Στρατηγική Ε.Ε από το αγρόκτημα στο πιάτο

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία: [1] καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Χαρτογραφεί μια νέα, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς στρατηγική ανάπτυξης για την τόνωση της οικονομίας, τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων και τη φροντίδα της φύσης, χωρίς να μείνει κανείς στο περιθώριο.

Η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο»: βρίσκεται στο επίκεντρο της Πράσινης Συμφωνίας. Απαντά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων με ολοκληρωμένο τρόπο και αναγνωρίζει τη στενή σχέση μεταξύ υγιών ανθρώπων, υγιών κοινωνιών και υγιούς πλανήτη.

Στόχος της εν λόγω στρατηγικής είναι:

• να εξασφαλίσει ότι η αλυσίδα τροφίμων, έχει ουδέτερο ή θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, με διατήρηση και αποκατάσταση των χερσαίων, υδατικών και θαλάσσιων πόρων από τους οποίους εξαρτάται το επισιτιστικό σύστημα
• να συμβάλει στην άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής και να προσαρμοστεί στις επιπτώσεις της
• να προστατεύσει το έδαφος, τα ύδατα, τον αέρα και την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων και να αναστρέψει την απώλεια της βιοποικιλότητας
• να προστατεύσει την επισιτιστική ασφάλεια, τη διατροφή και τη δημόσια υγεία —εξασφαλίζοντας ότι όλοι έχουν πρόσβαση σε επαρκή, θρεπτικά και βιώσιμα τρόφιμα για τα οποία τηρούνται υψηλά πρότυπα όσον αφορά την ασφάλεια και την ποιότητα, την υγεία των φυτών και την υγεία και την καλή μεταχείριση των ζώων, και τα οποία παράλληλα ανταποκρίνονται στις διατροφικές ανάγκες και προτιμήσεις και
• να διατηρήσει τα τρόφιμα σε οικονομικά προσιτά επίπεδα, δημιουργώντας παράλληλα δίκαιες οικονομικές αποδόσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού, ώστε, τελικά, τα πιο βιώσιμα τρόφιμα να γίνουν και τα πιο προσιτά από οικονομική άποψη, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα του τομέα εφοδιασμού της ΕΕ, προωθώντας το δίκαιο εμπόριο, δημιουργώντας νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και διασφαλίζοντας την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς και την υγεία και ασφάλεια στην εργασία.

Στο πλαίσιο αυτό οι δράσεις που προκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι οι ακόλουθες:

• Εφαρμογή γεωργικών πρακτικών για την απομάκρυνση του CO2 από την ατμόσφαιρα
• Παραγωγή βιολογικών λιπασμάτων, πρωτεϊνούχων ζωοτροφών, βιοενέργειας και βιοχημικών προϊόντων
• Μείωση εκπομπών μεθανίου από την κτηνοτροφία, με την ανάπτυξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την επένδυση σε αναερόβια χωνευτήρια για την παραγωγή βιοαερίου, κυρίως από κοπριά.
• Τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών σε αγροτόσπιτα και αχυρώνες
• Περαιτέρω μείωση της συνολικής χρήσης και του κινδύνου από τα χημικά φυτοφάρμακα κατά 50 % έως το 2030.
• Μείωση της χρήσης λιπασμάτων τουλάχιστον κατά 20 % έως το 2030.
• Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εκτός του CO2 (μεθάνιο και υποξείδιο του αζώτου)
• Μείωση των συνολικών πωλήσεων αντιμικροβιακών φαρμάκων στην ΕΕ για τα εκτρεφόμενα ζώα και τις υδατοκαλλιέργειες κατά 50 % έως το 2030.
• Διασφάλιση υψηλότερου επιπέδου καλής μεταχείριση των ζώων
• Διασφάλιση της προστασία και της ποικιλομορφίας των σπόρων
• Περαιτέρω προώθηση της βιολογικής γεωργίας με στόχο η βιολογική καλλιέργεια να ανέλθει σε τουλάχιστον το 25 % της γεωργικής γης της ΕΕ έως το 2030 και για σημαντική αύξηση της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας.

