Ατρακτυλίδα φυτό

Η ατρακτυλίδα καλλιεργείται στην Ινδία αλλά και στο Πακιστάν , το Αφγανιστάν, το Ιράν, την Β.Αφρική και τη Αυστραλία. Στις ΗΠΑ, καταλαμβάνει περίπου 1 εκατομύριο στρέμματα. Στην χώρα μας έχει καλλιεργηθεί δοκιμαστικά.

Χρησιμότητα και τεχνολογική σημασία Η ατρακτυλίδα καλλιεργείται για τα ελαιούχα σπἐρματα της . Το λάδι χρησιμοποιείται στην βιομηχανία για τη παρασκευή χρωμάτων, σαπουνιών και βερνικιών. Είναι ομως και βρώσιμο απο τον άνθρωπο , πλούσιο σε πολυακόρεστα , περισσότερο απο τα άλλα φυτικά λάδια. Οι σπόροι της είναι πλούσιοι σε πρωτείνη, με την περιεκτικότητα να φτάνει το 25-50% όταν αποφλοιωθούν. Τα άνθη της περιέχουν μία κόκκινη χρωστική , την καρδαμίνη που για πολλά χρόνια την χρησιμοποιούσαν για την βαφή υφασμάτων. Η περιεκτικότητα σε λάδι ανέρχεται το 32-40%.

Περιγραφή του φυτού. Είναι φυτό ετήσιο , με βαθύ και πλούσιο ριζικό σύστημα ύψους το πολύ 1 μέτρο. Τα φύλλα και τα εξωτερικά βράκτια των ταξιανθιών στις περισσότερες ποικιλίες έχουν κοντά αγκάθια. Για αυτό η ατρακτυλίδα χρησιμοποιείτια ως κτηνοτροφικό φυτό και χορηγείται στα ζώα ως χλωρή νόμη, αυτό γίνεται όταν τα φυτά είναι νεαρά και τα αγκάθια δεν έχουν σχηματιστεί ακόμα. Οι ταξιανθίες σχηματίζονται στην κορυφή των κλάδων , έχουν σχήμα σφαιρικό και διάμετρο μέχρι 4 εκατοστά. Τα άνθη ποικίλουν σε χρωματισμό από το άσπρο , κίτρινο , πορτοκαλί ώς κόκκινο. Οι σπόροι έχουν χρώμα ασπρό ή κιτρινωπό. Μοιάζουν με τους σπόρους του ηλίανθου είναι όμως μικρότεροι και το περικάρπιο τους είναι πιό σκληρό. Φυτρώνουν με αύξηση του υποκοτυλίου.

Βιολογικός κύκλος. Μετά το φύτρωμα, τα νεαρά φυτά παίρνουν την μορφή ροζέτας μοιάζουν δηλαδή με μικρό ρόδι, στάδιο με το οποίο περνούν το χειμώνα , αν σπαρθούν το φθινόπωρο. Στην ανοιξιάτικη σπορά το στάδιο της ροζέτας διαρκεί λίγες εβδομάδες και μετά εκπτύσσονται τα στελέχη.

Εδαφοκλιματικές απαιτήσεις

Η ατρακτυλίδα, προτιμά τα θερμά , ξηρά κλίματα με αρκετή υγρασία στο έδαφος. Η απαραίτητη θερμοκρασία για το φύτρωμα του σπόρου είναι 5ο C. Σπέρνεται το φθινόπωρο και τη άνοιξη. Στην χώρα μας, προσιδιάζει η φθινοπωρινή σπορά. Στην ανοιξιάτικη σπορά η περίοδος ανάπτυξης διαρκεί έως 150 ημέρες ενώ στην φθινοπωρινή διαρκεί περίπου 200 ημέρες. Το φυτό αντέχει την ξηρασία γιατί έχει βαθύ ριζικό σύστημα που την βοηθά να αποδίδει και σε εδάφη άγονα. Οι ανάγκες σε νερό σε όλη την διάρκεια του βιολογικού της κύκλου φτάνουν μεχρι τα 400 χιλιοστά. Προτιμά εδάφη γόνιμα, βαθιά, μεγάλης υδατοικανόητας και με απόθεμα υγρασίας ή υψηλή στάθμη του νερού.

Σπορά. Σπέρνεται το φθινόπωρο κυρίως σε ζεστές περιοχές ή την άνοιξη σε πιό βόρειες περιοχές. Γίνεται σε γραμμές , με αποστάσεις μεταξύ τους από 45-70 εκατοστα και απαιτούμενη ποσότητα σπόρου 2-4 κιλά ανά στρέμμα.

Kαλλιεργητικες φροντίδες

Καταπολέμηση των ζιζανίων. Γίνεται είτε με καλή κατεργασία του εδάφους είτε με αμειψισπορά. Σε ότι αφορά την χημική ζιζανιοκτονία, υπάρχουν μεταφυτρωτικά και προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα.

Λίπανση. Είναι αποτελεσματική εάν η καλλιέργεια είναι αρδευόμενη. Τοτε χορηγούνται 5-10 μονάδες αζώτου άνα στρέμμα σε μορφή αμμωνιακή και άν χρειάζεται φώσφορος, γύρω στις 2-3 μονάδες. Το άζωτο μειώνει την περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι , η αύξηση ομως της απόδοσης σε σπόρο υπερκαλύπτει την διαφορά.

Άρδευση. Όταν η υγρασία δεν επαρκεί, χρειάζεται άρδευση για μία ικανοποιητική παραγωγή. Συνίσταται η άρδευση να γίνεται με αυλάκια ενώ κατάκλυση και καταιωνισμός πρέπει να αποφεύγονται. Γίνονται 1-3 αρδεύσεις πρίν και μετά την άνθιση που οι ανάγκες σε νερό είναι αυξημένες.

Συγκομιδή. Η συγκομιδή γίνεται οταν ο σπόρος είναι σκληρός και ξηρός. Επειδή τα φυτά δεν πλαγιάζουν και οι σπόροι δεν τινάζουν και δεν τους τρώνε τα πουλιά, η συγκομιδή μπορεί να καθυστερήσει και γίνεται συνήθως με τις θεριζοαλωνιστικες μηχανές του σιταριού.