Ασθένειες πεπονιάς θερμοκηπίου

Τόσο το φυτό, όσο και οι καρποί είναι ευπαθείς στις ασθένειες, αρκετές από τις οποίες μπορεί να προληφθούν ή να μειωθούν σημαντικά εάν τηρηθούν τα ενδεικνυόμενα μέτρα υγιεινής, όπως π.χ. απολύμανση του εδάφους, απολύμανση του σπόρου, προληπτικοί και θεραπευτικοί ψεκασμοί κ.λπ.

Προσβολές απο μύκητες Ωίδιο, Εrysiphe cichoracearum Sphaerotheca fuliginea Προσβάλλει τα φύλλα και τους βλαστούς, οι επιφάνειες των οποίων καλύπτονται από λευκό μυκήλιο και σπορία. Μετά από σοβαρή προσβολή τα φυτά αδυνατίζουν και αναστέλλουν την ανάπτυξη τους. Η ασθένεια γίνεται πιο σοβαρή σε ξηρικές συνθήκες καλλιέργειας. Υπάρχουν ποικιλίες πεπονιάς πιο ανθεκτικές στο ωίδιο, αλλά η ανθεκτικότητα συνήθως περιορίζεται σε μια ή δυο φυλές του παθογόνου. Αντιμετωπίζεται με ανθεκτικές ποικιλίες και με ψεκασμό με ειδικά ωιδιοκτόνα φυτοφάρμακα.

Περονόσπορος, Pseudoperonospora cubensis Προσβάλλει τα φύλλα κατά τη θερμή και υγρή περίοδο. Τα φυτά προστατεύονται με προληπτικούς ψεκασμούς κάθε 10 ημέρες ή, σε περίπτωση προσβολής, με θεραπευτικούς ψεκασμούς με τα κατάλληλα μυκητοκτόνα.

Φαιά σήψη, Botrytis cinerea Προσβάλλει βλαστούς, φύλλα και καρπούς. Δεν εμφανίζονται σοβαρές προσβολές, αν επικρατούν καλές συνθήκες εξαερισμού και χαμηλή υγρασία στο θερμοκήπιο.

Ανθράκωση, Colletotrichum Iagenarium C. orbiculare Προσβάλλει όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού. Στα φύλλα και τους καρπούς εμφανίζεται υπό μορφή μικρών (διαμέτρου 1-2εκ.) κιτρινωπών ή υδαρών κηλίδων. Οι κηλίδες στους καρπούς γίνονται στη συνέχεια σκοτεινού χρώματος, στρογγυλές και καθιζάνουν. Η ανάπτυξή τους ευνοείται όταν η θερμοκρασία κυμαίνεται γύρω στους 25⁰C. Ο μύκητας μεταδίδεται δια του εδάφους, με το σπόρο και από άλλα προσβεβλημένα φυτά. Μπορεί να εμφανιστεί υπό επιδημική μορφή. Αποφεύγεται ή περιορίζεται με την αμειψισπορά, την απολύμανση εδάφους και σπόρων, με λήψη μέτρων υγιεινής στα θερμοκήπια και με συχνούς προληπτικούς και θεραπευτικούς ψεκασμούς, μετά το σχηματισμό των βλαστών του φυτού.