• Νέο πλαίσιο αύξησης της βιωσιμότητας των παραγωγών τροφίμων, το οποίο θα συμπληρώνεται από μέτρα που προβλέπονται στη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα.
• Διασφάλιση ότι τηρούνται οι βασικές αρχές που κατοχυρώνονται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ιδίως όσον αφορά τους επισφαλείς, εποχιακούς και αδήλωτους εργαζόμενους.
• Εκπόνηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδίου έκτακτης ανάγκης για τη διασφάλιση της προσφοράς τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας που θα πρέπει να εφαρμόζεται σε περιόδους κρίσης.
• Εκπόνηση ενωσιακού κώδικα δεοντολογίας για την υπεύθυνη επιχειρηματική πρακτική και πρακτική προώθησης των προϊόντων τροφίμων
• Βελτίωση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης, με ένταξη απαίτηση προς τη βιομηχανία τροφίμων για ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στις εταιρικές στρατηγικές.
• Αναθεώρηση της νομοθεσίας για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα ώστε να βελτιωθεί η ασφάλεια των τροφίμων και η δημόσια υγεία.
• Αναθεώρηση των προτύπων προώθησης προϊόντων και ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου για τις γεωγραφικές ενδείξεις (ΓΕ)
• Παροχή σαφών πληροφοριών στα τρόφιμα που θα διευκολύνει την επιλογή υγιεινού και βιώσιμου τρόπου διατροφής διαμέσου εναρμόνισης της επισήμανσης
• Μείωση κατά το ήμισυ της κατά κεφαλήν σπατάλη τροφίμων σε επίπεδο λιανικής πώλησης και σε επίπεδο καταναλωτών έως το 2030.
• Καταπολέμηση της απάτης στον τομέα των τροφίμων με αυστηρότερα αποτρεπτικά μέτρα και καλύτερους ελέγχους των εισαγωγών

Τα εργαλεία για την επίτευξη των στόχων είναι:

• Η Έρευνα, η καινοτομία, η τεχνολογία και οι επενδύσεις:

1. Στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζων 2020, η Επιτροπή ετοιμάζει πρόσθετη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τις προτεραιότητες της Πράσινης Συμφωνίας το 2020, συνολικού ύψους περίπου 1 δισ. Ευρώ και προτείνει να δαπανηθούν 10 δισ. ευρώ στην έρευνα και καινοτομία για τα τρόφιμα, τη βιοοικονομία, τους φυσικούς πόρους, τη γεωργία, την αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια και το περιβάλλον, καθώς και για τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και για τις λύσεις που βασίζονται στη φύση για τα γεωργικά είδη διατροφής.
2. Επιπλέον θα ενισχυθεί ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας που έχει ως έργο τη «γεωργική παραγωγικότητα και βιωσιμότητα» (EIP-AGRI) στα στρατηγικά σχέδια. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης θα επενδύσει, μέσω έξυπνης εξειδίκευσης, στην καινοτομία και τη συνεργασία κατά μήκος των αξιακών αλυσίδων τροφίμων.
3. Επιπλέον θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε ταχύ ευρυζωνικό διαδίκτυο προκειμένου να είναι δυνατή η ενσωμάτωση της γεωργίας ακριβείας και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, με στόχο η πρόσβαση των γεωργών να είναι 100 % έως το 2025.
4. Τέλος θα διευκολυνθούν οι επενδύσεις για την ενθάρρυνση της καινοτομίας και τη δημιουργία βιώσιμων συστημάτων τροφίμων, διαμέσου του ταμείου InvestEU.

• Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, η ανταλλαγή δεδομένων και γνώσεων και οι δεξιότητες:

1. Η Επιτροπή θα προωθήσει αποτελεσματικά συστήματα γεωργικής γνώσης και καινοτομίας (AKIS).
2. Η Επιτροπή θα προτείνει νομοθεσία για τη μετατροπή του δικτύου γεωργικής λογιστικής πληροφόρησης σε δίκτυο δεδομένων για τη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων με σκοπό επίσης να συλλέξει δεδομένα σχετικά με τους στόχους της στρατηγικής «από το αγρόκτημα στο πιάτο» και της στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα και άλλους δείκτες βιωσιμότητας.
3. Αξιοποίηση του κοινού ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων για τη γεωργία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικής βιωσιμότητας της γεωργίας της ΕΕ μέσω της επεξεργασίας και της ανάλυσης της παραγωγής, της χρήσης της γης, των περιβαλλοντικών και άλλων δεδομένων, επιτρέποντας την ακριβή και εξατομικευμένη εφαρμογή μεθόδων παραγωγής σε επίπεδο εκμετάλλευσης και την παρακολούθηση των επιδόσεων του τομέα, καθώς και μέσω της στήριξης της πρωτοβουλίας για τη χρήση άνθρακα.
4. Αξιοποίηση των προγραμμάτων της ΕΕ Copernicus και Ευρωπαϊκό Δίκτυο Θαλάσσιων Παρατηρήσεων και Δεδομένων (EMODnet) για τη μείωση των κινδύνων των επενδύσεων και την διευκολύνση των βιώσιμων πρακτικών στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας.

ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ:

Η εμπορική πολιτική της ΕΕ: θα πρέπει να συμβάλλει στην ενίσχυση της συνεργασίας με τρίτες χώρες και στην επίτευξη φιλόδοξων δεσμεύσεων σε βασικούς τομείς, όπως:

• η καλή μεταχείριση των ζώων,
• η χρήση φυτοφαρμάκων και
• η καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής.