Λαθούρι φυτό
Με το όνομα λαθούρι [1] (όπου πρόκειται για ετήσιο ποώδες φυτό) είναι γνωστά πολλά είδη, τα οποία ανήκουν στο γένος Lathyrus. Ως κέντρα καταγωγής θεωρούνται η περιοχή της Μεσογείου, η Κεντρική και Ανατολική Ασία. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες, το λαθούρι είναι από τα πρώτα ψυχανθή που καλλιεργήθηκαν από τον άνθρωπο.
Τρία από τα καλλιεργούμενα είδη λαθουριού είχαν κατά καιρούς σημασία για τη χώρα μας: το Lathyrus sativus L. (βρώσιμο λαθούρι), το Lathyrus cicera L. (κτηνοτροφικό λαθούρι) και το Lathyrus ochrus L. (ώχρος λαθούρι). Μερικά είδη λαθουριού καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά φυτά. Γνωστό καλλωπιστικό είδος είναι το Lathyrus odoratus L., κοινώς μοσχομπίζελο. Αρκετά άλλα είδη λαθουριού απαντώνται αυτοφυή στη χώρα μας. Οι καρποί του λαθουριού περιέχουν την τοξική ουσία λαθυρίνη, που σε περίπτωση κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας σπόρων από τα ζώα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές νευρολογικές διαταραχές (λαθυρίαση).
Βοτανικά χαρακτηριστικά λαθουριού
Το λαθούρι είναι ετήσιο ποώδες φυτό. Οι βλαστοί και οι μίσχοι φέρουν πτερύγια.
Βρώσιμο λαθούρι
Το ριζικό σύστημα του βρώσιμου λαθουριού (L. sativus) είναι πασσαλώδες. Η κύρια ρίζα φθάνει σε βάθος 50-70cm και φέρει πολλές δευτερεύουσες ρίζες. Ο βλαστός διακλαδίζεται και η ανάπτυξη του φυτού είναι ημιόρθια και αναρριχώμενη. Το ύψος του φυτού φθάνει τα 40-90cm, ανάλογα με την ποικιλία και τις συνθήκες ανάπτυξης. Τα φύλλα είναι σύνθετα και αποτελούνται από ένα ζεύγος γραμμοειδών φυλλαρίων και από διακλαδιζόμενη έλικα. Τα άνθη εκφύονται μονήρη από τις μασχάλες των φύλλων και έχουν πολύ μακρύ ποδίσκο. Το χρώμα των ανθέων είναι συνήθως λευκό, αλλά επίσης ρόδινο ή κυανοπορφυρό. Οι λοβοί έχουν μήκος 2,5-5cm, είναι πεπλατυσμένοι, λείοι, με δύο φυλλοειδή πτερύγια στη ράχη. Περιέχουν από 1-5 σπόρους. Οι σπόροι είναι γωνιώδεις, κωνικοί και πυραμοειδείς και έχουν χρώμα κιτρινόλευκο ή γκρίζο-καφέ, μερικές φορές σκούρο με στίγματα και ένα μικρό μάτι στο πλατύτερο άκρο.
Κτηνοτροφικό λαθούρι
Η κύρια πασσαλώδης ρίζα του κτηνοτροφικού λαθουριού (L.cicera) φθάνει σε βάθος 80-120cm και έχει λιγότερες δευτερεύουσες ρίζες από το Lathyrus sativus. Το ύψος του φυτού φθάνει τα 30-50cm. Τα φύλλα αποτελούνται από ένα ζεύγος γραμμοειδών ή λογχοειδών φυλλαρίων και φέρουν διακλαδιζόμενη έλικα. Στις μασχάλες των φύλλων απαντάται ένα μόνο άνθος με χρώμα πορτοκαλί-κοκκινωπό και με ποδίσκο βραχύτερο από τα φύλλα. Οι λοβοί έχουν μήκος 3-4cm και στη ράχη τους φέρουν πλατύ αυλάκι. Οι σπόροι είναι λιγότερο γωνιώδεις από εκείνους του Lathyrus sativus, περισσότερο στρογγυλοί και έχουν ανοικτού χρώματος μάτι. Το χρώμα τους είναι αργυρόλευκο-γκριζωπό, διάστικτο με σκούρα στίγματα.
