Αιγοπρόβατα
Η εκτροφή των αιγοπροβάτων ξεκίνησε από την αρχαιότητα και χρησίμευσε για την παραγωγή μαλλιού, δέρματος, γάλακτος και κρέατος. Τα αιγοπρόβατα ανήκουν στα μηρυκαστικά. Τα μηρυκαστικά αποτελούν υποτάξη οπληφόρων Θηλαστικών, της τάξης Αρτιοδάκτυλα. Στα μηρυκαστικά το πέλμα έχει εξελιχτεί με δύο (2) δάχτυλα και συνήθως φέρουν κέρατα, κυρίως τα αρσενικά. Χαρακτηρίζονται από την μεγάλη χωρητικότητα του στομαχιού τους, το οποίο αποτελείται από τέσσερα (4) διαμερίσματα, που είναι κατά σειρά: Η Μεγάλη Κοιλία, η οποία χωρίζεται στο ραχιαίο και τον κοιλιακό σάκκο, ο Κεκρύφαλος, ο Εχίνος ή Βιβλίο και το Ήνυστρο, το οποίο αποτελεί το πραγματικό στομάχι των μυρυκαστικών.
Στα μηρυκαστικά εκτός απ'τα αιγοπρόβατα, ανήκουν τα βοοειδή, οι βούβαλοι, η καμηλοπάρδαλη, τα ελάφια, οι τάρανδοι, τα ζαρκάδια, οι αντιλόπες και οι γαζέλες. Τα μηρυκαστικά είναι φυτοφάγα και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φυτικών τροφών, κυρίως χλόης. Είναι ζώα των εκτεταμένων ανοιχτών πεδιάδων, μη επιθετικά. Τα μηρυκαστικά, κατά τη λήψη της τροφής τους την προωθούν σχεδόν αμάσητη στη μεγάλη κοιλία και, όταν αργότερα βρεθούν σε ηρεμία, την επαναφέρουν στο στόμα τους, όπου τότε υφίσταται μια δεύτερη, κανονική μάσηση. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται ως μηρυκασμός.
Παρακάτω φαίνεται η συστηματική κατάταξη του προβάτου και της κατσίκας.
| Βασίλειο | Animalia (Ζώα) |
| Συνομοταξία | Chordata (Χορδωτά) |
| Ομοταξία | Θηλαστικά (Mammalia) |
| Τάξη | Αρτιοδάκτυλα (Artiodactyla) |
| Οικογένεια | Βοοειδή (Bovidae) |
| Υποοικογένεια | Αιγώδη (Caprinae) |
| Γένος | Πρόβατον, Αιξ (Ovis, Capra) |
Φυλές αιγοπροβάτων
Τα αιγοπρόβατα που εκτρέφονται στη χώρα μας ανήκουν σε δύο κατηγορίες φυλών. Υπάρχουν λοιπόν οι:
- Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων [1], όπως είναι του Αγρινίου [2], του Άργους [3], της Ζακύνθου [4], της Θράκης [5], το Καλαρρύτικο [6], το Καραγκούνικο [6], της Καρύστου [7], της Φριζάρτας (Άρτας) [8], της Κοκοβίτικης [5], της Ευδήλου Ικαρίας [5], των Αστερουσίων [5], των Ανωγείων [5], της Κοζάνης [5] κ.ά. όσο αφορά στα πρόβατα και της Σκοπέλου [9] και της Εγχώριας Αίγας [6] όσο αφορά στις αίγες.
- Ξενικές φυλές αιγών και προβάτων στη χώρα μας οι κυριότερες από τις οποίες είναι:η φυλή Assaf [10], η φυλή Awassi [11], η φυλή Fresian Milk Sheep [12], η φυλή Alpine [13], η φυλή Saanen [14], η φυλή Toggenburg [15], η φυλή LaMancha [16] και η φυλή Oberhasli [17].
