καθυστέρηση που παρατηρείται στο φύτρωμα των σπόρων.
Ως προς τις αποστάσεις σποράς μεταξύ των γραμμών, τα κουκιά μπορούν να καλλιεργηθούν ως σκαλιστική καλλιέργεια (50-60cm) και ως πυκνή καλλιέργεια (20-30cm). Πλεονεκτεί η πυκνή καλλιέργεια. Οι αποστάσεις πρέπει να είναι μεγαλύτερες στη φθινοπωρινή σπορά (συνήθως 30-35cm) και στις μεγαλόσπερμες ποικιλίες και μιρκότερες (συνήθως 20cm) στην ανοιξιάτικη και στις μικρόσπερμες. Στην ανοιξιάτικη σπορά η ανάπτυξη των φυτών είναι επριορισμένη, οπότε η μεγαλύτερη πυκνότητα δίνει υψηλότερη απόδοση. Επίσης μεγαλύτερες αποστάσεις εφαρμόζονται όταν ο έλεγχος των ζιζανίων γίνεται με σκάλισμα (τσάπα ή μηχανικό σκαληστήρι). Οι συνιστώμενες για τη χώρα μας αποστάσεις για τις μεγαλόσπερμες ποικιλίες είναι 25-30cm και για τις μικρόσπερμες κτηνοτροφικές 25cm.
Η ποσότητα σπόρου εξαρτάται από το μέγεθός του. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται μέχρι 25kg σπόρου/στρ. για τις μεγαλόσπερμες και μέχρι 17,7kg σπόρου/στρ. για τις μικρόσπερμες. Πολλές φορές, παρ' όλο ότι η πυκνή σπορά δίνει μεγαλύτερη απόδοση, χρησιμοποιείται μικρότερη ποσότητα σπόρου από την άριστη λόγω του μεγάλου κόστου αγοράς του. Για τις ποικιλίες που καλλιεργούνται στη χώρα μας, καταλληλότερες ποσότητες θεωρούνται τα 15-17kg σπόρου/στρ. για τις μεγαλόσπερμες και 11kg/στρ. για τις μικρόσπερμες. Μεγαλύτερη πυκνότητα συνιστάται όταν η καλλιέργεια προορίζεται για παραγωγή χλωρομάζας (σανός, ενσίρωση) και για χλωρή λίπανση.
Η σπορά γίνεται συνήθως με τις σπαρτικές μηχανές των χειμερινών σιτηρών ή του καλαμποκιού, μετά από κατάλληλη προσαρμογή, παρ' όλο ότι σε μερικές χώρες σπέρνουν και με το χέρι. Σπουδαίο ρόλο στην επιτυχία του φυτρώματος παίζει το βάθος σποράς. Ο σπόρος πρέπει να τοποθετείται σε βάθος 8-10cm, καθόσον ο σκληρός, ξηρός σπόρος, χρειάζεται μεγάλο διάστημα για να απορροφήσει υγρασία και να φυτρώσει. Εάν σπαρέι επιφανειακά, η υγρασία του εδάφους δεν του είναι επαρκής. Για παραγωγή χλωρομάζας τα κουκιά μπορούν να καλλιεργηθούν είτε μόνα τους, είτε σε συγκαλλιέργεια με βίκο, κριθάρι ή βρώμη.
Περιποιήσεις μετά τη σπορά
Ο έλεγχος των ζιζανίων είναι απαραίτητος, γιατί τα κουκιά στο νεαρό στάδιο υφίστανται ισχυρό ανταγωνισμό από τα ζιζάνια. Τα κουκιά προσβάλλονται από την οροβάγχη. Για την καλλιέργεια των κουκιών συνιστάται να αποφεύγονται, εάν είναι δυνατόν, αγροί με πολλά ζιζάνια. Για την αντιμετώπιση των ζιζανίων χρησιμοποιούνται καλλιεργητικά μέσα και ζιζανιοκτόνα. Μηχανική καταστροφή με τη χρησιμοποίηση φρέζας ή καλλιεργητή γίνεται όταν οι αποστάσεις σποράς μεταξύ των γραμμών είναι αρκετά μεγάλες, ώστε να επιτρέπουν τη λειτουργία τους. Τα ζιζανιοκτόνα εφαρμόζονται προσπαρτικά με ανσωμάτωση, κυρίως όμως προφυτρωτικά ή μεταφυτρωτικά.
Τα κουκιά επωφελούνται από την άρδευση πριν και κατά τη διάρκεια της άνθησης κυρίως τις χρονιές με ξηροθερμικές συνθήκες κατά την άνοιξη. Στην χώρα μας όμως τα κτηνοτροφικά κουκιά και σε ορισμένες περιπτώσεις και τα λαχανοκομικά κουκιά καλλιεργούνται σε αγρούς που δεν υπάρχει δυνατότητα άρδευσης, οπότε η απόδοση εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις.
Η τοποθέτηση μιας κυψέλης ανά 10 στρ. καλλιέργειας, όταν ο φυσικός πληθυσμός των μελισσών είναι μικρός, βοηθά τη σταυρογονιμοποίηση και αυξάνει την απόδοση.