Εδαφοκλιματικές συνθήκες λαθουριού
Το βρώσιμο λαθούρι προσαρμόζεται σε ξηρά κλίματα, παρ' όλο ότι ανέχεται υψηλή βροχόπτωση. Έτσι, καλλιεργείται σε περιοχές με ετήσια βροχόπτωση 320-1360mm. Αντέχει κατάκλυση με νερό περισσότερο από πολλά άλλα είδη ψυχανθών. Είναι ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία. Το κτηνοτροφικό λαθούρι είναι ανθεκτικό στο κρύο και τον παγετό κατά το αρχικό στάδιο ανάπτυξης και καλλιεργείται ως φθινοπωρινό στη ζώνη της Μεσογείου. Φυτρώνει ακόμη και στους 2-3oC. Αναπτυγμένα φυτά αντέχουν μέχρι -12oC. Κατά την περίοδο όμως της άνθησης, θερμοκρασίες λίγο κάτω από το μηδέν είναι δυνατόν να προκαλέσουν σοβαρές καταστροφές. Την άνοιξη είναι ανθεκτικό στην ξηρασία.
Οι εδαφικές τους απαιτήσεις είναι μικρές. Το βρώσιμο λαθούρι προσαρμόζεται σε πτωχά εδάφη, ανέχεται δε βαριά, πηλώδη εδάφη. Είναι ευαίσθητο στην οξύτητα του εδάφους. Το κτηνοτροφικό λαθούρι επίσης προσαρμόζεται σε πτωχά εδάφη, όχι όμως πολύ υγρά ή κορεσμένα με νερό. Γενικά το λαθούρι προτιμά εδάφη με αλκαλικό pH.
Αύξηση και ανάπτυξη του φυτού του λαθουριού
Το λαθούρι έχει υπόγειο φύτρωμα. Είναι φυτό συνεχούς ανάπτυξης, όπως περιγράφηκε για το μπιζέλι και το βίκο. Η ανάπτυξη της βιομάζας ακολουθεί μία σιγμοειδή καμπύλη, με τη μεγαλύτερη ταχύτητα αύξησης μετά την άνθηση και μείωση κοντά στην ωρίμανση. Κατά μέσο όρο παράγει μικρότερη βιομάζα, έχει μικρότερη απόδοση σε καρπό σε σύγκριση με το μπιζέλι και τα κουκιά και οψιμότερη έναρξη άνθησης. Αυτό αποδίδεται στην περιορισμένη βελτίωση που έγινε στο λαθούρι. Ο Thomson και οι συνεργάτες του αξιολογώντας τα αποτελέσματα πειράματος σύγκρισης διαφόρων ειδών ψυχανθών σε περιοχές της Αυστραλίας με μεσογειακό κλίμα, παρατήρησαν ότι στο L.sativus η πορεία της άνθησης και ωρίμανσης των λοβών γινόταν με σχετικά χαμηλό ρυθμό. Οι ερευνητές αυτοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η αύξηση της απόδοσης στο λαθούρι στα επίπεδα άλλων ψυχανθών μπορεί να επιτευχθεί με την επιλογή γενοτύπων που παρουσιάζουν:
- πρώιμη άνθηση, ανάπτυξη λοβών και ωρίμανση, ώστε να αποφεύγουν τις ξηροθερμικές συνθήκες και
- ικανότητα να συγκεντρώνουν μεγάλη ποσότητα βιομάζας.
Ποικιλίες λαθουριού
Οι ποικιλίες λαθουριού διακρίνονται σε κτηνοτροφικές (για παραγωγή ζωοτροφής) και βρώσιμες (για κατανάλωση από τον άνθρωπο). Αυτές είναι:
Ασθένειες λαθουριού
Οι κυριότερες μυκητολογικές ασθένειες που έχουν παρατηρηθεί σε διάφορες περιοχές της χώρας μας στην καλλιέργεια του λαθουριού είναι οι εξής:
- η Σκληρωτινίαση (Sclerotinia sclerotiorum),
- η Σκωρίαση (Uromyces spp.),
- η Ασκοχύτωση (Ascochyta pisi) και
- το Ωίδιο (Erysiphe pisi).
Εχθροί λαθουριού
Οι εχθροί που προσβάλλουν την καλλιέργεια του λαθουριού είναι οι παρακάτω:
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
- Καλλιέργεια λαθουριού
- Λαθούρι προϊόν
- Ψυχανθή
- Βοτανικά χαρακτηριστικά λαθουριού
- Εδαφοκλιματικές συνθήκες λαθουριού
- Αύξηση και ανάπτυξη του φυτού του λαθουριού
- Εχθροί λαθουριού
- Ασθένειες λαθουριού
Βιβλιογραφία
- ↑ "Ειδική γεωργία, Σιτηρά και ψυχανθή", Δέσποινα Παπακώστα-Τασοπούλου, Καθηγήτρια Γεωπονικής Σχολής Α.Π.Θ.
- ↑ Ποικιλία λαθουριού Ρόδος
- ↑ "Ελληνικές ποικιλίες οσπρίων", Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός "Δήμητρα", Γενική Διεύθυνση Αγροτικής Έρευνας, Ινστιτούτο Κτηνοτροφικών Φυτών και Βοσκών Λάρισας, Απρίλιος 2012.