Στον πίνακα που ακολουθεί υπάρχουν στοιχεία για τους εγκεκριμένους ή αναγνωρισμένους οργανισμούς για τη διατήρηση ή κατάρτιση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής. Εγκεκριμένοι οργανισμοί για διατήρηση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής[18]
Μορφολογικά χαρακτηριστικά προβάτου φυλής Ζακύνθου
Η φυλή Ζακύνθου διαφέρει σημαντικά από τις άλλες ελληνικές φυλές και ανήκει στα αναμικτόμαλλα και στενόουρα πρόβατα και έχει επιπλέον διαδοθεί στα βορειοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου, στις περιοχές του Μεσολογγίου και της Πρέβεζας, καθώς και στα παράλια του νομού Θεσπρωτίας.
Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων
Στα ανατομικά χαρακτηριστικά των προβάτων συμπεριλαμβάνεται και το γεννητικό τους σύστημα.
Το γεννητικό σύστημα του κριού, όπως και όλων των αρσενικών θηλαστικών, αποτελείται από τους όρχεις, την εκφορητική οδό του σπέρματος (επιδιδυμίδα, σπερματικός πόρος, ουρήθρα, πέος) και τους βοηθητικούς γεννητικούς αδένες (κυστοειδής αδένας, προστάτης, βολβουρηθραίος αδένας). Το γεννητικό σύστημα των προβατίνων αποτελείται από τις δύο ωοθήκες, τους δύο ωαγωγούς ή σάλπιγγες, τη μήτρα, τον κόλπο, τον πρόδρομο του κόλπου και το αιδοίο.
Ένα επίσης σημαντικό όργανο του είδους είναι ο μαστός της προβατίνας αφού αποτελεί το "μέσο" για την παραγωγή γάλακτος. Ο μαστός είναι εξειδικευμένο όργανο (αδένας) του δέρματος, ο οποίος παράγει και εκκρίνει το γάλα. Η κατασκευή του επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη μεταβολική του δραστηριότητα, την ευκολία με την οποία αμέλγεται και την υγιεινή του κατάσταση.
Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων
Έχει γίνει γενικώς παραδεκτό πως η σωστή και καλή διαχείριση [19] της αναπαραγωγής των προβάτων είναι το μυστικό της αποδοτικότητας μιας εκμετάλλευσης. Η αναπαραγωγή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον τοκετό, άρα ο εκτροφέας θα πρέπει να καθορίσει τον επιθυμητό χρόνο του τοκετού και να υπολογίσει πέντε μήνες πριν, έτσι ώστε να πραγματοποιήσει τον «μάρκαλο». Για να έχει ο εκτροφέας μια πραγματικά επιτυχημένη αναπαραγωγή (μάρκαλο), θα πρέπει να γνωρίζει τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την περίοδο αναπαραγωγής (μαρκάλου). Πιο συγκεκριμένα: η εποχή: Τα πρόβατα ανήκουν στα εποχικά πολύοιστρα ζώα. Η εποχή που οργάζουν συνήθως στη χώρα μας είναι από το Μάϊο μέχρι τον Οκτώβριο, ανάλογα με την περιοχή που εκτρέφονται και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν, η διάρκεια της ημέρας: Όλα τα πρόβατα είναι φωτοευαίσθητα και αυτό σημαίνει ότι η αναπαραγωγική τους δραστηριότητα επηρεάζεται από τη διάρκεια του ηλιακού φωτός, η θερμοκρασία: Όταν ο καιρός είναι ζεστός, κυρίως τους θερινούς μήνες, τα κριάρια μπορεί να μην είναι γόνιμα. (Η υψηλή θερμοκρασία επηρεάζει το σπέρμα, μειώνεται και η επιθυμία επίβασης), η ηλικία: Παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγική δραστηριότητα των προβάτων, η διατροφή: Η αύξηση του επιπέδου διατροφής αυξάνει την αναπαραγωγική δραστηριότητα των προβάτων. η γενική υγεία: Η καλή υγεία του κοπαδιού ανταμείβεται με την γέννηση περισσότερων και υγιέστερων αμνών.