Αδρομυκώσεις, Fusarium oxysporum f.sp. melonis Παθογόνο εδάφους, προσβάλλει αρχικά τις ρίζες και στη συνέχεια αναπτύσσεται στους βλαστούς στους οποίους προκαλεί σκούρο χρωματισμό. Προσβολή νεαρών φυτών (όταν βλαστάνουν) προκαλεί τη σήψη τους πριν ακόμη εμφανιστούν στην επιφάνεια του εδάφους. Προσβολή σε ανεπτυγμένα φυτά έχει σαν αποτέλεσμα τον περιορισμό της ανάπτυξης, κιτρίνισμα, την μάρανση του φυτού και τελικά την ξήρανση. Τομή στη βάση του φυτού δείχνει το σκοτεινό χαρακτηριστικό δακτύλιο του φουζάριου. Για τον έλεγχο της ασθένειας μπορεί να εφαρμοστεί 3ετής-5ετής αμειψισπορά, φύτευση ανθεκτικών ποικιλίων, με την απολύμανση του εδάφους, κατά προτίμηση με ατμό αλλά και με χημικά μέσα. Για τον περιορισμό της εξάπλωσης όταν εμφανιστεί σε μια καλλιέργεια, τα προσβεβλημένα φυτά πρέπει να απομακρύνονται αμέσως μόλις διαγνωστεί η προσβολή και η προσβεβλημένη περιοχή να απολυμααίνεται με πότισμα με ειδικό φυτοφάρμακο (π.χ. benomyl κ.α.). Για την αντιμετώπιση των αδρομυκώσεων και άλλων παθογόνων εδάφους εφαρμόζεται, σε όλο και μεγαλύτερη κλίμακα σε εμπορική βάση, ο εμβολιασμός των καλλιεργούμενων ποικιλίων και υβριδίων σε ανθεκτικά υποκείμενα, όπως το ΤΖ 148 (υβρίδιο μεταξύ Cucurbita maxima x Cucurbita moschata). Το Power F1 και το Citrullus colocynthis (L) Schard.

Phomopsis Mycosphaerella melonis Παθογόνα εδάφους που θα πρέπει να καταπολεμούνται πριν τη φύτευση με απολύμανση του εδάφους, ώστε να αποφεύγεται η δυνατότητα πρόκλησης ζημιάς.

Macrosporium cucumerinum Προκαλεί νεκρωτικές κηλίδες στα φύλλα.

Βακτηριακή μάρανση, Erwinia traheiphila Τα πρώτα συμπτώματα της προσβολής εμφανίζονται σε μερικά φύλλα που παρουσιάζουν μάρανση, αργότερα ακολουθεί γενική μάρανση του φυτού και θάνατος. Το βακτήριο αναπτύσσεται και καταλαμβάνει τα αγγεία των ριζών, βλαστών και φύλλων. Σε τομή προσβεβλημένου φυτού εξέρχεται μια άσπρη βακτηριακή μάζα από τα αγγεία του φυτού. Το βακτήριο μεταδίδεται από τα έντομα Diabrotica undecimpunctata και Αcalymma vittata, στο σώμα των οποίων και διαχειμάζει. Επίσης μεταφέρεται από προσβεβλημένο φυτό σε υγιές φυτό. Έλεγχος του βακτηρίου γίνεται με τη συστηματική καταπολέμηση των εντόμων, ακόμη και με προληπτικούς ψεκασμούς, μόλις τα φυτά εμφανιστούν πάνω από το έδαφος. Επίσης, συνιστάται η αφαίρεση, απομάκρυνση και καταστροφή των προσβεβλημένων φυτών μόλις εμφανιστεί η ασθένεια.

