Ασθένεια ηλίανθου Σκωρίαση
Η σκωρίαση αποτελεί μία από τις σοβαρότερες ασθένειες του ηλίανθου και οφείλεται στον μύκητα Puccinia helianthi. Η σκωρίαση του ηλιάνθου έχει εμφανιστεί τόσο σε καλλιεργημένο όσο και σε άγριο ηλίανθο. Η σκωρίαση εμφανίζεται σε όλες τις περιοχές όπου καλλιεργείται ηλίανθος. Μπορεί να μειώσει την παραγωγή καθώς και το ελαιώδες περιεχόμενο, το μέγεθος του σπόρου, το βάρος και την αναλογία βάρους πυρήνα-φλοιού. Οι καλλιέργειες ευπαθών υβριδίων γενικά υφίστανται σοβαρότερες ζημιές από τη σκωρίαση, απ’ ό,τι οι πιο πρώιμες καλλιέργειες.
Τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας συνήθως εμφανίζονται όταν ο ηλίανθος είναι στην άνθιση, ή αμέσως μετά την άνθιση. Φλύκταινες χρώματος κανελί εμφανίζονται πρώτα στα κάτω φύλλα, ύστερα στα πάνω, και τέλος σε μίσχους, μισχίδια και στο πίσω μέρος της κεφαλής του άνθους. Οι ουρηδιακές φλύκταινες εμφανίζονται τόσο στην επάνω όσο και στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, και είναι κάπως κυκλικά. Αρκετές φλύκταινες ενώνονται σε μια πολύ μεγαλύτερη, ακανόνιστου σχήματος, επιθετική φλύκταινα. Οι φλύκταινες ενδέχεται να περικλείονται από μία κιτρινωπή γραμμή. Οι ουρηδιακές φλύκταινες περιέχουν ουρηδιοσπόρους, συχνά αναφέρονται ως καλοκαιρινοί σπόροι, που είναι το αναπαραγωγικό στάδιο. Οι ουρηδιόσποροι εύκολα ελευθερώνονται από τις φλύκταινες και μπορεί να τις μεταφέρει ο άνεμος σε μεγάλες αποστάσεις. Τα φύλλα που έχουν προσβληθεί από πολλές φλύκταινες ξεραίνονται λόγω της απώλειας νερού μέσα από τη σχισμένη επιφάνεια του φύλλου. Μόλις κρυώσει ο καιρός, οι ουρηδιακές φλύκταινες αλλάζουν και μετατρέπονται σε θήκες σπόρων, χαρακτηριστικά σκούρες καφέ ή μαύρες, και περιέχουν τελιοσπόρους. Οι μαύροι τελιόσποροι δεν απελευθερώνονται εύκολα από το φύλλο.
Ο μύκητας διαχειμάζει στα υπολείμματα του φυτού με μορφή τελιοσπόρων. Στις αρχές της άνοιξης οι τελιόσποροι βλασταίνουν για να παραγάγουν βασιδιοσπόρους που μολύνουν τα φυντάνια του ηλίανθου, ακόμα και του άγριου ηλίανθου. Μετά την αρχική μόλυνση, σχηματίζονται τα πυκνία και οι φλύκταινες στα φύλλα. Οι σπόροι των aecia, που παράγονται στα aecia, διαχέονται μέσω του ανέμου στις εμπορικές καλλιέργειες ηλιάνθου όπου αρχίζουν να δημιουργούν φλύκταινες. Η σκωρίαση πολλαπλασιάζεται ταχύτατα κάτω από ευνοϊκές συνθήκες. Οι ευνοϊκές συνθήκες για τη μόλυνση είναι τα ελεύθερα νερά στα φύλλα, είτε από βροχή είτε λόγω δροσιάς και η θερμότητα. Μεγάλα ποσοστά αζώτου και εκτεταμένο φύλλωμα θα αυξήσουν τη θερμοκρασία και θα ευνοήσουν την ανάπτυξη της σκωρίασης.
Ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για να αποφευχθούν οι απώλειες από τη σκωρίαση είναι η χρήση ανθεκτικών υβριδίων. Τα μέτρα διαχείρισης που ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο απωλειών περιλαμβάνουν την καταστροφή των τυχαίων φυτών ηλίανθου και του άγριου, ετήσιου ηλίανθου που εμφανιζονται κοντά στους αγρούς του καλλιεργημένου ηλίανθου ήδη από την άνοιξη ή όσο το δυνατό νωρίτερα, και η εναλλαγή με άλλες καλλιέργειες. Θα πρέπει να αποφευχθεί η φύτευση μεγάλων ποσοτήτων ευπαθών υβριδίων σε μία περιοχή. Υψηλή ποσότητα αζώτου στα λιπάσματα και πυκνότητα φυτών ενισχύουν τη σοβαρότητα της ασθένειας, γι’αυτό τέτοιες πρακτικές πρέπει να ελαχιστοποιούνται. Η ασθένεια περιορίζεται και από την πρώιμη σπορά. Τελευταία εναλλακτική λύση πρέπει να θεωρείται η χρήση μυκητοκτόνων. Η εφαρμογή τους πρέπει να γίνεται όταν η σκωρίαση εμφανίζεται νωρίς στα πλαίσια της αναπτυξιακής περιόδου.