Η λειτουργία της αναπαραγωγής είναι ένα πολύπλοκο βιολογικό φαινόμενο. Η αναπαραγωγή επιτυγχάνεται με τη συνεργασία του αναπαραγωγικού και του ενδοκρινικού συστήματος των ζώων, με το δεύτερο να παράγει τις απαιτούμενες ορμόνες, που θα συγχρονίσουν και θα ελέγξουν την διαδικασία της αναπαραγωγής. Η ανάγκη για ύπαρξη μεγάλου αριθμού ατόμων υψηλής γενετικής αξίας μας έχει οδηγήσει σε εξωγενείς χειρισμούς και ρυθμίσεις των γεγονότων που καθορίζουν την αναπαραγωγική διαδικασία των ζώων. Επιπρόσθετα η έκρηξη της τεχνολογικής ανάπτυξης προσφέρει όλα εκείνα τα εργαλεία που κάνουν δυνατή την ενασχόληση και την πρακτική εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η κλωνοποίηση και η παραγωγή διαγονιδιακών ζώων. Στη διατριβή που ακολουθεί με θέμα "Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο" αναλύονται οι τεχνικές της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής. Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο[20].
Ασθένειες αιγοπροβάτων
Οι κυριότερες ασθένειες απ' τις οποίες προσβάλλονται τα αιγοπρόβατα είναι οι εξής:
- Βρουκέλλωση[21]
- Καταρροϊκός πυρετός[22]
- Πυρετός Q[21]
- Φυματίωση[23]
- Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια[24]
- Ευλογιά[25]
- Λιστερίωση[23]
- Αφθώδης πυρετός[26]
- Οξέωση[27]
- Μαστίτιδες [28]
- Λοιμώδης Αγαλαξία [28]
- Προϊούσα Πνευμονία [28]
- Πνευμονική Αδενωμάτωση [28]
- Παραφυματίωση [28]
- Διαταραχές της Γονιμότητας [28]
- Λοιμώδης Ποδοδερματίτιδα [28]
- Κοινούρωση [28]
- Ψευδοφυματίωση (Τυρώδης Λεμφαδενίτιδα) [28]
- Τετανία μεταφοράς[23]
- Τετανία βοσκής[23]
- Τοξαιμία εγκυμοσύνης αιγοπροβάτων[23]
- Ουρολιθίαση αιγοπροβάτων[23]
- Λιστερίωση[23]
- Ακτινοβακίλλωση αιγών[23]
- Ακτινομύκωση[23]
- Εντεροτοξιναιμία αιγοπροβάτων[23]
- Πιροπλασμώσεις[23]
- Ψώρα [23]
- Διστομίαση [23]
- Πνευματάνθρακας [23]
- Λύσσα [23]
- Εχινοκοκκίαση [23]
- Επιλόχεια υπασβεστιαιμική πάρεση [23]
- Τριχοφυτίαση [23]
- Πρόπτωση του κόλπου [23]
- Εκστροφή της μήτρας [23]
- Κατακράτηση του πλακούντα [23]
Η πρόληψη των νοσημάτων [29] αποτελεί τον πιο ορθό τρόπο αντιμετώπισής τους. Αυτό έχει πια αναγνωριστεί απ' όλους και γι' αυτό στην προληπτική κτηνιατρική αφιερώνεται όλο και μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων των κτηνιάτρων και των κτηνιατρικών υπηρεσιών. Οι λόγοι που επιβάλλουν την πρόληψη είναι οικονομικοί και δημόσιας υγείας.
Σήμανση αιγοπροβάτων
Όπως και στα βοοειδή έτσι και στα αιγοπρόβατα γίνεται σήμανση [30]. Αυτή γίνεται με δύο τρόπους:
- με τα τυπικά ενώτια που τοποθετούνται στα αυτιά του ζώου και
- με τους στομαχικούς βόλους ηλεκτρονικής σήμανσης.