Προσβολές από Ιούς Μωσαϊκό της πεπονιάς, ΜΜV Τα προσβεβλημένα φύλλα αρχικά εμφανίζουν ένα βαθύ πρασινωπό χρωματισμό γύρω από τα κεντρικά νεύρα των φύλλων και αργότερα εμφανίζονται κιτρινωπές και πρασινωπές κηλίδες με μορφή μωσαϊκού. Μερικά φύλλα, παράλληλα, μπορεί να εμφανίσουν ανώμαλη επιφάνεια και παραμορφώσεις. Τα άνθη των προσβεβλημένων φυτών συχνά παραμορφώνονται και αυτά και αποτυχαίνουν να καρποδέσουν. Ο ιός αυτός προσβάλλει και άλλα είδη της οικογένειας των κολοκυνθοειδών. Μεταδίδεται με το σπόρο, με τις αφίδες και το έδαφος. Στην περίπτωση του προσβεβλημένου σπόρου, εάν αυτός ο σπόρος είναι "φρέσκος", δηλαδή μικρής ηλικία, τότε η προσβολή ανέρχεται σε ποσοστό 95%, ενώ σε προσβεβλημένο σπόρο ηλικίας 3 ετών το ποσοστό προσβολής πέφτει στο 5%. Χρήση υγιούς σπόρου ελεύθερου από την ίωση, σε αποστειρωμένο υπόστρωμα ή έδαφος, εξασφαλίζει φυτά υγιή αλλά δεν αποκλείει τη μετάδοση της ίωσης αργότερα με τις αφίδες, όταν υπάρχει πηγή μόλυνσης. Προσβεβλημένα φυτά αφαιρούνται και καταστρέφονται μόνον αν διαγνωστεί η ίωση. Η εφαρμογή εντομοκτόνων για έλεγχο των αφίδων, αν και περιορίζει τις πιθανότητες προσβολής, εν τούτοις δεν τις αποκλείει. Θα πρέπει να προτιμώνται οι ποικιλίες που είναι ανθεκτικές στις ιώσεις. Απαραίτητη είναι η απολύμανση του εδάφους και αν είναι δυνατόν, η εφαρμογή αμειψισποράς.

Μωσαϊκό της αγγουριάς CMV1 Τα νεαρά φύλλα του φυτού παραμένουν υπανάπτυκτα, παραμορφώνονται και αποκτούν την μωσαϊκή εμφάνιση του κίτρινου και ανοικτού πράσινου χρωματισμού. Προσβολή στους καρπούς, προκαλεί παραμορφώσεις και η εξωτερική τους επιφάνεια παρουσιάζει στικτό χρωματισμό. Ο ιός αυτός μεταδίδεται δια του εδάφους και των αφίδων. Θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα, όπως και στην προηγούμενη περίπτωση.

Ίωση κορυφής (Curly top=BCTV) Τα προσβεβλημένα νεαρά φύλλα παραμορφώνονται, γίνονται "σγουρά", σκληρά και η ανάπτυξη τους σταματά, ενώ τα παλαιά φύλλα κιτρινίζουν. Ο ιός μεταδίδεται με τους φυλλορίκτες. Για τον έλεγχο της ίωσης αυτής, θα πρέπει να καταπολεμηθεί το μέσο μετάδοσης δηλαδή οι φυλλορίκτες με τα κατάλληλα εντομοκτόνα φάρμακα.

Φυσιολογικές ανωμαλίες Σχίσιμο καρπού Αρκετά σύνηθες φαινόμενο, όταν εφαρμόζονται ακανόνιστα ποτίσματα και όταν δίνεται πλούσιο πότισμα κατά την ωρίμανση, μετά από περιόδους διακοπής ή περιορισμού του νερού άρδευσης. Επίσης, απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας, όπως και υψηλή υγρασία στο θερμοκήπιο, συμβάλλουν στο σχίσιμο των καρπών. Δεν εμφανίζουν όλες οι ποικιλίες την ίδια ευπάθεια στο σχίσιμο. Για την αποφυγή ή περιορισμό του σχισίματος θα πρέπει να προσεχθεί το πότισμα, ιδιαίτερα όταν οι καρποί βρίσκονται στο στάδιο της ωρίμανσης (λίγο νερό) και αερισμός του θερμοκηπίου για μείωση της υγρασίας και θερμοκρασίας.

Ηλιόκαυμα Αν και σπάνια, παρουσιάζονται καρποί με εμφανή συμπτώματα ηλιοκαύματος εν τούτοις, όταν η ηλιοφάνεια είναι έντονη και οι καρποί εκτεθειμένοι, τότε το φαινόμενο παρουσιάζεται πιο έντονο, με οικονιμική σημασία, ιδίως στις ποικιλίες που έχουν λεία εξωτερική επιφάνεια.