Το χρώμα του ενωτίου είναι κίτρινο RAL η δε γραφή του μαύρη, ανεξίτηλη, τυπωμένη με LASER και ευανάγνωστη για τουλάχιστον 7 χρόνια. Το χρώμα του ενωτίου δεν περιέχει κάδμιο και μόλυβδο σε ανιχνεύσιμα επίπεδα. Το ενώτιο είναι κατασκευασμένο από πολυουρεθάνη ελαστικής υφής, ανθεκτική σε θερμοκρασίες από -10 έως 50oC, αντιμικροβιακή και πρέπει να μπορεί να παραμένει επί του ζώου, συνεχώς μετά την τοποθέτησή του, επί τουλάχιστον 7 χρόνια, χωρίς να προκαλεί οποιαδήποτε βλάβη σε αυτό.
Αιγοπρόβειο γάλα
Το γάλα κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα άλλα ζωικά και φυτικά τρόφιμα διότι είναι η αποκλειστική τροφή, για τον άνθρωπο αλλά και για τα θηλαστικά ζώα, κατά το πρώτο στάδιο της ζωής τους. Από αυτό συμπεραίνεται ότι το γάλα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένας νέος οργανισμός για να αναπτυχθεί και ιδιαίτερα, επάρκεια πρωτεϊνών και αλάτων.
Το αιγοπρόβειο γάλα παρουσιάζει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, λίπος και στερεά συστατικά από το αγελαδινό, γεγονός που επηρεάζει την απόδοση και τις ιδιότητες του τυριού. Από τα δύο είδη γάλακτος απουσιάζει το καροτένιο και το τυρί που προκύπτει είναι από τη φύση του λευκό. Το λίπος του αιγοπρόβειου γάλακτος είναι πηγή συστατικών που συνεισφέρουν στη γεύση και το άρωμα του ώριμου τυριού. Συγκεκριμένα περιέχει σημαντικές ποσότητες καπροϊκού (C6:0), καπρυλικού (C8:0) και καπρινικού (C10:0) οξέος, τα οποία συμβάλλουν στην τυπική πικάντικη, πιπεράτη γεύση της φέτας.
Πληροφοριακά στοιχεία
[19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [31] [28] [29] [32] [33] [34] [35] [36] [37] [38] [30] [39] [40] [1] [18] [6] [13] [9] [41] [5] [10] [12] [11] [2] [3] [4] [7] [8] [15] [16] [17] [14]
Σχετικές σελίδες
- Εκτροφή αιγοπροβάτων
- Βοοειδή
- Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα
- Φυλές αιγοπροβάτων που εισάγονται στη χώρα μας
- Μορφολογικά χαρακτηριστικά προβάτου φυλής Ζακύνθου
- Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων
- Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων
- Ασθένειες αιγοπροβάτων
- Ζωοτροφές
- Υγιεινή των αγροτικών ζώων
- Διαγνωστική και ορισμοί της παθολογίας των αγροτικών ζώων
- Οιστρικός κύκλος αγροτικών ζώων
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 ΕΘΙΑΓΕ Αυτόχθονες Φυλές Αγροτικών Ζώων
- ↑ 2,0 2,1 Φυλή προβάτου Αγρινίου
- ↑ 3,0 3,1 Φυλή προβάτου Άργους
- ↑ 4,0 4,1 Φυλή προβάτου Ζακύνθου
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 "Εγχώριες Φυλές Προβάτων", Εμμ. Ρογδάκης, Καθηγητής Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 "Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα, Παρούσα κατάσταση, προβλήματα και προοπτικές", Ιωσήφ Μπιζέλης, Αν. Καθηγητής Γ.Π.Α.
- ↑ 7,0 7,1 Φυλή προβάτου Καρύστου
- ↑ 8,0 8,1 Φυλή προβάτου Φριζάρτα
- ↑ 9,0 9,1 Αίγα φυλής Σκοπέλου
- ↑ 10,0 10,1 Πρόβατα φυλής Ασσάφ (Assaf)
- ↑ 11,0 11,1 Η φυλή Awassi
- ↑ 12,0 12,1 Ιστοσελίδα Πρόβατα Τσαλαφούτας - Η φυλή Fresian
- ↑ 13,0 13,1 Ιστοσελίδα Γεωργικά Νέα - H φυλή Alpine
- ↑ 14,0 14,1 Ιστοσελίδα PETMania.gr - Αίγα Saanen (Ζάανεν)
- ↑ 15,0 15,1 Φυλή αίγας Toggenburg
- ↑ 16,0 16,1 Φυλή αίγας Lamancha
- ↑ 17,0 17,1 Φυλή αίγας Oberhasli
- ↑ 18,0 18,1 Εγκεκριμένοι οργανισμοί διατήρησης γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής
- ↑ 19,0 19,1 Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή
- ↑ 20,0 20,1 "Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο", Μεταπτυχιακή μελέτη της Χαβελέ Μαρίας, Αθήνα 2010.
- ↑ 21,0 21,1 21,2 Ασθένειες αιγοπροβάτων
- ↑ 22,0 22,1 Γεωπονικό πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Εργαστήριο ανατομίας και φυσιολογίας αγροτικών ζώων, 2008 "Καταρροϊκός πυρετός προβάτων (Νόσος bluetongue)"
- ↑ 23,00 23,01 23,02 23,03 23,04 23,05 23,06 23,07 23,08 23,09 23,10 23,11 23,12 23,13 23,14 23,15 23,16 23,17 23,18 23,19 23,20 23,21 "Υγιεινή και στοιχεία παθολογίας των αγροτικών ζώων" Αποστόλου Μ. Ζαφράκα
- ↑ 24,0 24,1 Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια
- ↑ 25,0 25,1 "Ευλογιά (Pox)", Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη-Φραγκιαδάκη, Κτηνίατρος-Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- ↑ 26,0 26,1 "Αφθώδης πυρετός αιγοπροβάτων (Foot and mouth disease)", Εργαστήριο Ανατομίας και Φυσιολογίας Αγροτικών Ζώων, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2008
- ↑ Ιστοσελίδα Agrotes.eu, Οξέωση αιγοπροβάτων
- ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 28,6 28,7 28,8 28,9 "Διερεύνηση των αιτιών που οδηγούν τα μεγάλα αιγοπρόβατα (μεγαλύτερα των 14 μηνών) σε σφαγή." Μεταπτυχιακή διατριβή της Παγώνα Π. Αναστασίας, Θεσσαλονίκη 2010.
- ↑ 29,0 29,1 "Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων των αιγοπροβάτων", Δρ. Ζωή Δημαρέλη-Μαλλή, Αναπληρώτρια Ερευνήτρια, Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Θεσσαλονίκης.
- ↑ 30,0 30,1 Σήμανση αιγοπροβάτων
- ↑ Το κατσικίσιο γάλα
- ↑ Το πρόβλημα της αγαλαξίας
- ↑ Αίγες, φυλές
- ↑ Πρόβατα, φυλές
- ↑ "Προσδιορισμός των γενοτύπων προβάτων ως προς το γονίδιο της τρομώδους νόσου (Scraple) με βάση το DNA των σωματικών κυττάρων του γάλατος και σχέση μεταξύ γενοτύπων και ζωοτεχνικών χαρακτηριστικών", Διδακτορική διατριβή της Ψηφίδη Α. Ανδρονίκης, Κτηνίατρος, Θεσσαλονίκη 2010
- ↑ "Μελέτη του γονιδίου της πρωτεΐνης prion σε αίγες υγιείς και με τρομώδη νόσο.", Διδακτορική διατριβή της Φραγκιαδάκη Γ. Ειρήνης, Κτηνίατρος-Μ.Τ.Σ. Ζωϊκής παραγωγής, Υπότροφος Ι.Κ.Υ.
- ↑ Βιολογική αιγοπροβατοτροφία ΣΒΒΕ, "Μελέτη για τη βιολογική εκτροφή αιγοπροβάτων και την παραγωγή βιολογικών προϊόντων με βάση το αιγοπρόβειο γάλα", Ιούνιος 2003
- ↑ Ευλογιά αιγοπροβάτων
- ↑ Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων
- ↑ Λιστερίωση αιγοπροβάτων, Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη-Φραγκιαδάκη, Κτηνίατρος-Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- ↑ Το κατσικίσιο γάλα
